Texnika universiteti “Mashinasozlik” fakulteti

Ishdan keyingi xavfsizlik talablari.
Dastgohni o`chirishi zarur. Ish joyini tartibga keltirishi, asbob va moslamalarni changdan tozalashi lozim. Zarurat tug`ilganda dastgoh atrofida moylangan joylarni qum sepish yo`li bilan, qumni tozalab, dastgoh atrofini ohak bilan oqlashi lozim.
Axlat va chiqindilarni yig`ib belgilangan joyga olib chiqish lozim.
Asbob va moslamalarni yig`ishi va belgilangan joyga joylashtirishi lozim.
Mahalliy yoritgichlarni va shamollatgichlarni o`chirishi lozim.
Uskunalarning sozligi to`g`risida o`zi bo`ysinuvchi shaxsga xabar berishi yoki jurnalga yozishi lozim.
Maxsus kiyimni va boshqa shaxsiy himoya vositalarini yechib, maxsus ajratilgan joyga qo`yishi lozim.
Yuz va qo`llarini iliq suvda sovunlab yuvishi.
Tokarlik guruxiga kiruvchi stanoklar va ularda bajariladigan ishlar
Hozirgi zamon korxonalarida mavjud bо‘lgan stanoklar parkining 40-50 foizi tokarlik guruhiga kiruvchi stanoklardan iborat bо‘lib, materiallarni kesib ishlash jarayonida asosiy о‘rinlardan birini tashkil etadi. Tokarlik stanoklarida turlicha ishlarni bajarish mumkin, ya’ni:
1. Silindrik, konussimon va fason yuzalarni yо‘nish; 2. Konussimon va silindrik teshiklarni kengaytirish; 3. Torets yuzalarga ishlov beroish; 4. Tashqi va ichki rezbalarni о‘yish; 5.Parmalash, zenkirlash, razvertkalash va h. k. Tokarlik stanoklari tuzilishi va bajariladigan ish xarektiriga qarab quyidagi turlarga bо‘linadi:
1.Oddiy tokarlik stanoklari-oddiy tokarlik stanoklaridan yuritish vintining mavjudligi va universalligi bilan farq qiladi.
2. Kо‘pkeskichli tokarlik stanoklari-bu stanoklarda detallarga bir yо‘la bir necha keskich bilan ishlov berish mumkin.Stanok kо‘ndalang, yо‘nalishda harakatlanuvchi oldingi support va bо‘ylanma surish harakatini ta’minlovchi orqa supportlar bilan ta’minlangan.Asosan pog‘anali val tipidagi detallarga ishlov berishda qо‘llaniladi.
3. Tokarlik-revolver stanoklari - patronga mahkamlangan dona zagatovkadan va chiviqlardan detallar tayyorlashda ishlatiladi.Stanok kesuvchi asboblarni о‘rnatish uchun revolver kallak bilan jihozlangan.
4. Tokar –karusel va lobovoy stanoklar – asosan katta diametrli kalta zagatovkalarni ishlashda qо‘llaniladi. Karusel stanoklari planshaybasini gorizantal о‘qda joylanishi bilan lobovoy stanoklardan farq qiladi.
5. Tokarlik avtomat va yarim avtomat stanoklar – dona yoki chiviqsimon zagatovkalarni kesib ishlashga moslanganligi bо‘ladi. Bunday stanoklarda texnologik jarayon tо‘la avtomatlashtirilgan bо‘ladi. Yarim avtomatlarda esa zagatovkani mahkamlash va detallarni bо‘shatib olish qо‘lda bajariladi.
6.Maxsus stanoklar – kesib tushiruvchi, о‘yuvchi, nusxalovchi va h.k. iborat bо‘lib, har bir stanok faqat maxsus biror tokarlik jarayonni bajarishga moslanilgan.