Texnik tadbirlar. Reja

Texnik tadbirlar.

REJA:


1. Texnik tadbirlar.

2. Texnik hujjatlarni yuritish.

\

Texnik tadbirlar.

Elektr uskunalarni ekspluatatsiya kilishni maxsus tayyorlangan
elektrotexnik xodimlar amalga oshirishi kerak. Korxonaning elektrotexnik
xodimlari quyidagilarga bulinadilar:
tezkor, ta’mirlash yoki tezkor-ta’mirlash xodimlar xukuklariga ega bulgan,
elektr uskunalarda tezkor almashlab ulashlarni, ta’mirlash, montaj va sozlash
ishlarini tashkil kiluvchi va bu ishlarda bevosita ishtirok etuvchi ma’muriytexnik xodimlarga; tezkor boshqarish va tezkor almashlab ulashlarni amalga
oshirish ruxsat etilgan ishlovchilar toifasiga ta’luqli ishlovchilarga va ushbu
ishlovchilar ustidan bevosita raxbarlik kilish uchun tayinlangan shaxslarga -
tezkor xodimlarga;
elektr uskunalarni ta’mirlash, rekonstruksiya va montaj kilish buyicha barcha
ishlarni bajaruvchi ta’mirlovchi xodimlarga. Ushbu toifaga, shuningdek
majburiyatiga sinashlarni, ulchashlarni utkazish, elektr apparatlarni sozlash va
rostlatl va boshkalar kiradigan ixtisoslashtirilgan xizmat (masalan, sinash
laboragoriyalari, avtomatika va nazorat-ulchash asboblari xizmati va boshkalar)
xodimlari ham kiradilar.
Tasdiklangan xajimda uzlariga biriktirilgan elektr qurilmalarda tezkor
ishlarni bajarish uchun maxsus ukitilgan va tayyorlangan, ta’mirlovchi
xodimlar toifasidan bulgan tezkor- ta’mirlovchi xodimlarga. Korxonaning
energetika xizmati tarkibiga kirmagan, ishlab chikarish sexlari va
uchastkalarining elektr texnologik kurilmalarini ekspluatatsiya kilnnishini
amalga oshiradigan va elektr xavfsizligi buyicha II va undan yukori guruxga
ega bulgan elektr texnologik xodimlar, uzlarining xukuklari va majburiyatlari
buyicha elektrotexnik xodimlarga tenglashtiriladilar va texnik jixatdan
korxonaning energetika xizmatiga buysunadilar.
Elektr xavfsizligi bo’yicha II-V guruxga ega bo’lgan elektrotexnik
xodimlarga kuyidagi talablar kuyiladi:
18 yoshga tulmagan shaxslarga elektr qurilmalarda mustaqil ishlashga
ruxsat berilmaydi;
elektrotexnik xodimlaridan bulgan shaxslar ishlab chikarishga xdlakdg
beradigan (doimiy shakldagi) kasallikka va mayiblikka ega bulmasligi
shart;
elektrotexnik xodimlar tegishli nazariy va amaliy tayyorgarlikdan keyin
bilimlar tekshiruvidan u t a sh l a r i v aelektr kurilmalarda ishlash uchun
ruxsat beruvchi guvoxdomaga ega bulishlari shart.
18 yoshga to’lmagan universitet, institut, kolledj, litsey praktikantlarini
amalda ishlab turgan elektr qurilmalarda bulishlariga, 1000 V gacha
kuchlanishli kurilmalarda elektr xavfsizligi buyicha III guruxdan kam
bo’lmagan va 1000 V dan yukori kuchlanishli qurilmalarda - IV guruxdan
kam bo’lmagan elektrotexnik xodimning doimiy nazorati ostida ruxsat etiladi. 18
yoshga to’lmagan praktikantlarni mustakil ishlashga qo’yish va ularga elektr
xavfsizligi buyicha III va undan yuqori guruhni berish man qilinadi.
Ishlab turgan elektr qurilmalarga xizmat ko’rsatuvchi elektrotexnik
xodimlarning sog’lomlik xolati ishga qabul qilinayotganda tibbiy tekshiruv
bilan aniklanadi va bundan keyin, sog’likni saklash organlari belgilagan
muddatlarda davriy tekshirib turiladi.
Elektr qurilmalarda tezkor almashlab ulash, ta’mirlash, montaj kilish va
sozlash ishlarida bevosita kntiashmaydigan va ularni tashkil etmaydigan
