«texnika» fakulteti «qurilish»

Betonpolimerlar asosi smoladan yoki furfurolatseton misolidagi
maxsus qo‘shimchalar yordamida betonda qotadigan monomerlardan tashkil
topgan turli polimer bog‘lovchilardan (poliefirli, epoksidli, karbamidli)
tayyorlanadi. Bunday betonlar agressiv muhit va o‘ta o‘tkir ta’sirga ega
bo‘lgan (ishqalanish, kavitatsiya va b.) sharoitlarda qo‘llash juda o‘rinli.
Betonlar aralash bog‘lovchilar, sement va polimer moddalardan ham
tayyorlanadi. Bunday betonlarni polimersement deb ataladi. Polimer
sifatida suvda eriydigan smola va latekslardan foydalaniladi. Noorganik
bog‘lovchilardan tayyorlangan betonlar xususiyatini g‘ovaklar va kapillyarda
qotuvchi monomerlarni shimdirish bilan yaxshilash mumkin. Bu tarkibdagi
betonlar betonpolimer deb ataladi.
Maxsus betonlar alohida bog‘lovchi moddalarni qo‘llash bilan
tayyorlanadi. Masalan: ishqor ta’siriga va issiqqa chidamli betonlar uchun
kremneftor natriyli suyuq shisha, fosfat bog‘lovchi qo‘llaniladi. Ba’zi bir
betonlar uchun betonga maxsus xususiyat beradigan maxsus bog‘lovchi moddadan
foydalaniladi. Sanoat chiqindilaridan olinadigan betonlar atrofmuhitni muxofazalash va sement iqtisodida alohida ahamiyatga egadir.
Maxsus bog‘lovchi sifatida ularda shisha ishqorli, nefelinli shlaklar va
boshqa shu kabilardan foydalaniladi.
Yig‘ma temir-beton zavodlarida tayyorlangan betonlar turli xil
konstruktsiyalar uchun qo‘llaniladi. Bevosita konstruktsiyani qurilayotgan
joyining o‘zida tayyorlanadigan beton – monolit beton deb ataladi
(gidrotexnik, yo‘l qurilish va boshqa turdagi qurilishlarda).
Betonlar qo‘llanishiga ko‘ra farqlanadi: temir-beton konstruktsiyalari
uchun oddiy beton (fundament, kolonna, balka, devor, ko‘prik va boshqa
turdagi konstruktsiyalar); gidrotexnik betonlar suv omborlari, to‘g‘on, shlyuz,
kanal sirtlarini qoplash, suv quvirlari vodoprovod–kanalizatsiya
inshootlari va boshqalar; to‘suvchi konstruktsiyalar (bino devorlari uchun
engil beton); pol, piyodalar yo‘lkasi, avto yo‘l, aerodromda uchish polosalari
uchun mo‘ljallangan betonlar; maxsus maqsadda qo‘llaniladigan beton (o‘tga,
kislotaga chidamli, radiatsiyadan himoya) va boshqalar.
Belgilangan maqsadiga qarab betonlar qo‘yiladigan talablarga javob
berishi kerak. Oddiy temir-beton konstruktsiyalar uchun mo‘ljallangan
betonlar siqilganda kerakli mustahkamlikka ega bo‘lishi kerak. Ochiq
havodagi konstruktsiyalar uchun esa, mustahkamlikdan tashqari sovuqqa
chidamli ham bo‘lishi kerak. Gidrotexnik inshootlar uchun qo‘llaniladigan
betonlar yuqori zichlikka, suv o‘tkazmaydigan, sovuqqa chidamli, yetarli
darajada mustahkam, kam kirishadigan, filьtrlanadigan suvning ishqorli
ta’siriga chidamli bo‘lishi kerak. Isitiladigan binolarni devori uchun
ishlatiladigan beton mustahkamlik bilan birga issiq o‘tkazmaslik, pol
uchun ishlatiladigan betonlar yedirilmaydigan va egilishda yetarli
mustahkamlikka ega bo‘lishi, yo‘l va aerodromga yotqiziladigan betonlar bu
xususiyatlardan tashqari sovuqqa chidamli ham bo‘lishi kerak.
Maxsus mo‘ljallangan betonlarga esa talab qilingan xizmatdagi
vazifasini bajarish sharti qo‘yiladi. Beton va beton qorishmalariga
qo‘yiladigan talablar quyidagicha: beton qotgunga qadar oson quyiladigan,
transportga qulay ortiladigan, oson qortadigan, qolipga bir tekisda
joylashadigan, qatlamlarga ajralib qolmaydigan, qolipdan ko‘chirilishi va
konstruktsiya yoki inshootda ishlatilishi oson bo‘lishi uchun ma’lum darajada
qotish tezligi kerakli muddatda bo‘lishi, sement sarfi va beton narxi
iloji boricha kamaytirilishi va boshqalar.
Qo‘yilgan talablarning barchasiga javob beradigan betonni olish uchun
beton tarkibini to‘g‘ri loyihalash, beton qorishmasini yoyish va
zichlashtirishda tegishli tayyorlov ishlarini to‘g‘ri olib borish va uning
boshlang‘ich qotish davrida to‘g‘ri tutib turish zarur bo‘ladi.
Agar konstruktsiya turi va xususiyatiga bog‘liq holda beton turi va
xususiyati talab etilsa, beton qorishmaga bo‘ladigan talab tayyorlanadigan
konstruktsiya sharoitiga, texnologik xususiyatiga (armaturalashning zichligi,
qolip shaklining murakkabligi) va qo‘llanadigan jihozlarga qarab
aniqlanadi.
Beton va temir-beton va konstruktsiyalar tayyorlashning o‘ziga xos
xususiyati shundaki, olinadigan materialning sifatini oldindan bilib
bo‘lmaydi. Betonga qo‘yilgan talablar asosidagi zaruriy xususiyatlarini
konstruktsiyani qurish jarayonida namoyon qiladi. Bunda, materialni to‘g‘ri
tanlash, qabul qilingan texnologiya bo‘yicha konstruktsiyaning tayyorlanishi
uchun beton tarkibi loyihasini to‘g‘ri tashkil etish, texnologik tartibga
rioya qilish, jarayonlar bo‘yicha ishlab chiqarishni nazorat qilish katta
ahamiyatga ega.
Betonlar sun’iy tosh konglomerat (ko‘p jinsli tabiiy tosh) turqumiga
kiradi. Bu turqum kompozitsion materiallar turiga mansub bo‘lganligi
sababli turli betonlar uchun tegishli bo‘lgan xususiy qonuniyatlar bilan
bir qatorda umumiy qonuniyatlarga ham bo‘ysunadi. Beton soxasida olib
borilayotgan zamonaviy texnologik va texnik-iqtisodiy hisoblashlar
betonning tarkibi va tuzilishini uning xususiyatlari bilan o‘zaro
bog‘liqligiga asoslanadi. Bu bog‘liqliklar betonning fizikaviy-kimyoviy
tabiatini, aksariyat ko‘proq tajribaviy usulda olingan tabiatini hisobga
oladi. Ular albatta ishlab chiqarish sharoitida sinab ko‘riladi va zarurat
bo‘lganda aniq hisob ishlari yuritiladi. Beton murakkab material, ma’lum
vaqt o‘tishi va ekspluatatsiya jarayonida uning xususiyati sezilarli darajada
o‘zgarishi mumkin. Faqat bu materialning xususiyatlari va tuzilishi
qoliplashini boshqaruvchi qonuniyatlar tabiatini chuqur o‘rganish uni turli
maqsadlardagi qurilish konstruktsiyalaridan samarali hamda unumli
foydalanishni ta’minlashi mumkin.
Beton- bu asosiy qurilish materiallaridan biri bo'lib, ularsiz biron bir narsani qilish mumkin emas qurilish maydonchasi. Unga asoslanib, f poydevorlar, shiftlar, lintellar va boshqa ko'plab dizaynlar. Ular mustahkamligi va chidamliligi uchun qadrlanadi. Ammo ishlab chiqarish uchun turli dizaynlar har xil turdagi beton talab qilinadi. Misol uchun, turli vaziyatlarda bu kerak bo'ladi turli kuch, namlik qarshiligi darajasi va boshqa ko'rsatkichlar. Shuning uchun ham bugungi kunda har xil turdagi mahsulotlar ishlab chiqarilmoqda. beton.
Betonning tasnifi va xossalari
Betonni tashkil etuvchi tarkibiy qismlarning turli nisbatlarini qo'llash, shuningdek, betonga turli xil qo'shimchalar qo'shilishi va turli xil bog'lovchi moddalarni olish imkonini beradi. beton aralashmasi, ma'lum talablarga mos keladi, beton aralashmaning mijozi tomonidan o'rnatiladi.
Beton zavodida bu maxsus o'qitilgan odamlar, ishlab chiqarilgan beton aralashmaning sifatini nazorat qiluvchi texnologlar tomonidan amalga oshiriladi va agar kerak bo'lsa, beton aralashmaning har xil tashqi sharoitlarda barcha standartlar va talablarga javob berishi uchun uning tarkibini o'zgartiradi. Ular beton aralashmaning muhim xususiyatlarini tartibga solishi mumkin: betonning sovuqqa chidamliligi, betonning zichligi, betonning suvga chidamliligi, beton sinfi va boshqalar.
Ushbu maqolada sizga betonning tasnifi qanday tamoyillar asosida amalga oshirilganligi va u nimaga bog'liqligini aytib beramiz.
Bugungi kunga kelib, betonni tasniflashning bir necha tamoyillari mavjud:
1. Funktsiya bo'yicha
Beton aralashmaning turi, birinchi navbatda, qurilayotgan beton konstruktsiyaning kelajakdagi maqsadi va ishlash turiga bog'liq. Talablarga qarab, kerakli beton aralashmalar qo'llaniladi. Odatda turli xil masalalar bilan shug'ullanadi ekstremal sharoitlar beton buyumlarning ishlashi, masalan, sulfatga chidamliligini oshirish, shuningdek, yong'inga chidamlilik, yoki tebranishlarga qarshilik va boshqalar talab qilinishi mumkin.
Shunday qilib, bu ko'rsatkich ajralib turadi beton umumiy maqsad va beton maxsus maqsad , va bu ham sodir bo'ladi gidrotexnik beton va qurilish uchun ishlatiladigan maxsus beton aerodromlar.
Umumiy maqsadli beton poydevorlar, taxta plitalari, turli nurlar va turli ustunlar va boshqa temir-beton konstruksiyalarni qurish uchun ishlatiladi.
Maxsus maqsadli beton qurilishda qo'llaniladi: ko'priklar, yo'llar va boshqa inshootlar, ulardan foydalanish paytida material maxsus foydalanish shartlariga duchor bo'ladi, masalan, bunday maxsus beton binolarni qurishda ishlatiladi. atom elektr stansiyalari, radiatsiya oqishini oldini olish uchun, shuningdek, yong'inga va turli kislotalarga chidamli beton mavjud.
Gidrotexnik beton to‘g‘onlar, gidroelektrostansiyalar, suv bosimli inshootlar qurilishida foydalaniladi.
Betonning mustahkamligi- bu ham betonning eng muhim texnik xususiyatlaridan biri bo'lib, u printsipial jihatdan betonning tasnifiga bog'liq emas. Betonning mustahkamligi qo'shilgan biriktiruvchi miqdori va ishlatiladigan agregat turiga bog'liq. Beton aralashmasiga qancha ko'p sement qo'shilsa, beton aralashmaning darajasi (sinfi) shunchalik yuqori bo'ladi. Agregat qanchalik kuchli bo'lsa, beton kuchliroq bo'ladi.
2. Bog‘lovchi turi bo‘yicha
Birlashtiruvchi turi. Bog'lovchi turi to'g'ridan-to'g'ri kuchga ham, boshqa iste'molchi xususiyatlariga ham ta'sir qiladi.
Betonning turli sifat va xossalarini aniqlashda bog‘lovchi turi juda muhim. Shu asosda silikat, gips, cüruf-gidroksidi, tsement, polimer beton va boshqa maxsus maqsadlar ajralib turadi.
Kombinatsiya ham qo'llaniladi, odatda 2-3 dan ortiq bog'lovchi aralashmaydi. Bu kombinatsiya, masalan, turli xil quruq gips aralashmalarini ishlab chiqarish uchun kerak bo'lishi mumkin bo'lgan beton aralashmaning ba'zi maxsus xususiyatlariga imkon beradi.
Ammo keling, har bir betonni tartibda ko'rib chiqaylik:
Silikat beton - ohak qo'shilishi bilan qilingan. Bunday betonning qattiqlashishi va qattiqlashishi avtoklav yordamida amalga oshiriladi. Shuni ta'kidlash kerakki, bu silikat beton juda kam qo'llaniladi.
Gips beton - bu beton, nomidan ko'rinib turibdiki, gips asosida ishlab chiqariladi. Ushbu turdagi beton topilgan keng qo'llanilishi ichki qurilishda ichki qismlar, qurilishda foydalaniladi to'xtatilgan shiftlar, va hokazo.
Beton tasnifi
Beton har birining o'rtacha zichligi bo'yicha tasniflanadi kubometr va quyidagilarga bo'linadi:
juda og'ir - 2450 kg / m 3 dan ortiq. Yuqorida og'ir beton magnetit va gematit kabi materiallardan tayyorlangan. Bu talaş, talaş va shkala holatiga ezilgan ruda jinslari. Bunday material faqat qurilishda qo'llaniladi atom elektr stansiyalari, binolarni radiatsiyadan himoya qilish;
og'ir - 1700 dan 2400 kg / m3 gacha. Og'ir beton aralashmaning eng mashhur turi bo'lib, u er osti va yuk ko'taruvchi inshootlarni qurishda, shuningdek, oddiy devorlar, qismlar va poydevorlarni qurishda juda mashhur. Ushbu aralashmaning asosiy komponenti - ohaktosh, diabazit, granit va boshqalar kabi jinslardan ezilgan tosh;
yorug'lik - 250 - 1700 kg / m 3 dan. Yengil betonlar guruhiga beton aralashmaning ichida sun'iy yopiq teshiklarni qo'llashda g'ovakli agregatlarni (sun'iy va tabiiy), ba'zan hatto agregatsiz ham o'z ichiga olgan aralashmalar kiradi. Odatda, engil beton xususiy uylarda bardoshli issiqlik izolyatsiyalovchi tuzilma sifatida ishlatiladi;
ultra yengil - 450 kg / m 3 gacha. Ultralight beton aralashmalari, qoida tariqasida, issiqlik izolyatsion uyali beton rolini o'ynaydi katta miqdor engil gözenekli agregatlar asosida yaratilgan gözenekler. Bunday turdagi beton konstruktsiyalar yuqori issiqlik izolyatsiyasi tufayli ajralib turadi va nafaqat devorlar, pollar yoki shiftlarni issiqlik izolatsiyasi uchun, balki tashqi harorat omillari ta'siridan ajralmas tuzilma sifatida ham qo'llanilishi mumkin.

Uning tuzilishiga nisbatan turli xil beton
Ustida zamonaviy bozor Beton aralashmalarni quyidagi tuzilmalar bilan topish mumkin:
siqilgan. Siqilgan - bu betonning o'zida bo'shliqni maksimal darajada to'ldirishga erishishga harakat qiladigan strukturadir, ya'ni. materialning zichligi va qattiqligini kamaytiradigan erkin zonalarni qoldirmang. Bunday beton katta va kichik agregatlardan va zich bog'lovchidan ishlab chiqariladi.
g'ovakli. Gözenekli struktura g'ovakli holatda birlashtiruvchi bilan to'ldiriladi. Devor va jabhalarni qurishda foydalaniladi.
uyali. Uyali struktura hech qanday agregatlarni o'z ichiga olmaydi, beton aralashmasi hisoblanadi. Buning o'rniga, u havo bilan to'ldirilgan yopiq hujayralar shaklida ko'p miqdorda sun'iy jinslar bilan to'ldiriladi. Ushbu tuzilma bir qavatli uylarni qurishda keng qo'llaniladi.
superg'ovak. Bunday turdagi struktura qumli jinslardan foydalanmasdan faqat bitta yirik agregat shaklida paydo bo'ladi.