Tog usuli. Guidebook. Kirish

---

TOG usuli. Guidebook. 
 
Kirish. 
 
 
Xorijiy tillarni o’zlashtirishda o’quvchilarning eng ko’p duch keladigan 
muammolaridan biri – bu xorjiy so’zlarni eslab qola olmaslik. 
Xorijiy so’zlarni biz tez eslab qolamiz, esimizda qoldi deb o’ylaymiz. Ammo 
juda tez unutib qo’yamiz va hatto buni sezmay ham qolamiz. Shu sababli eslab 
qolish sifatimiz pastga tushib ketadi va biz buni xotiramiz past deb hisoblashni 
boshlaymiz. Aslini olganda esa, bu sizning xotirangiz bilan bog’liq bo’lgan 
muammo emas, balki noto’g’ri metodni qo’llayotganingizning natijasi bo’lishi 
mumkin. 
Unda to’g’ri metodni qanday tanlash kerak? Boshida bu juda qiyin savol 
bo’lib ko’rinishi mumkin. Birozgina izlansakda, buning javobini topishga harakat 
qilsak. 
Agar xabaringiz bo’lsa, dunyo bo’yicha eslab qolish bo’yicha chempionatlari 
o’tkaziladi. Bu esa eslab qolish bo’yicha jahon federatsiyalari tomonidan o’tkaziladi. 
2010-yilgacha ushbu musobaqalarda “Vocabulary” yo’nalishi bo’lgan. Bunda 
ishtirokchiga turli xil o’ylab topilgan so’zlar berilgan va ularning o’ylab topilgan 
ma’nosi bo’lgan. Ishtirokchilar 5 daqiqa ichida imkon qadar ko’proq notanish 
so’zlarni eslab qolishlari, vaqt tugaganidan so’ng yana 5 daqiqa ichida eslab qolgan 
xorijiy so’zlarini qayta eslashligi kerak edi. Bu bo’yicha o’rnatilgan record 
Germaniyalik mnemonist “Anna Barwinski”ga tegishli bo’lib, u 5 daqiqa ichida 67 

---

ta notanish so’zlarni eslab qolib record o’rnatgan. Anna ushbu natijani 2011-yilgi 
Germaniya musobaqasida o’rnatgandi. 
Taxminan 2010-yillarda ushbu yo’nalish jahon standartidan olib tashlangandi, 
lekin yuqoridagi ma’lumotlarga ko’ra 2016-yilgi Germaniya musobaqalarida ushbu 
yo’nalish bo’yicha bellashuv bo’lib o’tgan. Yuqorida WMSC (World Memory 
Sports Council) dagi “Vocabulary” yo’nalishidagi rekord natijaning rasmini havola 
etdik. Agar shaxsan o’zingiz ushbu natija borligini tekshirish niyatingiz bo’lsa, 
worldmemorychampionships.com saytiga kirib, u yerda rekordlar bandini 
tanlashingiz kerak. 
Ko’rib turganingizdek, 5 daqiqa ichida 67 ta xorijiy so’zni eslab qolishning 
imkoni bor. Endi bir savolni o’rtaga tashlasak, agar hali ham ushbu yo’nalish 
bo’yicha bellashuv bo’lganida va ushbu yo’nalish faqat Germaniyada emas, balki 
butun jahon bo’yicha bo’lganida, ushbu ko’rsatkich qanchagacha ko’tarilishi 
mumkin? 
2011-yilgi yilda o’rnatilgan rekordlar, hozirgi vaqtda 1,5 baravarga 
yangilangan. O’ylaymizki, 5 daqiqa ichida 100 dan ortiq xorijiy so’zlarni eslab 
qolishning imkoni bor. Hozirgi eng kuchli mnemonistlar ushbu natijani qila olishi 
tabiiy. Buni ushbu mnemonistlarning hozirgi natijasiga qarab aytmoqdamiz. 
Jahondagi boshqa mnemonistlarning ko’rsatgan natijasi, mnemonika orqali 
qisqa vaqtda katta hajmdagi xorijiy so’zlarni eslab imkonini berishini tushunib oldik. 
Endi bir xushxabarni aytamiz. O’rtacha kuchli mnemonist, jahon rekordchilari 
qilgan natijaning to’rtdan bir qismini, yoki uchdan bir qismini bajara oladi. Bu 
degani siz atigi 5 daqiqa ichida tahminan 20 tacha xorijiy so’zlarni eslab qolib, ularni 
uzoq muddatdan keyin ham qayta eslashingizni imkoni bor. Endi o’zingizga savol 
bering, sizga agar 50 ta xorijiy so’z eslab qolish uchun berilsa, bu so’zlarni eslab 
qolish sizdan qancha vaqt talab etadi? Kimdir bu savolga 2 soat deb javob beradi. 
Balki siz 30 daqiqa dersiz. Ammo o’rtacha mnemonist 50 ta so’zni 10-15 daqiqada 
muammosiz eslab qola oladi. 
Yana bir natijani sizga keltirib o’tishimiz mumkin. O’zbekistonlik 
mnemonist, 2 karra Rossiya chempioni, Islomxo’ja Madaminov, 14 soat ichida 1100 
ta so’zni eslab qolib, ularni qayta eslashga harakat qilgan va ushbu 1100 ta so’zdan 
1028 ta xorijiy so’zni eslab qola olgan. 
Bunday natijani ko’rsatish uchun o’n yillab shug’ullanish shart emas, 
shunchaki 3-4 oy mnemonika orqali xorijiy so’zlarni yodlasangiz kifoya. Undan 
so’ng sizni natijalaringiz aql bovar qilmas darajada yaxshilanadi. 
Demak, xorijiy so’zlarni eslab qolish uchun kerakli metodni topdik, endi uni 
qanday qilib boshlash va shug’ullanish haqida gaplashib o’tamiz. 

---