ma’muriy-texnik xodimlar korxona buyicha farmoyish bilan tnbbiy tekshiruvdan
ozod kilinadilar.
Elektrotexnik xodimlar mustaqil ishga tayinlaiguncha yoki elektr
qurilmalarni ekspluatatsiya qilish bilan bog’ liq bo’lgan boshqa ishga
(lavozimga) utganda, shuningdek elektrotexnik xodim sifatida 1 yildan ortik
tanaffus kilganda, ish joyida ishlab chiqarishni urganishi shart.
Ishlab chiqarishni urganish dasturini, qoidalar va yuriqnomalarning
zarur bulimlarini kursatgan xolda, ishlab chiqarish bulinmasining javobgar
shaxsi tuzadi va korxona elektr xujaligiga javobgar shaxs yoki bosh muxandis
tasdiqlaydi. Urganayotgan xodim, urganishi mobaynida, korxona (MTX uchun)
yoki bulinma (ishchilar uchun) farmoyishi bilan, elektrotexnik xodimlar
ichidan tajribali xizmatchiga biriktiriladi.
Urganayotgan xodim tezkor almashlab ulashlarni, kurib chiqish yoki
elektr uskunadagi boshqa ishlarni faqatgina urgatayotgan xodimning ruxeati bilan
va uning nazorati ostida amalga oshirishi mumkin.
Urganayotgan xodimning xarakatlari tugriligiga va ushbu Qoidalarga,
shuningdek xavfsizlik texnikasi Qoidalariga rioya qilinishiga javobgarlikni
urganayotgan xodimning uzi va urgatayotgan xodim olib boradilar.
Ishlab chikarishni urganish tugaganidan sung urganayotgan xodim 28-
bandda ko’zda hajmda malaka komissiyasida bilimlar tekshiruvidan utishi
kerak. Unga XTQ ga kura tegishli elektr xavfsizlik guruhi (II-V) berilishi kerak.
Urganayotgan xodim tezkor almashlab ulashlarni, ko’rib chiqish yoki
elektr uskunadagi boshka ishlarni faqatgina urgatuvchi xodimning ruxsati bilan va
uning yordamida ostida amalga oshirishi mumkin. Urganayotgan xodimning
xarakaglari tug’riligiga va ushbu Qoidalarga, shuningdek xavfsizlik texnikasi
Qoidalariga rioya kilinishiga javobgarlikni urganayotgan xodimning o’zi va
urgatayotgan xodim olib boradilar.
Ishlab chikarishni urganish gugaganidan sush urganayotgan xodim 28-
bandda kuzda tutilgan xajmda malaka komissiyasida bilimlar tekshiruvidan
utishi kerak. Unga XTQ ga kura tegishli elektr xavfsizlik guruxi (II-V)
berilishi kerak.
Boshka korxonaga ishga utganida, urindoshlik buyicha ishlashda yoki bir
korxona doirasida boshqa ishga (lavozimga) utganda yoki ishda 1 yildan
ortiq tanaffus bulganda, bilimlar tekshiruvidan muvaffakiyatli utgan
elektrotexnik xodimlardan bulgan shaxsga, komissiya qarori bilan elektr
xavfsizligi buyicha boshqa ishga (lavozimga) utguncha, urindoshlikgacha yoki
ishdagi tanaffusgacha bulgan elektr xavfsizlik guruhi tasdiklanishi mumkin.
Tezkor va tezkor-ta’mirlash xodimlardan bulgan xar bir xizmatchi,
shuningdek yuqori kuchlanishli sinovlarni utkazuvchi sinov laboratoriyalari
xodimlari bilimlar tekshiruvidan utganidan keyin kamida ikki xafta mobaynida
tajribali xizmatchi raxbarligida ish joyida stajirovkadan utishi (dublyorlik qilishi)
kerak, shundan so’ng u mustaqil tezkor ishlarni bajarishga, yuqori kuchlanish
ostida sinashlarni utkazishga qo’yilishi mumkin. Stajirovkaga va mustaqil
ishlashga ijozat, MTX uchun korxona bo’yicha, ishchilar uchun — sex
buyicha farmoyish bilan rasmiylashtiriladi. Ta’mirlovchi xodimlar uchun
dublyorlik kilish talab qilinmaydi.
Bilimlarni davriy tekshirish quyidagi muddatlarda utkazilishi shart:
ishlab turgan elektr kurilmalarga bevosita xizmat ko’rsatuvchi yoki
