Texnologiya va
Ylavzii yuzasidan topshiriqlar
Download 4.26 Mb. Pdf ko'rish
|
Texnologiya va dizayn.Qurbonov B. Kurbanova G. (1) (3)
- Bu sahifa navigatsiya:
- 7.3. Y og‘ochga va metallga ishlov berish jarayonlari bilan uyg‘unlashtirilgan xalq hunarm andchiligi texnologiyasi
Ylavzii yuzasidan topshiriqlar
1. X o'jalikni intensiv va ekstensiv yuritishning farqi nimada? 2. Nima uchun ishlab chiqarishni intensivlashtirish y o'lig a o ‘tiladi? 3. M ahsulotnmg tannarxi nimada vujudga keladi? 4. Maktab ustaxonasida ishlab chiqarilgan buyum tan narxini arzonlashtirishning mumkin bo'lgan usullarini ay ting. 5. Maktab ustaxonasida tejamkorlik rejimi qanday amalga oshiriladi? 7.3. Y og‘ochga va metallga ishlov berish jarayonlari bilan uyg‘unlashtirilgan xalq hunarm andchiligi texnologiyasi Y og'och o'ym akorligi o ‘zbek xalq amaliy bezak san’atining bir turi. Bunda biror naqsh yoki tasvir taxta yoki y o g ‘och buyumlarga chizib kesib o'y ib kuydirib ishlanadi. Badiiy san’atniiig bu turi deyarli barcha xalqlarda m avjud b o ‘lib qadimgi sharqda antik dunyo mamlakatlari arxitekturasida keng ishlatilgan. Asrlar davomida Yevropa va Osiyo mamlakatlari da yog'och o ‘ymakorligining rivojlanib o'zig a xos badiiy uslublari shu singari yurtimizda ham y o g ‘och o'ym akorligi qadimdan rivojlanib uy-ro‘zg ‘or buyumlarida va m e’morchilikda keng qo ilanilgan. Bu o'ym akorlik qadimiy arxitekturaning eshik, darvoza, ustunlar, to‘sin, stol, xontaxta, quticha, ramka, qalamdon va boshqa buyum lami bezashda ishlatilib kelingan. Yog‘och o ymakorligining o ‘ziga xos uslub va usullari bor masalan, Xiva y o g ‘och o'ym akorligi o ym asining manumentalligi, yog och tabiiy rangining saqlab qolishi bilan boshqalat dan farqlanadi. Buxoro y og ‘och o'ym akorligi esa o ‘ym a naqshining jozibadorligi, jim jim a naqshlarini oltin, kumush suvi bilan bezatilishi, naqsh zaminida ranglardan foydalanishi bilan ajralib turadi. M arg‘ilon y o g ‘och o'ym akorligi chuqur zatninli yassi o'ym ani qo ‘llab kelganlar. Toshkentda esa naqsh bilan qoplangan yassi bo'rtm ali, zaminsiz chizma yog'och o'ym akorligi keng tarqalgan. Y og'och o'ym akorligi Q o'qon, Xiva, Samarqand, Toshkent maktabiari mavjud. Yog och o ym akorligida qo'llaniladigan asboblari Yog och o'ym akorligida turli asboblar ishlatilib ular o 'zig a xos ishlarni bajaradi. Yog och o'ym akorligidagi asboblar ikki turga boTinadi, y a ’ni naqshni o'yish uchun o'ym a qalamlar va ikkinchisi naqsh qalamlar. Asboblami 128 shakli va bajaradigan ishiga qarab iskanalarning bir qancha xillari b o ia d i. M asalan. morpech. balik sirti. zamin. kovza. chekma iskana va boshqalar. lskanalar bajaradigan ishining xarakteriga karab nov iskana. chuv iskana (o ‘yishda). kingir iskana (teshishda) ishlatilmadi. Xalq hunarmandchiligi asosida metallarga badiiy ishlov berish mexanik usulda (o ymakorli, zarb) qilish hamda himoyalovchi bezak qatlami bilan bezash (sirlash, zarxallash. kumush bilan xallash) usullari bilan amalga oshiriladi. Zarb qilish - buyumga sovuqlayin ishlov berish. y a’ni shampovka yoki o'ym a tasvirga b o lg a bilan zarb berish y o li bilan bo'rtm a tasvir hosil qilish jaravoni. Bu ishlar q o ld a yoki mexanizatsiyalashtirilgan holda bajarilishi mumkin. Zarb qilinadigan materiallar sifatida oltin. kumush, mis. alyuminiylardan foydalaniladi. Sirlash - qollaniladigan materiallar issiq va sovuq holda beriladi. Sirlashda qollaniladigan emal issiq va sovuq, shaffof va rangli b o lish i mumkin. Download 4.26 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling