Тилига кириш услубий қўлланма

cout объекти ҳақида қисқача маълумот.

Кейинги мавзуларда сиз сout объектини қандай ишлатиш лозимлигини билиб оласиз. Ҳозир эса у ҳақида қисқача маълумот берамиз. Экранга маълумотни чиқариш учун cout сўзини, ундан сўнг чиқариш операторини (<<) киритиш лозим. С++ компилятори (<<) белгисини бирта оператор деб қарайди. Қуйидаги листингни таҳлил қиламиз.


2.2. – листинг. cout объектини қўлланилиши.

1. 
   //2.2.-листинг. сout oбъектини кўлланилиши
   
2. 
   # include
   

3. 
   int main()
   
4. 
   {
   
5. 
   cout << “Bu son 5 ga teng:” << 5<< “\n”;
   
6. 
   cout <<“endl operatori ekranda yangi
   
7. 
   cout << “ satrga o`tish amalini bajaradi”;
   
8. 
   cout <
9. 
   cout << “Bu katta son:\t“<< 70000 <<
   
10. 
    endl;
    
11. 
    cout << “Bu 5 va 8 sonlarining yig`indisi:
    
12. 
    <<\t“<< 8+5 << endl;
    
13. 
    cout << “Bu kasr son:\t \t“<< (float) 5\8
    
14. 
    << endl;
    
15. 
    cout << “Bu esa juda katta son: \t”;
    
16. 
    cout << (double) 7000*7000 << endl;
    
17. 
    return 0;
    
18. 
    };
    

НАТИЖА:

Bu son 5 ga teng: 5
endl operatori ekranda yangi satrga o`tish amalini bajaradi
Bu katta son: 70000
Bu 5 va 8 sonlarining yig`indisi: 13
Bu kasr son: 0.625
Bu esa juda katta son: 4.9e+07

Айрим компиляторларда сout объектидан кейин математик операцияларни бажариш учун фигурали қавсларни ишлатиш талаб қилинади. У ҳолда 2.2. – листингнинг 11 – сатрида қуйидагича алмаштириш бажариш лозим. 11: cout << «Here is the sum of 8 and 5<< (8+5) << endl;

endl оператори end line (cатр охири) деган сўздан олинган бўлиб «энд-эл» деб ўқилади.

Изоҳлар

Сиз дастур ёзаётган вақтингизда нима иш қилмоқчи эканлигингиз доимо аниқ бўлади. Лекин бир ойдан сўнг бу дастурга қайтиш лозим бўлса дастурга тегишли деталлар ва уларнинг вазифалари нимадан иборат эканлигини билмаслигингиз мумкин.
Дастурни бутунлай хотирангиздан ўчириб юбормаслик ва бошқаларга ҳам тушунарли бўлиши учун изоҳлардан фойдаланиш лозим. Изоҳлар компилятор томонидан тушириб қолдириладиган дастурнинг алоҳида сатрида ёки бутун бир блокида қўлланилади. Қуйидаги листингни кўриб чиқамиз.


2.3. – листинг. Salom.cpp дастури мисолида изоҳларни намойиш қилиш.

1. 
   # include < iostream.h >
   
2. 
   
3. 
   main()
   
4. 
   {
   
5. 
   cout << “Salom!\ n”;
   
6. 
   /* бу изох токи изохнинг
   
7. 
   охирини кўрсатувчи белги, яъни юлдузча
   
8. 
   ва слэш белгиси учрамагунча давом этади */
   
9. 
   cout << “Bu kommentariy tugadi\ n”;
   
10. 
    // бу изох сатрни охирида тугайди.
    
11. 
    // Иккита слэшдан сўнг хеч кандай текст
    
12. 
    // булмаслиги мумкин.
    
13. 
    return 0;
    
14. 
    }
    

НАТИЖА
Salom
Bu kommentariy tugadi

Функциялар

Биз олдинроқ main() функцияси билан танишиб чиққан эдик. Бу функция одатдаги бўлмаган, ягона турдаги функциядир. Функциялар дастурнинг ишлаш даврида чақирилиши керак. main() функцияси эса дастур томонидан эмас, балки операцион система томонидан чақирилади.
Дастур берилган матни буйича сатрларни жойлашишига қараб тартиб билан токи бирор бир функция чақирилгунча бажарилади. Кейин эса бошқарув биринчи учраган функцияга берилади. Функция бажарилгандан сўнг бошқарув яна дастурнинг функция чақирилган жойдан кейинги сатрига берилади. (Чақирилган функциядан кейинги сатрга берилади.)
Функцияни ишлаш жараёнига мос ўхшашлик мавжуд. Масалан, сиз расм чизиб турган вақтингизда қаламингиз синиб қолди. Сиз расм чизишни тўхтатасиз ва қаламни йўна бошлайсиз. Кейин эса, расм чизишни қаламингиз синиб қолган жойдан бошлаб давом эттирасиз. Қачонки, дастур бирор бир хизмат кўрсатувчи амалларни бажарилишига эҳтиёж сезса керакли функцияни чақиради. Бу операция бажарилгандан кейин эса дастур ўз ишини функция чақирилган жойдан бошлаб давом эттиради. Бу ғоя қуйидаги листингда намойиш этилган.