Texnologiyalari

Tarmoq topologiyasi. Tarmoq topologiyasi (grekcha тогох; - o‘rin) - tarmoq konfiguratsiyasini tavsiflash usuli, joylashuv va tarmoq qurilmalarining biriktirish sxernasi.

Lokal tarmoq strukturasi quyidagi topologiyalardan iborat:

^ “Shinasimon” topologiya;

^ “Yulduzsimon” topologiya;

^ “Halqasimon” topologiya;

Global tarmoq strukturasi sifatida “Daraxtsimon” (gibrid) topologiyani misol qilish mumkin.

Har bir topologiyani alohida ko‘rib chiqamiz:

Shinasimon topologiya. Bunda barcha kompyuterlar umumiy aloqa kanaliga ketma-ket ulanadi. Har bir kompyuter shinadan boshqa bir kompyuter bilan bog‘lanish uchun foydalanadi.

Bu turdagi topologiyaning afzalliklari quyidagilardan iborat:

S tarmoqni o'matishga kam vaqt ketadi;

S arzon (kam kabel va qurilmalar ketadi);

■S oson sozlash.




8.3-rasm. Shinasimon topologiya




Bu turdagi topologiyaning kamchiliklari quyidagilardan iborat:

■S tarmoqdagi har qanday nosozliklar (kabelning uzilishi) tarmoqning ishdan chiqi shiga olib keladi;

•S nosozliklami lokallashtirishning murakkabligi;

■/ yangi ishchi stansiyalaming ulanishi tarmoq tezligini pasaytiradi.

Halqasimon topologiya. Barcha kompyuterlar ketma-ket halqa bo‘ylab bir-biri bilan bog‘lanadi. Unda har bir kompyuter aloqa liniyalari orqali boshqa ikkinchi kompyuter bilan bog‘lanadi. Bunda bitta kompyuterdan faqat ma’lumot olish, ikkinchisidan faqat uzatish uchun foydalaniladi.

Topologiyani hosil qilishda foydalaniladigan vositalar:

■S Kompyuter tarmoq platasi;

S Kabel;

S Konnektor.

Bu turdagi topologiyaning afzalliklari quyidagilardan iborat:

■S oson o‘matish;

S qo'shimcha qurilmalaming yo'qligi;

^ tarmoq intensiv ishlaganda uning turg‘un ishlashi.

Bu turdagi topologiyaning kamchiliklari quyidagilardan iborat: S bitta ish stansiyasining ishdan chiqishi tarmoqning ishlashiga ta’sir etadi;

^ murakkab konfiguratsiya va sozlash;

S nosozliklami qidirishning murakkabligi.

Yulduzsimon topologiya. Yulduzsimon strukturada barcha kompyuterlar bir-biri bilan aloqa qilish uchun markaziy uzel (komutator) orqali ulanadi.



8.4-rasm. Halqasimon topologiya




Bu turdagi topologiyaning afzalliklari quyidagilardan iborat:

'Y bitta ish stansiyasining ishdan chiqishi tarmoqning ishlashiga ta’sir etmaydi (axborot almashinuvi to'xtamaydi);

■S tarmoqning yaxshi masshtablashtirilganligi;

•S tarmoqdagi nosozliklami oson qidirish;

•S tarmoqning yuqori unumdorligi;

S qulay administrlashtirish imkoniyatlari.

Bu turdagi topologiyaning kamchiliklari quyidagilardan iborat:

S markaziy komutatorining (konsentrator) ishdan chiqishi butun tarmoqning (yoki segmentning) ishdan chiqishiga olib keladi;

•S tarmoqni montaj qilishda boshqa topologiyalarga qaraganda ko‘proq kabel ketadi;

S tarmoqdagi (yoki segmentdagi) ishchi stansiyalar soni markaziy komutatorining (konsentrator) portlar soni bilan chegaralangan.

Daraxtsimon struktura. Katta tarmoqlarda kompyuterlar orasida erkin aloqa o‘matish uchun ishlatiladigan topologiya. Ushbu strukturada barcha kompyuterlar bir-biri bilan tarmoqlangan kanallar orqali bog‘lanadi. Shuning uchun bunday tamioqlami aralash topologiyali tarmoqlar deyiladi.







Simsiz aloqa tarmoqlari. Wi-Fi - (Wireless Fidelity) - IEEE 802.11 simsiz aloqa standard⁶¹. Bino ichida 40 metrgacha bino tashqarisida 100 metrgacha bo‘lgan masofada kompyuter va mobil tarmoq platalari, qurilmalari va ulanish nuqtalari o‘rtasidagi aloqani ta’minlaydi va Internet tarmog‘iga ulanish imkoniyatini beradi.

WiMAX- (Worldwide Interoperability for Microwave Access) — IEEE 802.16 standard. Bir va ko‘p nuqtalar o‘rtasida (molul nuqtalar bilan birgalikda) ma’lumotlami simsiz uzabsli texnologiyasi. Ma’lumotlami uzatish tezligi 75 Mbit/s gacliii. masofa 25-80 km gacha (masofa uzayishi bilan tezlik pasayadi).

2. 
   Internet texnologiyalari