Texnologiyalari

5.3-rasm. MS Access 2013 ning yangi hujjat yaratish oynasi

Ishni yangi ma’lumotlar bazasi yaratish yoki mavjud hujjatni ochishdan boshlash mumkin. Yangi hujjat yaratishda biz tayyor andozalardan birini tanlashimiz (Пользовательские веб­приложение) yoki bo‘sh ma’lumotlar bazasi (Пустая база данных) hosil qilishimiz mumkin. Ishni bo‘sh ma’lumotlar bazasi (Пустая база данных) hosil qilishdan boshlaymiz⁴⁹.

Пусгая 6a.u алчьы* рабочей, cmna
Access


К










5.4-rasm. MS Access 2013 bo‘sh ma’lumotlar bazasi yaratish darchasi

Hosil bo‘lgan darchada (5.4-rasm) “Создать” tugmasini bosamiz. Natijada quyidagi darcha hosil bo‘ladi.

Microsoft Access dasturi quyidagi qismlardan tashkil topgan:

1 - Sarlavha qatori (База данных1 .accdb);

2. 
   Tezkor murojaat etish panelini sozlash bo'limi;
   
3. 
   Asosiy menyular qatori; (Файл, Главная, Создание, Внешные данные, Работа с базами данных, Работа с таблицами);
   
4. 
   Qo‘shimcha amallami bajarish uchun mo‘ljallangan maxsus uskunalar paneli (piktogrammalar);
   
5. 
   Asosiy obyektlami ko‘rsatish darchasi;
   
6. 
   Ishchi maydon;
   
7. 
   Dastur holatini ko‘rsatib turuvchi qismi.
   

MS access dasturining asosiy menyulari⁵⁰:

S “Файл” menyusi ma’lumotlar bazasi haqida ma’lumot, yangi MB yaratish, mavjudlarini ochish, saqlash, bosmaga chiqarish kabi bo‘limlami o‘z ichiga olgan.





5.6-rasra. “Файл” menyusi

S “Главная” - bu menyuda matnni tahrirlash, nusxa olish, ajratilgan matnlarni kesib olish. olingan nusxalami qo‘yish, filtrlash, yozuvlar bilan ishlash kabi amallami bajarish uchun zarui bo‘lgan buyruqlar joylashgan;

шившей***

g i.		чф ’ *	*s‘
		■' ой ?«***• •	.W в _ • .

5.7-rasm. “Главная” menyusi





S

S “Создание” - bu menyu jadvallami, so‘rovlarni, forrnalarni, hisobotlarni, modullami, makroslami yaratish va ulami sozlash kabi bo'limlami o‘z ichiga olgan. Bu menyu Access dasturidagi asosiy obyektlarini yaratish imkonini beradi;

Г “ ti Г; I S

5.8-rasm. “Создание” menyusi

S “Внешные данные” - bu menyuda boshqa dasturlarda (Excel, OBDS, XML) yaratilgan ma’Iumotlar bazasini qo‘shish.

• 
  “Работа с базами данных” - bu menyuda ma’lumotlar bazasini tiklash yoki hajmini siqish, Visual Basic dasturlash, makroslarni bajarish, sozlash kabi bo‘limlami o'z ichiga olgan; _
  ular ustida amallar bajarish va ulami boshqa dasturiy ta’minotlarga lo'natish kabi boTimlami o‘z ichiga olgan;
  
  
  
  
  5.9-rasm. “Внешные данные” menyusi
  
  
  

? \ _{4 t л} -r

■ ’ “ .* ; _>v>, ^4:' ~ .V

• • ■ • - щ *. м - • -* •

«9: &S, ЧЙ£Й iSrw -1?™^ i JiKJ

5.10-rasm. “Работа с базами данных” menyusi

• 
  “Работа с таблицами” - bu menyu o‘z ichiga “Поля” (maydon) va “Таблица” (jadval) boTimlarini aks ettirgan. “Поля” c|ismida maydon xususiyatlarini tanlash, o‘zgartirish va ulami
  

0. 
   chirib tashlash kabi buyruqlar mavjud. Shuningdek, maydonning tarkibini (Число, дата время, денежный, логический,
   
1. 
   имерссилька, общие, вложение) o‘matish imkonini beradi va undan tashqari ulaming xususiyatlarini o‘zgartirish imkonini beradi. Bu boTim MB jadvallari yaratilganidan so‘ng aktiv holatga o'tadi. Bundan tashqari, bir qancha jadvallami o‘zaro bir-biri bilan bogiash imkonini beradi.
   

———— . BBS

5.11-rasm. “Поля” bo‘limi

“Таблица” qismida jadval xususiyatlari, maTumotlar sxemasi, jadvallarga o‘zgartirishlami kiritish, jadvallami o‘chiiish kabi buyruqlami o‘z ichiga olgan;

Microsoft Access 2013 dasturida maydon va yozuvlar bilan ishlash. Microsoft Access 2013 dasturi ham relyatsion modellar asosiga qurilgan bo‘lib, unda tashkil qilinadigan MBlar jadval ko‘rinishida aks etadi. Bunday jadvaldagi ustunlar maydon deb, satrlar esa yozuv deb ataladi.



jsit'K iSs % Где» te ?жге £«» 8вш«й

тйпш *»чмt*-ju»vx uS&it&nut*»ya>»Kt wc• a

'-■*«1 Utoteo* ЯкяяАвжй &№»№№№»» *як .»

5.12-rasm. “Таблица” boTimi



Maydon - ma’lumotlami tashkil etishning oddiy birligi bo‘lib, ma’lumotning alohida, bo‘linmas birligiga egaligi rekvizitga mos keladi.

Yozuv - mantiqiy bogTangan rekvizitlarga mos keluvchi maydonlar yig‘indisidir. Yozuvning tuzilishi o‘z tarkibiga mos har bir oddiy ma’lumotga ega maydonlar tarkibi va ketma-ketligi bilan belgilanadi.

Demak, maydon MBning asosiy tuzilmali elementi bo Tib quyidagi parametrlar bilan ifodalanadi:

S uzunligi (belgi va simvollarda ifodalanib baytlarda oTchanadi);

S nomi (maydonning o‘ziga xos alohida xususiyati);

■S izoh (ustun sarlavhasi haqida ma’lumot).

Maydonlar xususiyatiga va tarkibiga qarab quyidagi turlarga boTinadi:

1. 
   Matnli (Текстовый) maydon.
   
2. 
   Sonli (Числовой) maydon.
   
3. 
   Vaqt va sanani ifodalovchi (Дата и время) maydon.
   
4. 
   Mantiqiy (Логический) maydon (In 0; Ha yoki yo‘q; rost yoki yolg‘on kabi mantiqiy birliklar bilan ifodalanadi).
   
5. 
   Pul birliklarida ifodalangan (Денежный) maydon (raqamlar pul birliklari bilan birgalikda ifodalanadi).
   
6. 
   OLE (Поле объекта OLE) maydoni (shakl, tasvir, rasm, musiqiy kliplar va videoyozuvlar shaklida ifodalanadi).
   

7. 
   Sanovchi (Счётчик) maydoni - maydonda turgan ifoda nvtomatik ravishda sanalib o‘zgaradi.
   
8. 
   Gipermurojaat (Гиперссылька) maydoni - tashqi fayllarga k ког murojaat etish uchun foydalaniladi.
   
9. 
   Hisoblanuvchi (Вычислимый) - amallami hisoblash uchun loydalaniladi.
   

Microsoft Access 2013 dasturida yaratiluvchi asosiy nhyektlar. MS Access 2013 dasturi yordamida 6 ta obyektni yaratish mumkin, ular quyidagilar⁵¹: “Таблица” (Jadval), “Запрос” (So'rov), Форма (Forma), Отчет (Hisobot), “Макрос” (Makros) va “Модуль” (Modul).