Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi
Download 0.54 Mb. Pdf ko'rish
|
RQLK 5-Laboratoriya
- Bu sahifa navigatsiya:
- LABORATORIYA ISHI Mavzu: Triggerlarni tadqiq etish.
- TOSHKENT 2020
- 3-Topshiriq. T triggerni tadqiq etish. 3.1. T trigger o‘zi nima
- ME asosida] yig‘ilgan holati) 3.3. T trigger MEni (shartli[sxematik] belgisi, holat jadvali, MultiSim dasturida [T ME asosida] yig‘ilgan holati)
|
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI Elektronika va Radiotexnika kafedrasi Raqamli qurilmalarni loyihalashga kirish fani bo‘yicha
LABORATORIYA ISHI Mavzu: Triggerlarni tadqiq etish.
Guruh: 413-18 Bajardi: Burxoniddin Yarashev
Tekshiridi: Xo’jamiyor Teshabayev
1- Topshiriq. RS triggerlarni tadqiq etish. 1.1. RS trigger o‘zi nima? 1.2. Toʻg‘ri kirishli asinxron RS trigger(shartli[sxematik] belgisi, ichki tuzilishi, holat jadvali, MultiSim dasturida[2 YOKI-EMAS ME asosida] yig‘ilgan holati) 1.3. Teskari kirishli asinxron RS trigger(shartli[sxematik] belgisi, ichki tuzilishi, holat jadvali, MultiSim dasturida[2 HAM-EMAS ME asosida] yig‘ilgan holati) 1.4. Sinxron RS trigger(shartli[sxematik] belgisi, ichki tuzilishi holat jadvali, MultiSim dasturida[ME lar asosida] yig‘ilgan holati) 1.5. RS trigger MEni (shartli[sxematik] belgisi, holat jadvali, MultiSim dasturida[RS ME asosida] yig‘ilgan holati) 1.6. Quyidagi sxemani MultiSim dasturida yig‘ib holat jadvali bo‘yicha ishlashini tekshirish.
1.1 RS trigger eng asosiy ketma-ket mantiqiy sxemalardan biri sifatida qaraladi. Uning ikkita usuli bor, ulardan biri "SET" deb nomlanadi, u qurilmani o'rnatadi (chiqish = 1) va S yorlig'i bilan, boshqasi esa "RESET" deb nomlanadi, u qurilmani (chiqish = 0) R deb belgilaydi. SET / RESET uchun. ME
RESET usuli yordamida asl holatiga qaytariladi va natijada Q "1" mantiqiy darajasida yoki "0" mantiqida bo'ladi. Bu flip-flopning o'rnatish / tiklash holatiga bog'liq. ME
so'zi shuni anglatadiki, uni "mantiqiy holatga" yoki boshqasiga "FLOPPED" qo'yish mumkin. 1.2. Toʻg‘ri kirishli asinxron RS trigger shartli belgisi:
Ichki tuzilish: Holat jadvali:
1.3. Teskari kirishli asinxron RS trigger shartli belgisi: Ichki tuzilish: 1.4.
Kirish signali o'zgarib turganda, asosiy RS trigger chiqish holatini darhol o'zgartiradi, bu nafaqat
elektronning shovqinlarga qarshi qobiliyatini yomonlashtiradi, balki bir nechta ME
larning sinxronlash ishlariga noqulaylik tug'diradi. Amaliy dasturlarda flip-flop holati odatda ma'lum bir vaqtda o'zgarishi talab qilinadi, ya'ni soat impulsi kelganida holat kirish signaliga qarab o'zgartiriladi;
soat signali bo'lmaganida, hatto kirish signali o'zgargan bo'lsa ham, ME ning chiqish holati ta'sir qilmaydi. Shu maqsadda CP kirish terminali va unga mos keladigan kirishni boshqarish davri qo'shiladi va sinxron RS ME kabi raqamli chip ta'minlanadi.
Sinxron RS elektron tuzilishi va mantiqiy belgilari: 1.5.
2- Topshiriq. D triggerni tadqiq etish. 2.1. D trigger o‘zi nima? 2.2. Asinxron va sinxron D trigger(shartli[sxematik] belgisi, ichki tuzilishi, holat
jadvali, MultiSim dasturida[2 YOKI-EMAS ME yoki 2 HAM-EMAS ME asosida] yig‘ilgan holati) 2.3. D trigger MEni (shartli[sxematik] belgisi, holat jadvali, MultiSim dasturida[D ME asosida] yig‘ilgan holati) 2.4. Quyidagi sxemani MultiSim dasturida yig‘ib holat jadvali bo‘yicha ishlashini tekshirish. l
D-trigger. D-trigger yagona D (data) ma’lumot kirishiga ega. Uning kam miqdorda ishlab chiqarilishiga sabab, narxi yuqori bo‘lgan chiqishlarning kichik soni. D-trigger uchun to‘rtta tashqi chiqish kifoya: D-ma’lumot kirishi, S-takt kirishi, ikkita Q va Q chiqishlar (ularning biri mavjud bo‘lmasligi ham mumkin D- trigger chiqishidagi ma’lumot navbatdagi sinxrosignal kelguncha o‘zgarishsiz qoladi, ya’ni kechikish mavjud. Shunga asosan D-trigger kechikish triggeri deb ataladi. D-triggerning MAFi quyidagicha bo‘ladi Qn 1
СQn СD Trigger - bir razryadli ikkilik axborot (“0”yoki”1”)ni saqlaydigan xotira elementi. Mantiqiyelementlardan farqli ravishda trigger ichki holatga - xotiraga ega. Triggerlar ikkita chiqishga: 1) Q- to'g'ri chiqish. 2) Q -inkorli chiqishga ega.
kirishlardagi signallarni S kirishiga «1» yoki «0» signallari berilgandagina qabul qila oladi. Dinamik boshqarishli triggerlar esa informatsion kirishlardagi signallarni S kirishdagi signal «0» dan «1» ga o'zgarganda yoki «1» dan «0» ga o'zgarganda qabul qila oladi. Statik triggerlar bir bosqichli va ikki bosqichli turlarga bo'linadi. Bir bosqichli triggerlar informasiyani saqlashning bir bosqichi, ikki bosqichli triggerlar esa informasiyani saqlashning ikki bosqichi mavjudligi bilan xarakterlanadi. Dastlab informatsiya birinchi bosqichga yoziladi, keyin ikkinchi bosqichga ko'chirib o'tkaziladi va iformatsiya trigger chiqishida paydo bo'ladi.Funksional imkoniyatlarga ko'ra triggerlar quyidagi turlarga bo'linadi: - «0» va «1» xolatlarga aloxida-aloxida o'rnatiladigan triggerlar (RS-trigger);
nformatsiyani qabul qilishi bo'yicha: asinxron va sinxron triggerlar mavjud. Asinxron triggerlar informatsion kirishlarida signallarning paydo bo'lish momentida o'z reaksiyalarini ko'rsatadi. Sinxron triggerlar esa sinxron signal kirishi S dagi boshqaruvchi impuls signali mavjud bo'lgandagina informatsion kirishlardagi signallarga o'z reaksiyalarini bildiradilar. Sinxron triggerlar o'z navbatida S kirish orqali boshqariladigan statik va dinamik turlarga bo'linadi. Statik boshqarishli triggerlar informatsion kirishlardagi signallarni S kirishiga «1» yoki «0» signallari berilgandagina qabul qila oladi. Dinamik boshqarishli triggerlar esa informatsion kirishlardagi signallarni S kirishdagi signal «0» dan «1» ga o'zgarganda yoki «1» dan «0» ga o'zgarganda qabul qila oladi. Statik triggerlar bir bosqichli va ikki bosqichli turlarga bo'linadi. Bir bosqichli triggerlar informasiyani