Termiz davlat universiteti sport faoliyati va boshqaruvi fakulteti

  
  
 

---

36 
XULOSALAR
  
1. Maktab yoshidagi bolalarni jismoniy tarbiyasida harakatlarga 
o’rgatishning dastlabki bosqichida eng muhim ilmiy-nazariy asoslari qo’ydagilar:
- harakatlarning fazo va vaqt jihatidan yetarli darajada aniq 
bo’lmaganligi, mushak harakatlarining aniq emasligi;
-harakat akti ritmining barqaror emasligi;
-keraksiz qo’shimcha harakatlarning mavjudligi;
- murakkab harakat fazalari o’rtasida yaqinlikni yo’qligi.
2. Harakatlarga o’rgatishda ular bilan oldindan tanishib chiqish, 
harakatlarning ahamiyati va xususiyatini so’zlab berish. SHuningdek amalda 
bajarib kshrish orqali erishish kerakligi aniqlandi.
-so’zlab berish, suhbat, ko’rgazmalilik (asosiy variant ko’rsatiladi) 
ikkinchidan o’rgatilayotgan harakat texnikasi asosini shug’ullanuvchilar onggiga 
singdirish.
3. Tanishish jarayonida yangi harakat aktiga kiradigan, hosil qilingan, va 
tug’ma harakat avtomatizimlarini safarbar etishga yordam beruvchi ideamotor 
reaktsiyasining farqi juda katta ekanligi ko’rsatildi.
4. Tajriba va taqqoslashdan foydalangan hamda, bo’lajak harakat 
to’g’risidagi tasavvur, tushuncha va mulohaza yaratiladi, binobarin , bundan 
“kelajak ehtiyoji modeli” sifatida “harakat vazifalari” yuzaga keladi.
5. Onglilik va aktivlik tamoyiliga amal qilib, birinchidan o’rganuvchilar 
oldiga harakat vazifalarini asosli ravishda qo’yishi va ularni bajarilishi kerak 
bo’lgan narsani aniq tushunishlariga erishish;
Ikkinchidan berilgan harakatni qanday bajarish kerakliligi haqida tasavvur 
yaratish kerak.

---

37 
-tovush signallari asosi kuch beriladigan payti aytib berish shuningdek 
harakat aktini ritm va sur’atini namoyish qilish uchun qo’llaniladi, harakatni 
dastlabki o’zlashtirishda bevosita yordam ko’rsatish juda katta ahamiyatga ega, 
chunki, bu yordam orqali to’g’ri yo’nalish, amplituda va tezlik olinadi.
6. Dastlabki ko’nikma uchun berilgan topshiriqning bajarib bo’lish yoki 
bo’lmasligi;
-harakat tajribasining qanchalik ko’pligiga;
- o’rganiladigan harakat tizimining qanchalik murakkabligiga;
-tuzilishi o’rganuvchining jismoniy imkoniyatlariga qanchalik muvofiqligi 
bilan belgilanadi.
7. Harakat amallarini o’rgana boshlashda harakat aktini ko’rish va eshitish 
asosida boshqarishga imkon beruchi usullar yetakchi metodik usullar bo’lib 
hisoblanadi.
-harakatni dastlabki o’zlashtirish jarayoni qo’rqish emotsiyasi bilan bog’liq 
bo’lgan himoya reaktsiyasi kuchli ta’sir qilishi mumkin.