Termiz davlat universiteti tabbiy fanlar fakulteti norboyeva madinaning


Dengiz yulduzlarining tabiiy dushmanlari


Download 1.04 Mb.
bet5/14
Sana19.01.2023
Hajmi1.04 Mb.
#1101547
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14
Bog'liq
KURS ishi

Dengiz yulduzlarining tabiiy dushmanlari. Dengiz yulduzlaridagi planktonik lichinka bosqichi yirtqichlar uchun eng zaifdir. Ularning birinchi himoyasi saponinlar bo‘lib, ular tana devorlarida uchraydi va yomon ta’mga ega. Ba’zi dengiz yulduzlari, masalan, taroqli dengiz yulduzlari (Astropecten polyacanthus), kimyoviy arsenalida tetrodotoksin kabi kuchli toksinlarni o‘z ichiga oladi va yulduz shilliq tizimi ko‘p miqdordagi itaruvchi balg‘amni chiqarishi mumkin.
Dengiz baliqlarini ovlash mumkin:
yangilar;
dengiz anemonlari;
boshqa dengiz yulduzlari;
Qisqichbaqa;
chakalaklar;
baliq;
dengiz samurlari.
Ushbu dengiz jonivorlari, shuningdek, qattiq plitalar va boshoq shaklida o‘ziga xos "tana zirhlari" ga ega. Dengiz yulduzlari yirtqichlarning hujumlaridan o‘tkir tikanlar, toksinlar va ogohlantiruvchi yorqin ranglar bilan himoyalangan. Ba’zi turlar ambulakral yivlarini oyoq-qo‘llarini mahkam yopib turadigan tikanlar bilan qoplash orqali himoyasiz nurlanish uchlarini himoya qiladi.
Ba’zida Vibrio turidagi bakteriyalar mavjudligidan kelib chiqqan holda, ayrim turlar isrof bo‘lish holatiga duch kelmoqdalar, ammo dengiz yulduzlari orasida ommaviy o‘limga olib keladigan hayvonlarning isrof kasalligi densovirus hisoblanadi.
Qiziqarli fakt: Yuqori harorat dengiz yulduzlariga zararli ta’sir ko‘rsatadi. Tajribalar tana harorati 23 ° C dan oshganda ovqatlanish va o‘sish tezligining pasayganligini ko‘rsatdi. Agar ularning harorati 30 ° S ga etgan bo‘lsa, o‘lim yuz berishi mumkin.
Ushbu umurtqasizlar dengiz suvini o‘ziga singdirish qobiliyatiga ega bo‘lib, ular tushayotgan suv oqimidan quyosh nurlari ta’sirida ularni sovishini ta’minlaydilar. Uning nurlari markaziy disk va oshqozon kabi muhim organlarni xavfsiz saqlash uchun issiqlikni ham yutadi.
Populyatsiya va turning holati Asteroidea klassi, dengiz yulduzi deb tanilgan, Echinodermata sinfidagi eng xilma-xil guruhlardan biri, shu jumladan 36 oilada jami 1900 ga yaqin tur va taxminan 370 ta mavjud avlod. Dengiz yulduzlari populyatsiyasi qirg‘oqdan tubsizlikka qadar hamma chuqurlikda va dunyoning barcha okeanlarida mavjud, ammo ular tropik Atlantika va Hind-Tinch okean mintaqalarida eng xilma-xil. Ayni paytda bu hayvonlarga hech narsa tahdid solmaydi.
Qiziqarli fakt: Asterinidadagi ko‘plab taksonlar rivojlanish va reproduktiv tadqiqotlarda katta ahamiyatga ega. Bundan tashqari, dengiz yulduzlari immunologiya, fiziologiya, biokimyo, kriyogenika va parazitologiyada ishlatilgan. Asteroidlarning bir nechta turlari global isish bo‘yicha tadqiqot ob’ektlariga aylandi.
Ba’zan dengiz yulduzlari atrofdagi ekotizimlarga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Ular Avstraliya va Frantsiya Polineziyasidagi marjon riflariga zarar etkazadilar. Kuzatishlar shuni ko‘rsatadiki, 2006 yilda ko‘chib yuradigan dengiz yulduzlari kelganidan keyin mercan qozig‘i keskin pasayib, uch yil ichida 50% dan 5% gacha tushgan. Bu rifda ovqatlanadigan baliqlarga ta’sir ko‘rsatdi.
Dengiz yulduzi turlari amurensis - invaziv echinoderm turlaridan biri. Uning lichinkalari 1980-yillarda kemalardan chiqarilgan suv orqali Yaponiyaning markaziy qismidan Tasmaniyaga kelgan bo‘lishi mumkin. O‘shandan beri turlarning soni ko‘payib, ular ikki qavatli mollyuskalarning tijorat jihatdan muhim populyatsiyalariga tahdid soladigan darajada o‘sdi. Shunday qilib, ular zararkunandalar deb hisoblanadi va dunyodagi 100 eng yomon invaziv turlar ro‘yxatiga kiritilgan.

Ba'zi dengiz yulduzlari harakatlanayotganda qo'llarining uchlarini ko'tarib, tashqi nuqtai nazardan ko'z va dog 'oyoqlarini maksimal darajada ta'sirlanishiga imkon beradi.
Garchi bu hayvonlarning katta qismi tez harakat qilmasa ham, ba'zi turlari, masalan, Luidia va Astropecten turiga mansublar, dengiz tubida sirpanib, tez va bora-bora harakat qilishadi.

Download 1.04 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling