Тоғ жинсларининг фильтрация коэффициентини ҳисоблаш

ТОҒ ЖИНСЛАРИНИНГ ФИЛЬТРАЦИЯ КОЭФФИЦИЕНТИНИ ҲИСОБЛАШ
Тоғ жинсларининг сув ўтказувчанлигини аниқлаш гидрогеология фанининг асосий вазифаларидан бири ҳисобланади. У гидротехник, зах қочириш ва бошқа иншоотларни лойиҳалаш учун бажариладиган гидрогеологик ҳисобларнинг асоси ҳисобланади.
1.1.Тажрибавий сув тортиб олиш усули.


а) Тажриба майдонини танлаш.
Тажриба майдонини танлаш гидрогеологик қидирув ишларини натижасида амалга оширилади. Бу ишлар натижасида сувли қатламларнинг тузилиши, литологик таркиби, ер ости сувларининг жойлашиш чуқурлиги, оқим йўналиши ва бошқалар аниқланади. Танланган майдонда марказий қудуқ ва ундан нур шаклидаги турли йўналишда қазилган кузатув қудуқлари жойлаштирилади. Йўналишлар тўрттагача бўлиши мумкин. Марказий қудуқдан кузатув қудуғигача бўлган масофани сувли қатламнинг литологик таркибига кўра 1-жадвал ёрдамида аниқлаш мумкин.

Марказий қудуқдан кузатув қудуғигача бўлган масофани аниқлаш жадвали

Tog’ jinslarining nomi	Markaziy quduqdan kuzatuv qudug’igacha masofa, m
	Bosimli suvlar				Bosimsiz suvlar
	Kuzatuv quduqlarining tartib raqami
	1	2	3	4		5	6
Mayda zarrali qumlar	3-5	10-15	-	2-3		10-12	-
O’rta, yirik va turli zarrali qumlar	5-8	20-25	-	3-5		12-15	-
Yirik va mayda shag’alli qumlar	8-10	15-20	30-40	4-6		10-15	20-30
Oz yorilgan qoyali jinslar	6-8	15-20	30-40	5-7		10-15	20-30
Kuchli yorilgan qoyali jinslar	15-20	40-50	80-100	10-15		20-30	40-60

Марказий қудуқнинг диаметри конструкцияси бўйича қабул қилинган фильтрнинг диаметри билан белгиланади ва ундан 50-100 мм катта бўлади. Сузгичнинг диаметри суви оз қатламларда 80-100 миллиметрдан, серсув қатламларда эса 150 миллиметрдан катта бўлиши керак. Кузатув қудуқларига ўрнатилган сузгичларнинг диаметри 50-100 миллиметр бўлиши керак. Марказий қудуқдаги сузгичнинг узунлиги 3-5 метрдан кичик бўлмаслиги лозим.