Texnik tizimlarda axborot texnologiylari

Sanoq sistemasining ishlatilishi
Maktab kursidagi informatika faninidan bizga ma’lumki, sonlar nafaqat o`nlik sanoq sistemasida balki boshqa sanoq sistemalarida ham bo`lishi mumkin. Masalan: kompyuter ikkilik sanoq sistemasidan foydalanadi ya’ni 19-soni ikkilik sanoq sistemasida (kompyuterda) 10011 ko`rinishida ifodalanadi. Bundan tashqari sonlarni bir sanoq sistemasidan ikkinchi sanoq sistemasiga o`tkazish kerak. Python bu uchun bir qancha funksiyalarni taqdim etadi: int([object],[sanoq sistemasi asosi])- butun sonni berilgan sanoq sistemasidan o`nlik sanoq sistemasiga o`tkazadi.
bin(x)- butun sonni ikkilik sanoq sistemasiga o`tkazadi hex(x)- butun sonni o`n oltilik sanoq sistemasiga o`tkazadi oct(x)- butun sonni sakkizlik sanoq sistemasiga o`tkazadi.

Son
Sonlar Python dasturlash tilida 3 turda bo'ladi:

1. 
   butun sonlar,
   
2. 
   haqiqiy sonlar
   
3. 
   kompleks sonlar
   

• 
  Butun songa misol 2,5, …
  
• 
  Haqiqiy sonlarga misol 3.23 va 52.3e-4.
  
• 
  Kompleks sonlarga misol (-5+4i) va (2.3-4.6i)
  

Butun sonlar
Python interpretatorida yuqorida operator va ifodalar mavzusida ko`rib chiqqan barcha operatorlarni oddiy matemetika kursida ishlatilganidek bajarilishini ko`rdik. Ya’ni ko`paytirish, qo`shish, ayirish, bo’lish, darajaga ko`tarish va hokazo. Endi esa butun sonlar ustida bajarish mumkin bo`lgan qo`shimcha metodlarni ko`ramiz.
int.bit_length()- sonni oldidagi ishora va nollarni hisobga olmasdan uni ikkilik sanoq sistemasida taqdim etish uchun kerakli bo`lgan bitlar soni.

int.to_bytes(length, byteorder, *, signed=False)-shu sonni taqdim etuvchi baytlar qatorini
qaytaradi.

classmethod int.from_bytes(bytes, byteorder, *, signed=False)-berilgan baytlar qatoriga mos

sonni qaytaradi.



Haqiqiy sonlar
Haqiqiy sonlar ham butun sonlar qo`llab quvvatlovchi operatsiyalarni qo`llab quvvatlaydi.
Haqiqiy sonlarni ishlatilishiga oddiy misol:

Haqiqiy sonlar ustida amal bajarishda foydalanish mumkin bo`lgan qo`shimcha metodlar: