Tizim va signallarni qayta ishlash O’quv uslubiy majmua

Raqam-analogli o‘zgartirgich
. Signallarni raqamli qayta ishlashning
ko‘pgina masalalarida analog signalni qayta tiklash talab etiladi. Buning uchun
raqam-analog o‘zgartirgichlar (RAO‘
)dan foydalaniladi, uning kirishida signal
qiymatlarining raqamli ko‘rinishi qabul qilinadi va chiqishida esa analog signal
uzatiladi [15].
RAO‘ qurilish sxemalari bir-biridan kam farq qiladi va ular vaznli rezistorlar
kommutatsiyasiga asoslangan (1.10-rasm).
1.10-rasm. Raqam-analogli o‘zgartirgich sxemasi
Bu sxema moslama kuchlanishini Um manba kuchlanishiga ko‘paytirish
tamoyiliga asoslangan. Analogli chiqish kuchlanishi darajasini aniqlovchi
ko‘paytirish koeffitsiyenti kirish va teskari aloqadagi vaznli rezistorlarning
og‘irliklari nisbatiga bog‘liq (R1/R va R1/2R). Har bir rezistor mos ravishda
moslama kuchlanish manbaiga Um yoki yer nuqtasiga ulanishi mumkin. Birinchi
holat koddagi “1” holatga, ikkinchi holat esa kirish binar koddagi “0” holatiga mos
keladi. Boshqacha aytganda, kalitlarning holati K1, ..., Kn ga aylantirilgan binar
kodning bitlari qiymati mos keladi.
Kalitlarni yopish va ochish natijasida kuchaytirgichning chiqishida sodir
bo‘ladigan kuchlanishning keskin o‘zgarishlari RAO‘ chiqishidagi analog filtr bilan
silliqlanadi. Hozirgi vaqtda boshqarish tizimlarida filtr, ARO‘ va RAO‘ lar alohida
ikkilik kodga
o’giriluvchi
U
m
R1
R
2
R
2R
V
chiq
PCH
K
n

---

34
sxemalar uchun ishlatiladi, lekin signal protsessorlarida filtrlash, o‘zgartirish va

uzatishning barcha funksiyalarini birlashtiruvchi integral qurilmalar sifatida
shakllantirilgan (1.11-rasm). Shunday qilib, integrallashgan qurilmalar signallarga
boshlang‘ich ishlov berishning butun siklini amalga oshiradi:
- signal spektrini cheklash ;
- signalning raqamlashtirilishi;
- daraja bo‘yicha kvantlash;
- kuchlanishga teskari o‘zgartirish;
- analog chiqish signalini silliqlash;
- aloqa kanaliga yuborish.
1.11-rasm. Integrallashgan qurilma sxemasi
Mikro-miniatyura integrallashgan qurilmalari ko‘pincha harbiy va mobil
aloqa va ishlov berish tizimlarida qo‘llaniladi.