Tibbiyot kasbiga kirish

Siydik va uning xususiyatlari 
Buyrakning asosiy vazifasi — siydik hosil qilish. Siydik va siyishni tekshirish 
buyraklar  holati  va  ularning  faoliyatini  baholabgina  qolmay,  balki  boshqa  qator 
a’zolar  va  sistemalarning  buzilishi  (jigar  kasalliklari,  moddalar  almashinuvi 
buzilishlari va boshkalar) kabida fikr yuritishga xam imkon beradi.  
Siydikning  umumiy    miqdori.  Bir  sutkada  odam  1,5-2  l  siydik  ajratishi 
mumkin. Atrof-muxitning yuqori xaroratida ko’p ter ajralganda ter bilan suv chiqib 
ketishi oqibatida siydikning miqdori kamayadi. Uyqu vaqtida, ayniqsa  odam chuqur 
uxlayotgan  vaqtlarda, siydik hosil bo’lishi keskin kamayadi. Kechqurungi siydik 
kunduzgidan  ko’ra  to’qroq  va  suyuqroq  bo’ladi.  Ovqatdan  so’ng  suv  va    ovqat 
tuzlari ichakda surilishi  oqibatida siydik  hosil  qilinishi oshadi va odatda  ko’p  
miqdorda suyuk  bo’lmagan siydik ajralib  chiqadi. Siydik  miqdori  ko’p suyukdik 
ichganda  ko’payadi va kuyuk  ovqatlanishda Xamda ich ketganda kamayadi.  
Siydikning  rangi  pigmentlarga  bog’lik    bo’lib,  odatda  och  sariq  rangdan 
qizgish-sariq ranggacha o’zgarib turadi. quyuq siydik achchiqchoy rangida  bo’ladi.  
Siydik chiqarish yo`lining patalogiyalari. Diurezda o`zgarishlar.
 
Bu  buyrak  va  siydik  yo`llarida  uchraydiga  eng  ko`p  belgilrdn  biri 
poliuriya.Bunda siydiq miqdori 2000 ml dan oshishi. Bu qachon bo`ladi. Suyuqlikni 

---

bir  sutkalik  normadan  ko`p  ichilganda,  xomiladorlik  va  kuchli  stress  xolatlarida 
kuzatiladi. Yana bir turi shuki transudat va ekssudat xolatlarida, qandli diabetda va 
doimiy  bo`lgan  siydik  kasalliklarida.  Poliuriyada  doimiy  ravishda  chanqoqlik  va 
suvga tashnalik kuchli bo`ladi.  
Oligouriyada  esa  siydikni  normal  xolatga  nisbatan  kam  ajratish.  Uning 
miqdori  500  ml  ni  tashkil  etadi.  Bu  quydagi  xolatlar  kuzatiladi:  ko`p  terlash, 
fizikaviy  og`ir  mehnatlar,  qattiq  charchoqlar,  o`tkir  va  surunkali  nefritlarda. 
Umumiy xolatlarda: yurak yetishmovchligida, kuyganda shok xolatiga tushganda, 
buyraklar  zaxarlanganda.  Qo`rqish  xolatlarida  siydik  ajralmaydi.  Qorin  va 
ichaklarni bosganda xam siydik ajralmaydi.  
Ishuriya  (  yun.  ischo-to`xtash,  yoki  to`sqinlik  qilish,  uron-  siydik  ).  Bunda 
siydik pufagi to`lganda ham uni tashqariga chiqara olmaslik kuzatiladi. Ishuriya bu 
-  siydik  yo`lining  torayishi.  Bu  xolat  bo`lganda  1-navbatda  siydik  pufagini 
bo`shatish lozim. Bunday xolatlarni bemorlarda qo`llash un kasalning atrofida xuddi 
kranda suv oqb turganidek yoki ckoynakda suvni tomchilatb qoyiladi. Yana bir yo`li 
shuki bunda iliq kuydirmaydigan qilib iliq suvli baloncha qoyiladi. Agarda bularning 
xech qaysisi yordam bermasa bemorga kateter ulab qo’yiladi.  
Nekturiya.  Bunda  siydik  ajratish  kunduzgiga  nisbatan  kechasi  ko`payadi. 
Bundau xolatlar qariyalarda va qandsiz diabetka chalingan bemorlarda kelb chiqadi.  
Enurez. Bu kasallik turi asosan qariyalarda ko`p uchraydi,  siydikni tutib tura 
olmaslik.  
Dizuriya.    Bunda  siydik  yo`llarining  umumiy  kasalliklari,  qattiq  og`riq, 
qiynalib siyish xolatlari.  Bu qaysi xolatlarda bo`ladi:  sistit, uretrit,  piyelo nefrit va 
buyrak tuberkulyozida. 
Stranguriya.  Bunda  siydik  ajratish  tomchilab  bo`ladi.  Bunga  asosiy  sabab 
organizmning shish hisobiga. Bu buyrak kassalikgi chiqarish yo`llarida kasallangan 
bemorlar  uzoq  vaqt  davollanmasligi  natijasida  kelib  chiqadi.  Bu  shishlar  yuz  va 
oyoqlarda kuzatiladi.