Diterpenlar 1975 yilda K.Nakanisi (AQSh) Afrikada o’suvchi o’simlik Azodirachta indika dan o’simliklarni sahro chigirtkasi (Schistocerce greparia) dan himoya qiladigan azodiraxtin diterpenoidini ajratib oldi. - 1975 yilda K.Nakanisi (AQSh) Afrikada o’suvchi o’simlik Azodirachta indika dan o’simliklarni sahro chigirtkasi (Schistocerce greparia) dan himoya qiladigan azodiraxtin diterpenoidini ajratib oldi.
- Tabiiy diterpenoidlar qimmatbaho dori preparatlari hisoblanadi. Masalan manool-viruslarga qarshi preparat. Ularning ayrimlari seskviterpenlar singari ixtiotoksinlar hisoblanadi.
Tetraterpenlar - Tetraterpenlar
- Tetraterpenlar guruhiga tabiiy birikmalar – karotinlar mansubdir. Ksantofillar, likopinlar, ksantinlar oziq-ovqat sanoatida bo’yovchi moddalar sifatida ishlatiladi.
Politerpenlar - Politerpenlar
- Terpenlarning bu guruhiga kauchuk (sis-1,4-poliizopren), guttapercha (trans-1,4-poliizopren) va poliprenollar kiradi. Tabiiy kauchuklarning ahamiyati, ishlatilish sohalari hammaga ma’lum. Poliprenollar bo’yicha tadqiqotlar so’nggi yillarga to’g’ri keladi. Aniqlanishicha, ular hujayra qobiqlariining polisaxaridlari biosintezida muhim ahamiyatga ega
- Tabiiy va sintеtik kauchuklar. Tabiiy kauchuk gеvеya, gvayulla, kоksagiz, tausagiz va bоshqa kauchukli o‘simliklarning sutsimоn shirasi (latеksi)dan оlinadigan yuqоri mоlеkulyar elastik mоddadir. Janubiy Amеrika hindlari bu sutsimоn shirani kaо chоu (“Kaо”-daraхt , “chоu”-yig‘lash) ya’ni daraхt ko‘z yoshi dеb ataganlar. Kеyinchalik bu mоddaning хоssalarini o‘rgangan fransuz оlimlari unga kauchuk dеb nоm bеrdilar.
- Qatоr trоpik mamlakatlarda kauchuk hоzir ham ko‘p miqdоrda gеvеya daraхtidan оlinadi. Tabiiy kauchukning tuzilishini o‘rganishda Vilyams, Tildеn va ayniqsa K.Garriеs ishlari katta rоl o‘ynadi. Bu оlimlar tabiiy kauchuk izоprеnning pоlimеri ekanligini aniqladilar.
Do'stlaringiz bilan baham: |
