Тоҳир Маликов

S
ак
 = AA – QP 
 
Bu yerda: S
ак
– sof aylanma kapital; 
AA – aylanma aktivlar; 
QP – qisqa muddatli passivlar (kelgusi davr
daromadlaridan tashqari). 
Sof aylanma kapitalni boshqarishning natijaliligini sof aylanma 
kapitalning aylanish koeffitsiyenti xarakterlab beradi va u quyidagicha 
aniqlanadi: 
K
а
 = T
с
 : S
ак
 
Bu yerda: K
а
– sof aylanma kapitalning aylanish
koeffitsiyenti; 
T
с
– realizatsiyadan olingan sof tushum; 
S
ак
  – sof aylanma kapitalning o‘rtacha qiymati. 
Aylanma mablag‘larni boshqarishda ularni likvidlik darajasi bo‘yi-
cha strukturizatsiya qilish muhim ahamiyatga ega. Bu maqsadlar uchun 
likvidlikning quyidagi ikki ko‘rsatkichidan faol foydalaniladi: 

joriy likvidlik koeffitsiyenti; 

absolut likvidlik koeffitsiyenti. 
Joriy likvidlik koeffitsiyenti ma’lum bir sana uchun aniqlanib, 
uning aniqlanish tartibi quyidagicha: 
K
жл
 = A
а
 : QP 

 2 
Bu yerda: K
жл
– joriy likvidlik koeffitsiyenti; 
A
а
– aylanma aktivlar (balansning P bo‘limi); 
QP – qisqa muddatli passivlar (kelgusi davr
daromadlarisiz). 
Joriy likvidlik koeffitsiyentining darajasi ikkidan kichik bo‘lmas-
ligi lozim. Shunday bo‘lishiga qaramasdan, g‘arb iqtisodiyotida uning 
darajasiga birdan kichik bo‘lmagan hollargacha yo‘l qo‘yiladi. 
Absolut likvidlik koeffitsiyenti eng likvidli aktivlarning (pullar va 
qisqa muddatli moliyaviy qo‘yilmalar) qisqa muddatli majburiyatlarga 

---

96 
nisbati orqali aniqlanadi va uni formula orqali quyidagicha ifodalash 
mumkin: