Texnologik jarayonlarni nazorat qilish va avtomatlashtirish

To‘xtovsiz (uzluksiz) ishlash ko‘rsatkichlarini hisoblash. T o ‘xtash — 
bunday holdan so‘ng tizim to ‘liq yoki qisman o ‘z vazifalarini bajara 
olmaydigan holatdir. T o‘xtashning sabablari yeyilish va eskirishning tabiiy 
jarayonlari b o ‘lishi, shuningdek, tizimni tayyorlashda, m ontaj qilishda, 
ta ’mirlashda ishlatish qoidalari va norm a(m e’yor)larni buzishda yuzaga 
keladigan kamchiliklar bo ‘lishi mumkin.
Real (haqiqiy) qurilmaning uzluksiz ishlash vaqti berilgan qiym atdan 
yuqori b o ‘lishi kerak, ya’ni r > rb shart bajarilishi kerak. Shuni aytib o ‘tish 
kerakki, r vaqt bu yerda tasodifiy xarakterga ega. Bu ehtimollik tavsiflaridan 
foydalanish zaruriyatini belgilaydi: r(r) — berilgan vaqt davomidagi 
uzluksiz ishlash ehtimolligi (odatda, 106 soat), q(r) — rb vaqt ichida 
to ‘xtash ehtimoli.
Tabiiyki,
q( 
r ) = 1 — p ( r ) .
Bu funksiyalaming um umiy ko‘rinishi 21.18-rasmda keltirilgan. Egri 
chiziqlarning ko ‘rinishidan qurilm aning ishonchliligi ko ‘rsatkichi vaqt 
o ‘tishi bilan 1 dan 0 gacha o ‘zgaradi.

---

1,0
1,0
21.18-rasm. Berilgan vaqt davomida uzluksiz ishlash (r) va to'xtash 
ehtimoli q(r) funksiyalarining o'zgarish xarakteri.
Berilgan t b vaqt oralig‘ida p(r) ehtimollik quyidagi formula bo ‘yicha 
hisoblanadi:
bu yerda: ro.rt — to‘xtashgacha ishlash o ‘rtacha vaqti (o‘rtacha to'xtovsiz ishlash vaqti). 
r0,rt quyidagicha aniqlanadi:
bu yerda: A0.rt — qurilmaning to ‘xtab qolish jadalligi, 
Kb 
— qurilmaning yuklanish 
koeffitsiyenti.
Qurilmaning to ‘xtashlar jadalligi A uning pasportida keltiriladi. U 
tayyorlovchi zavodda to ‘xtagan qurilmalar sonining berilgan vaqt oralig‘ida 
soz ishlayotgan qurilmalar soniga nisbati sifatida belgilanadi.
Boshqarishning hatto
elem entar vazifalarini bajarish 
uchun ham
ishonchli tavsifli bir nechta ketm a-ket o'rnatilgan qurilmalar talab qilinadi.
M asalan, sarflashni analogli qayd qilish uchun Sapfir — 22EX datchigi, 
ta ’m inot bloki BPS — 24 va qayd etuvchi asbob 
A — 543 kerak b o ‘ladi.
Funksiyani bajaruvchi, ketm a-ket o'rnatilgan qurilmalar zanjiri quyi­
dagi formula bo‘yicha hisoblanadi:
(21.14)