Til va madaniyat
Download 1.17 Mb. Pdf ko'rish
|
Тил ва маданият журнали
- Bu sahifa navigatsiya:
- E-pochta
|
Kalit so‘zlar: eski o‘zbek adabiy tili, lahja, kelishik shakllari, jo‘nalish
kelishigi, fe’l shakli, fuziya. Kirish Sayfi Saroyining “Suhayl va Guldursun” asari o‘zbek adabiyotidagi ilk ishqiy-romantik dostondir (Sababi “Qutadg‘u bilig” va “Hibat ul-haqoyiq” asarlari mavzu jihatidan pandnoma doston hisoblanadi). Asar 1394-yil yozilgan bo‘lib, syujet chizig‘iga egaligi va hayotiy haqiqatga yaqinligi bilan ajralib turadi. Asar aruzning hazaji musaddasi maqsur vaznida yozilgan bo‘lib, vazn talabiga qat’iy rioya qilingan.[Mallayev 263]. Doston 82 bayt, ya’ni 164 misradan iborat bo‘lib, kirishdan tashqari “Suhaylning chohda yotmishi”, “Suhaylning tush ko‘rmishi”, “Shoh qizi Guldursun Suhaylni ko‘rgoni va uni sevib qolganin bayoni”, “Guldursunning chohga tushub Suhayl bilan so‘zlashgoni”, “Suhayl bilan Guldursunning chohdan chiqib qochganlari bayoni” kabi boblardan iborat. Muallifning har bir bobni asar mazmunidan kelib chiqib sarlavha shaklida nomlab borishi ham ijodkor yutug‘i sanaladi. Doston voqealari Xorazm xalq og‘zaki ijodiga mansub “Guldursun” afsonasi motivida yozilgan. 1O'razova Iqbol Abdikarimovna – tayanch doktorant, Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti. E-pochta: orazovaiqbola@gmail.com Iqtibos uchun: O'razova, I. A. 2021. “Suhayl va Guldursun” dostonida o‘g‘uz lahjasining qo‘llanishi”. Ozbekiston: til va madaniyat 1 (1): 90–96. 90 Uzbekistan: Language and Culture 2021/1 (1) Lekin muallif doston boshlanmasida ushbu asar afsonaga emas, aksincha hayotiy voqealarga asoslangani, Suhayl esa shoirning o‘z zamondoshi bo‘lganini aytib o‘tadi: Emas afsona chin ushbu bitilmish, Bu chin afsonatek ishqda yetilmish. Ayittim og‘labon davrim jafosin, Bir erning qissayi ahd-u vafosin [Uch bulbul gulshani 326]. Tarixiy voqelarga tayansak, Xorazm Oltin O‘rda xonligiga qarashli ekanligi hamda Amir Temur va To‘xtamish o‘rtasidagi jang Temur g‘alabasi bilan tugaganini inobatga olsak, muallif tarixiy voqealar asosida asarni shakllantirganiga ishonish mumkin. Doston yakunida esa asar voqealari to‘qima syujet emasligiga yana bir bor ishora qilinadi: Bo‘lur bu bitikkim, tarixga yodgor, Bu yodgorimda yolg‘on yo‘g‘-u chin bor [Uch bulbul gulshani 330]. Download 1.17 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|