To’rayev Hasanning Yosh anatomiyasi, fiziologiyasi va gigiyenasi

Nevrozlar (nevr... asabiylik -uzoq davom etgan ruhiy iztiroblar natijasida nerv sistemasi faoliyatining buzilishidan kelib chikadigan asabiyruhiy kasalliklar; oʻza-ro yaqin funksional ruhiy kasalliklar (nevrasteniya, isteriya, psixasteniya), emotsional yoki aqliy jihatdan toliqish natijasida, koʻpincha infeksion va boshqa kasalliklar taʼsi-rida yuzaga keladi. Nevroz ancha keng tarqalgan kasallik boʻlib, asosan, nerv sistemasi tugʻma yoki hayotda orttirilgan zaif kishilarda kuzatiladi. N.da markaziy nerv sistemasida ham, ichki aʼzolarda ham jiddiy organik oʻzgarishlar boʻlmasada, bosh miyada kecha-digan asosiy jarayonlar — qoʻzgʻalish va tormozlanish jarayonlarining oʻz-aro munosabatlari buziladi. 
Nevrozda psi-xozlardan farqli oʻlaroq, bemorlar oʻz kasalliklariga nisbatan tanqidiy munosabatda boʻladilar. N.ning, asosan, 3 ta — isteriya, nevrasteniya va psixasteniya (miyadan ketmaydigan holatlar) turi farqlanadi. Ayrim "aʼzolar nevrozi" (yurak, meʼda, oʻpka) hozirgi vaqtda N.ning alohida turi emas, balki uning somato-vegetativ belgilari deb hisoblanadi. N. koʻp uchraydi va yildan-yilga koʻpayib borish qonuniga ega. N.dan nevrozga oʻxshash qolatlarni ajratmoq zarur, bu belgilari jihatdan N.ga aynan oʻxshab ketsada, biroq ular ruhiy iztiroblar oqibatida emas, balki boshqa xastalik, Mas, xafaqon, miya qon to-mirlari aterosklerozi., shizofreni-yaning boshlangʻich belgisi sifatida namoyon boʻladi.
Nevrozning ayrim turlari kelib chiqishida kishi shaxsining kasallik oldi xususiyatlari (premorbid) katta ahamiyatga ega. Shuningdek, oliy nerv faoliyati ojizroq kishilar shunday faoliyati kuchli kishilarga nisbatan N.ga koʻproq moyil boʻladilar. Bundan tashqari, birinchi signal sis-temasi yuqoriroq boʻlgan kishilarda — isteriya, ikkinchi signal sistemasi kuchliroq boʻlganlarda esa miyadan ketmaydigan holatlar nevrozi koʻproq uch-rashi isbotlangan. Bular aralash nevrotik holatlar koʻrinishida ham namoyon boʻlishi mumkin. Nevrozni davolashda psi-xogen omillarni bartaraf etish zarur. 
Klassik ta'riflardan biriga ko'ra, nevroz, xoh u bola bo'lsin, xoh kattalar bo'lsin, bu psixogen (asabiy asosda paydo bo'ladigan) nerv-psixik buzilish bo'lib, u odamning ayniqsa muhim hayotiy munosabatlarining buzilishi natijasida hosil bo'ladi. Oddiy qilib aytganda, nevroz odam turli holatlar tufayli qiyin vaziyatdan chiqish yo'lini topa olmasa, psixologik ahamiyatli vaziyatni hal qilsa yoki qandaydir fojiaga dosh bermasa rivojlanadi.
Bolalik nevrozi - bu rivojlanayotgan shaxsning psixogen kasalligi, bu rivojlanayotgan shaxsning muhim jihatlariga, uning oiladagi tengdoshlari va boshqa kattalar bilan munosabatlar tizimiga ta'sir qiladi.
Ko'p sonli odamlar nevrozdan aziyat chekmoqda. JSST ma'lumotlariga ko'ra, 2020 yilga kelib sayyoramizning har to'rtinchi aholisi ushbu kasallikdan aziyat chekadi.
Ko'pgina zamonaviy tadqiqotchilar nevrozning shaxs kasalligi ekanligiga qo'shilishadi.
Shuni bilish kerakki, odam to'satdan nevroz bilan kasal bo'lib qolmaydi! Ushbu kasallik o'zgacha kasallik davriga ega. Tashqi qo'zg'atuvchi omillar va holatlar - bu nafaqat so'nggi somon, nevrotik kasalliklarni rivojlanishiga turtki beruvchi mexanizm. Nevrozga psixologik moslashishni buzadigan va asab tizimini susaytiradigan uzoq davom etgan og'ir stressli vaziyatlar sabab bo'ladi.
Nevrotik buzilishlarni keltirib chiqaradigan omillarni ruhiy travma, munosabatlar tizimini buzilishi, oilaviy tarbiyaning kelishmovchiligiga bo'lish mumkin.
Ruhiy travma - bu insonga salbiy ta'sir ko'rsatadigan tashqi stimul. Nöroz og'ir travmadan so'ng darhol paydo bo'lishi mumkin, ammo ilgari aytib o'tilganidek, ko'pincha uzoq muddatli shikastlanish holatlari bilan bog'liq.
Foydalanilgan adabiyotlar: 1.Q.SODIQOV 2.S.H.ARIPOVA 3.G.A.SHAHMUROVA
E’tiboringiz uchun rahmat!