saqlashning bir bosqichi, ikki bosqichli triggerlar esa informasiyani saqlashning ikki bosqichi mavjudligi bilan xarakterlanadi. Dastlab informatsiya birinchi bosqichga yoziladi, keyin ikkinchi bosqichga ko'chirib o'tkaziladi va iformatsiya trigger chiqishida paydo bo'ladi. 44 Funksional imkoniyatlarga ko'ra triggerlar quyidagi turl Funksional imkoniyatlarga ko'ra triggerlar quyidagi turlarga bo'linadi: - «0» va «1» xolatlarga aloxida-aloxida o'rnatiladigan triggerlar (RS-trigger); - kirish bo'yicha informasiyani qabul qiluvchi triggerlar (D-trigger yoki kechiktirish triggeri); - sanoqli kirishga ega triggerlar (T-trigger); - J va K informasion kirishli universal triggerlar (JK-trigger). Diskret elementlar asosida qurilgan simmetrik triggerning elektr sxemasi. Q(t)=0 holda: R=1, S=0 bo'lsa Q(t+1)=0 bo'ladi, Q(t)=1 holda: R=1, S=0 bo'lsa Q(t+1)=0 bo'ladi, Q(t)=0 holda: R=0, S=1 bo'lsa Q(t+1)=1 bo'ladi. Q(t)=1 holda: R=0, S=1 bo'lsa Q(t+1)=t bo'ladi. Q(t)=0 holda: R=1, S=0 bo'lsa Q(t+1)=0 bo'ladi, Q(t)=1 holda: R=1, S=0 bo'lsa Q(t+1)=0 bo'ladi, Q(t)=0 holda: R=0, S=1 bo'lsa Q(t+1)=1 bo'ladi. Q(t)=1 holda: R=0, S=1 bo'lsa Q(t+1)=t bo'ladi. Q(t)=0 holda: R=1, S=0 bo'lsa Q(t+1)=0 bo'ladi, Q(t)=1 holda: R=1, S=0 bo'lsa Q(t+1)=0 bo'ladi, Q(t)=0 holda: R=0, S=1 bo'lsa Q(t+1)=1 bo'ladi. Q(t)=1 holda: R=0, S=1 bo'lsa Q(t+1)=t bo'ladi. Q(t)=0 holda: R=1, S=0 bo'lsa Q(t+1)=0 bo'ladi, Q(t)=1 holda: R=1, S=0 bo'lsa Q(t+1)=0 bo'ladi, Q(t)=0 holda: R=0, S=1 bo'lsa Q(t+1)=1 bo'ladi. Q(t)=1 holda: R=0, S=1 bo'lsa Q(t+1)=t bo'ladi.
Q(t)=0 holda: R=1, S=0 bo'lsa Q(t+1)=0 bo'ladi, Q(t)=1 holda: R=1, S=0 bo'lsa Q(t+1)=0 bo'ladi, Q(t)=0 holda: R=0, S=1 bo'lsa Q(t+1)=1 bo'ladi. Q(t)=1 holda: R=0, S=1 bo'lsa Q(t+1)=t bo'ladi.
Bu triggerning ishlash jadvali quyidagicha: RS-triggerining quyidagi turlari mavjud: asinxron RS-triggeri, teskari kirishli asinxron RStriggeri va sinxron RS- triggeri. Hisoblash texnikasida keng qo'llaniladigan triggerlarning ichki strukturasi, sxematik belgisi va ishlash prinsipi 1-jadvalda keltirilgan. Ikki bosqichli universal JK-triggerining prinsipial sxemasi
Universal JK-triggerida agar C=1 bo'lsa, triggerdagi kirish impulslar 1-bosqichga qabul qilinadi. C=0 bo'lganda, 2-bosqich 1- bosqichdagi holatni o'ziga qabul qiladi. JK-triggerining sxematik ko'rinish
JK- universal triggerining ishlash jadvali. JK-universal triggeri asosida bir necha triggerlarni xosil qilish mumkin. Quyida RS, T, Dtriggerlarini qurish sxemalari keltirilgan
