Tilshunoslik nazariyasi


Download 0.85 Mb.
bet21/145
Sana02.01.2022
Hajmi0.85 Mb.
#199310
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   145
Bog'liq
Tilshunoslik nazariyasi majmua2020

Bo`g`in tipi

O`zbek tilida

Rus tilida

Ingliz tilida

cv

vc

vcv




kema

osh


-

ру-ка

он

-



-

ve –ry (juda)

al –so (ham )

one (bir )

are (fe’l)



cvc

ccv


vcc
ccccv

cccv


cvcc


non

qon


son

ost


ust

-

-



tort

surt


нас

шаг


суд
три

все

иск

встре-ча


стра-на

банк


бинт

big (katta )

bag (sumka )

boy (bola )

- -- -


cry (yig`lamoq)

sky(osmon)


arm (qo`l)

inn (mehmonxona)

--

--

tint –(ton)



help – (yordam bermoq)

Shunday qilib, o`zbek tilida cv, vc, cvc, c, cvcc, cccv kabi bo`g`in chizmalari ko`proq uchrasa , rus tilida ccv, cvc cvcc, cccv kabi bo`g`in chizmalari , ingliz tilida esa o`zbek va rus tillari uchun xos bo`lmagan vcv , vcc kabi bo`g`in shakllari ko`proq uchraydi.

Bo`g`inlar ulardagi boshlang`ich va oxirgi tovushlarga qarab tiplarga bo`linadi: ochiq (unli bilan tugagan – to`la, yopiq undosh bilan tugagan o`t , osh) va berkitilgan – yopiq (bog`, tosh). Bo`g`inni morfemadan farqlamoq kerak. Morfema-so`zning ma’noli qismi. Bo`g`inga ajratilgan qism ma’no ifodalashi ham, ifodalamasligi ham mimkin . Demak, so`zni morfema va bo`g`inga ajratish har doim ham mos kelavermaydi. Masalan, mehnatkashlarimizni so`zining bo`g`in va morfemaga ajratilishi quyidagicha: meh-nat-kash-la-ri-miz-ni – mehnat-kash-lar-imiz-ni. Bir bo`g`inli hisoblangan xitoy, tibet tillarida ko`p hollarda bo`g`in va morfemaga ajratish mos tushadi.

Nutqning eng kichik birligi bu tovushdir.Bo`g`inlar tovushlarga bo`linadi. Masalan, inson so`zi ikki bo`g`indan iborat bo`lib, birinchi bo`g`ini ikki tovushdan (in), ikkinchi bo`g`ini uch tovushdan (son) tashkil topgan.



Download 0.85 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   145




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling