Tolali ekinlar biologiyasi

Botanik tavsifi. Kanop Hibissus sannabinus L, Malvalar (Malvaseae) oilasiga kiruvchi bir yillik o’tsimon o’simlik. Ildiz tizimi – o’q, yaxshi rivojlangan, tuproqqa 2 m va undan ortiq chuqurlikka kirib boradi. Poyasi yumaloq yoki kuchsiz qovurg’ali, balandligi 2-5 m, shoxlanadi, antosion rangli, yo’g’onligi poyaning asosida 1,5-2 sm.
Barglari navbatlashgan, pastkilari oddiy, o’rtadagisi buklangan, yuqoridagisi lansetsimon, cheti tishsimon qirrali.
Guli yirik, diametri 7 sm va undan ham ko’p. Tojbarglari beshta, sariq, och sariq, pushti. Nastarin (siren) rangli. Tojbargning ichi to’q qizil yoki och sariq. Gullash pastki gullardan boshlanadi.
Kanop o’zidan changlanadi, changchilar rivojlanmasdan qolgan gullar chetdan changlanishi kuzatiladi.
Mevasi – besh uyali o’tkirlashgan tuxum shaklidagi ko’sak. Ko’sak tuklar bilan qoplangan, uzunligi 2,5 sm. Bitta o’simlikda 20-30 ko’sak hosil bo’ladi.
Urug’lari – uch qirrali, to’q kulrang. Bitta ko’sakchada 15-20 urug’ bo’ladi. 1000 dona urug’ massasi 20-28 g.
Biologiyasi. Haroratga talabi. Kanop issiqsevar o’simlik. Urug’lari 10-12 ⁰S haroratda ko’karib boshlaydi va 13-15 ⁰S hayotchan maysalar hosil bo’ladi. Maysalarning qiyg’os unib chiqishi harorat 20-22 ⁰S kuzatiladi. Sovuq 1-1,5 ⁰S bo’lganda maysalari, shuningdek, voyaga yetgan o’simliklar ham nobud bo’ladi. Kanopning o’sishi, yuqori hosil shakllantirishi uchun eng maqbul harorat 23-25 ⁰S. O’suv davrining oxirida issiqqa talabchanligi kamayadi. Urug’larni yetilishi 14-16 ⁰S issiqda ham o’tadi, bu davrga kelib havo nisbatan quruq bo’ladi.
YOrug’likka talabi. Kanop yorug’sevar o’simlik. Tup qalinligi juda yuqori bo’lsa, yorug’lik yetishmaydi, o’simlik past bo’yli, kuchsiz bo’lib sekin o’sadi. U qisqa kunli o’simliklar guruhiga mansub – yorug’lik kuni 12 soatga qisqartirilsa, kanop tez rivojlanadi, ammo poyasi past bo’lib qoladi.
Namlikka talabi. Kanop tuproq namligiga talabchan. Uning me’yorida o’sib rivojlanishi, yuqori hosil to’plashi uchun eng maqbul tuproq namligi eng kam dala nam sig’imining 75-80 %. SHuning uchun kanop O’zbekistonda faqat sug’oriladigan yerlarda ekiladi. Namga eng talabchan davri uch bo’lakli barglarni hosil bo’lishigacha, poyani jadal o’sishiga to’g’ri keladi.