3-Topshiriq. T triggerni tadqiq etish. 3.1. T trigger o‘zi nima? 3.2. Asinxron va sinxron T trigger(shartli[sxematik] belgisi, ichki tuzilishi, holat jadvali, MultiSim dasturida[2 YOKI-EMAS ME yoki 2 HAM-EMAS ME asosida] yig‘ilgan holati) 3.3. T trigger MEni (shartli[sxematik] belgisi, holat jadvali, MultiSim dasturida [T ME asosida] yig‘ilgan holati) T-trigger. Ikki pog‘onali triggerlar registr va hisoblagich kabi ko‘prazryadli qurilmalar ishi uchun mo‘ljallangan bo‘lib, ularda triggerli yacheykalarning ishonchli va aniq ishlashi talab etiladi. T-trigger sanoq triggeri deb ham ataladi, chunki kirishga aktiv mantiqiy signal berilganda u o‘z holatini qarama-qarshi (teskari) holatga o‘zgartiradi 4- Topshiriq. JK triggerni tadqiq etish. 4.1. JK trigger o‘zi nima? 4.2. Asinxron va sinxron JK trigger(shartli[sxematik] belgisi, ichki tuzilishi, holat jadvali, MultiSim dasturida[2 YOKI-EMAS ME yoki 2 HAM-EMAS ME asosida] yig‘ilgan holati) 4.3. JK trigger MEni (shartli[sxematik] belgisi, holat jadvali, MultiSim dasturida [JK ME asosida] yig‘ilgan holati)
JK-trigger universal trigger hisoblanadi chunki uning asosida sodda kommutatsion o‘zgartirishlarni bajarib, ixtiyoriy turdagi trigger hosil qilish mumkin. JK-trigger man etilgan kirish signallar kombinatsiyasiga ega emas. Agar mantiqiy 1 signali aktiv bo‘lsa, u holda JK-triggerning o‘tishlar jadvali quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi
Ushbu turdagi triggerlarning nomini Eldrid Nelson Hughes Aircraft-da ishlagan paytida taklif qilgan. Ushbu tetikning mantiqiy sxemasini ishlab chiqishda Nelson A va B, C va D, E va F, G va H, J va K qarama-qarshi ta'sirli trigger kirishlarini juftlarni belgilab qo'ydi, 1953 yilda patent ta'rifida u ta'riflagan triggerning kiritmalari uchun, keyinchalik olingan JK-trigger nomi, Nelson "J-input" va "K- input" yozuvlaridan foydalangan. JK-trigger ham RS-trigger bilan bir xil ishlaydi, bitta qismi bundan mustasno: mantiqiy birlik ikkala J va K kirishga tatbiq etilganda trigger chiqish holati teskari bo'ladi, ya'ni inversiya operatsiyasi bajariladi (u kengaytirilgan holat bilan RS triggerlardan farq qiladi, oldingi holatidan qat'iy nazar mantiqiy nolga yoki bittasiga o'tadigan). J usuli RS triggerning S usuli bilan bir xil. K usuli RS triggerining R kirishiga o'xshaydi. J kiritishga bittasini, K kirishga nolni qo'llaganida, triggerning chiqish holati mantiqiy holatga teng bo'ladi. Va bitta kirishga K va nolga J ga qo'llanganda, triggerning chiqish holati mantiqiy nolga teng bo'ladi. JK-trigger – ikkita boshqaruv kirishiga ega bo‘lgan universal trigger: J (jamp -kutilmagan ulanish) - triggerni mustaqil 1 holatga o‘rnatadi. K (kill -kutilmagan uzilish) - triggerni mustaqil 0 holatga o‘rnatadi. JK trigger asosida D-trigger yoki T-trigger qurish mumkin. JK-trigger haqiqat jadvalida ko'rib turganingizdek, J va K kirishlar uchun 1-mantiq bir vaqtning o'zida qo'llanilganda u har safar teskari holatga o'tadi.Bu xususiyat JK va K
yozuvlarini birlashtirish orqali JK trigger asosida T-flip-flop yaratishga imkon beradi [21].
JK-triggerning ishlash algoritmi formulada ifodalanishi mumkin
Qo'shimcha asenxron teskari S va R kirishlar bilan JK- trigger
JK-triggerning Karno kartasi
0 0 0 0 0 0 1 1 0 1 0 0 0 1 1 0 1 0 0 1 1 0 1 1 1 1 0 1 1 1 1
Download 0.54 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|