ularda sozlash, elektromontaj, ta’mirlash ishlarini amalga oshiruvchi
yoki profilaktik sinovlarni o’tkazuvchi elektrotexnik xodimlar uchun,
shuningdek ushbu ishlarni tashkil qiluvchi va farmoyishlarni
rasmiylashtiruvchi xodimlar uchun - yilda 1 marta;
avvalgi guruxga kirmaydigan, elektrotexnik xodimlardan bulgan MTXlar,
shuningdek elektr qurilmalar ustidan nazorat olib borish ruxsat berilgan
xavfsizlik texnikasi buyicha muxdndislar uchun — 3 yilda 1 marta.
Agar guvoxnomaning amal kilish muddati ta’tilga yoki kasallik vaqtiga tog’ri
kelsa, bu xolda guvoxnomani amal qilish muddatini ishga tushgan kundan
boshlab 1 oyga uzaytirishga ruxsat beriladi. Guvoxnomani amal qilish muddatini
uzaytirish haqidagi qaror maxsus rasmiylashtirilmaydi.
Navbatdagi tekshiruv vaqti bilimlari oxirgi tekshirilgan sanaga mos ravishda
belgilanadi .
Mazkur Qoidalarni, XTQ ni yoki ishlab chiqarish yo’riqnomalarini buzgan
shaxslar navbatdan tashqari bilimlar tekshiruvidan o’tishga jalb etilishlari kerak.
Shuningdek navbatdan ta sh kar i bilimlar tekshiruvi quyidagi xollarda xam
utkaziladi:
bilimlar qoniqarsiz bulganda, malaka komissiyasi belgilagan muddatlarda,
lekin oxirgi tekshuruv kunidan 2 haftadan oldin va1 oydan kech emas;
yangi texnologiyalar, elektr kurilmalar va uskunalar joriy etilganda;
ishdagi tanaffus bir yildan ortik bulganda;
boshka ishga utkazilganda;
Bilimlar tekshiruvida uchinchi marta qoniqarsiz baho olgan xodim boshqa,
elektr qurilmalarga xizmat kursatish bilan bog’liq bulmagan, ishga utkazilishi
shart.
Ushbu Qoidalar va XTQ buyicha bilimlar tekshiruvi tarkibi kamida 3 kishidan
iborat malaka komissiyalari tomonidan utkazilishi shart:
a) korxonaning elektr xujaligiga javobgar shaxs, uning o’rinbosari va lavozim
yuriqnomasiga kura elektr xujalikni nazorat qiluvchi mehnat muxofazasi va
xavfsizlik texnikasi muxandisi uchun — bosh muxdndis yoki korxona rahbari
(komissiya «UzDavenergonazorat» inspeksiyasi va mexnat muxofazasi va
xavfeizlik texnikasi xizmati vakillari «b», «v» va «g» bandostilarda
kursatilgan xodimlar bilimi tekshiruvi komissiyalarida uz xoxishlariga kura
ishtirok etishlari mumkin.«b» va «v» bandostilardagi komissiya tarkibini
korxonaning bosh muxandisi tasdiklaydi), «Uzdavenergonazorat» inspeksiyasi
inspektori va joylardagi Uzbekistan Respublikasining mexnat va aholini
ijtimoiy muxofaza qilish vazirligi yoki korxonaning kasaba qumitasi vakili
tarkibidan iborat komissiya tomonidan;
b) korxonalarning ishlab chikarish sexlari va bulinmalari elektr xo’jaligiga
javobgar shaxslar va elektr xujalikning tarkibiy bo’linmalari boshliqlari va
boshliq o’rinbosarlari uchun — korxonaning elektr xujaligiga javobgar shaxs
yoki uning o’rinbosarlari (rais), ushbu bandning «a» bandostiga muvofiq
komissiyada bilim tekshiruvidan o’tgan mehnat muxofazasi va xavfsizlik
texnikasi buyicha muxandis (xavfsizlik texnikasi va mexnat muxofazasi
bulimi vakili), energoxizmat vakili tarkibidan iborat komissiya tomonidan;
v) kolgan muxandis-texnik xodimlar uchun — mazkur bandning «b» bandostiga
muvofik koimissiyada bilim tekshiruvidan o’tgan, elektr xavfsizligi bo’yicha V
guruxga (yoki 1000 V gacha kuchlanishli elektr kurilmalar uchun IV guruxga)
ega komissiya tekshiruvidan o’tgan shaxs - rais va energetika xizmati,
mehnat muxofazasi va xavfsizlik texnikasi bulimi yoki kasaba uyushma
vakilidan iborat komissiya tomonidan;
g) qolgan elektrotexnik xodimlar uchun, tarkibi korxonaning elektr xo’jaligiga
javobgar shaxs tomonidan belgilangan va tasdiqlangan bir necha komissiyalar
tuzilishi mumkin;
d) korxonaning elektr xo’jaligiga javobgar shaxsning bilim tekshiruvi,
energetikada nazorat buyicha inspektor ishtirokida ta’sischi - korxonalar
malaka komissiyalarida utkazishga ruxsat etiladi;
e) «Sanoatgeokontexnazorat» DI nazoratidagi elektr kurilmalarga xizmat
kursatayotgan yoki ularni ekspluatatsiyasini boshqarayotgan raxbarlar va
muxandis-texnik xodimlarning bilimlari tekshiruvi «Sanoatgeokontexnazorat»
DI vakili ishtirokida utkazilishi shart. «Sanoatgeokontexnazorat» DI vakillari
komissiyada ishtirok etish uchun, komissiya ishlashi xakida kamida 5 kun
oldin xabardor kilinishi kerak. «Sanoatgeokontexnazorat» DI vakili kelmagan
lollarda komissiya uning ishtirokisiz ishlaydi.Birinchi bilim tekshiruvidan
tashkari barcha turdagi tekshiruvlarda kompyuter texnikasidan foydalanishga
ruxsat beriladi; bunda bilimlar tekshiruvi jurnalidag i yozuvlar bekor
qilinmaydi.
Qoidalar bo’yicha bilimlar tekshiruvi, tekshirilayotgan xodim ishlayotgan
korxona komissiyaeida utkazilishi shart, 34- bandning «d» bandostida kuzda
tutilgan xolatlar bundan mustasno. Biror bir boshqa komissiyada bilimlar
tskshiruvini utkazilishi man etiladi.
Xar bir xizmatchining bilimlar tekshiruvi aloxida utkaziladi va
rasmiylashtiriladi. Bilimlar tekshiruvi natijalari urnatilgan shakldagi jurnalga
kiritiladi va komissiyaning barcha a’zolari tomonidan imzolaiadi. Bilimlar tekshiruvidan muvaffaqiyatli
o’tgan xodimga elektr xavfsizligi buyicha tegishli guruh (II-V) berilgan xolda
bilimlar tekshiruvi haqida urnatilgan shakldagi guvoxnoma beriladi.
Guvoxnoma u yoki bu elektr qurilmalarga ma’muriy texnik xodim sifatida
tezkor, ta’mirlovchi yoki tezkor-ta’mirlovchi huquqlari bilan xizmat kursatish,
tezkor, ta’mirlovchi yoki tezkor-ta’mirlovchi, shuningdek elektr xavfsizligi
buyicha II va undan yuqori guruhga ega elektrotexnologik xodim sifatida
xizmat ko’rsatish huquqini beradi. Agar tekshirilayotgan xodim bir vaqtning
uzida maxsus ishlarni bajarish huquqin beruvchi bilimlar tekshiruvidan o’tgan
bo’lsa, bu haqda bilimlar tekshiruvi jurnalida va guvoxnoma grafasida belgilab
quyiladi.
Elektr kurilmalarga javobgar shaxs bilimlari tekshiruvdan o’tgan komissiyada
elektr xavfsizligi bo’yicha IV guruh xajmida bilimlar tekshiruvidan o’tgan
elektr qurilmalarni nazorat qiluvchi mexnat muxofazasi va xavfsizlik texnikasi
bo’yicha muxandisga mazkur korxona elektr qurilmalari ustidan nazorat olib
borish huquqin beruvchi guvoxnoma beriladi. Mazkur Qoidalar, XTQ va mexnat
muxofazasi va xavfsizlik texnikasi yo’riqnomalari bo’yicha bilimlar
tekshiruvidan o’tmagan xavfsizlik texnikasi bo’yicha muxandisga,
elektrotexnik xodimlarga xech qanday kursatmalar berishga ruxsat etilmaydi.
Ishga yangidan qabul qilingan va qoidalar va yo’riqnomalar buyicha bilimlar
tekshiruvidan o’tmagan yoki muddati o’tgan bilimlar tekshiruvi haqida
guvoxnomaga ega elektrotexnik xodim (32-bandda ko’rsatilgan guvoxnomaning
amal qilish muddatini uzaytirish hollaridan tashqari) elektr xavfsizligi buyicha
I guruhga ega shaxslarga tenglashtiriladilar.