Тошкент-2021 3 Май 2021 3-қисм Тошкент май 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Май 2021 3-қисм
Тошкент
kelishida bamisoli zanjir vazifasini o’taydi.
Tarix o’qitish jarayonida tarixiy tasavvurlar bilan tushunchalarni shakllantirish uzviy boglangan 
bulib bir vaktning uzida amalga oshadi. Yukoridagi ta’kidlanganidek, tarixiy tushunchalarni 
shakllantirishda o’quvchilarning fikrlash faoliyatlarini rag’batlantirish va unga rahbarlik qilish 
muhim o’rin tutadi.
Tarixiy tushunchalar hosil kilishda o’quvchilarning voqea va hodisalarni, analiz, sintez qila 
olish qobiliyatini o’z ichiga olgan fikrlash faoliyatida ta’limning faol metodlari muammoli ta’lim 
metodlaridan foydalanish, o’quvchilarning ko’rsatmali qurollari, ta’limning texnika vositalari, 
tarixiy hujjatlar bilan ishlashlarini uyushtirish, ularga tarixni chuqur o’rganish bilan bog’liq 
bo’lgan turli amaliy xarakterdagi ishlarni tanishtirish alohida ahamiyatga ega. Bir turdagi voqea 
va hodisalar, tarixiy jarayonlar hamda sabab, oqibat bog’lanishlar mazmunini taqqoslab o’rganish, 
jamiyat taraqqiyotining ayrim ba’zi, bir umumiy qonuniyatlarini tushunib olish imkonini beradi. 
O’qituvchi voqea va hodisalarning sabab va oqibatlari o’rtasidagi aloka hamda bog’lanishlarni, 
ko’pincha dastlab bir mamlakat tarixini o’rganish vaqtida ochib beradi. Boshka mamlakat tarixini 
o’rganish paytida ilgari o’rganilgan hodisalarga duch kelgan paytda o’qituvchi o’quvchilarga bir-
biri bilan o’xshash sabab natijali bog’lanishlar to’grisidagi bilim va malakalarni o’rganilayotgan 
hodisalarni izohlab berishga, deduktiv suratda, tadbiq etishlarga umumiyliklarni anglab olishlariga 
yordam beradi. Turli mamlakatlar tarixiy taraqqiyotidagi bir xil sabab va natijalarni muntazam 
suratda taqqoslab berish o’quvchilarni hodisalar o’rtasidagi ushbu bog’lanishlar tasodifiy bo’lmay 
barqaror va zaruriy qonuniyat ekanligi to’g’risida xulosa chiqarishga olib keladi.
Tarixiy rivojlanishning qonuniyatlarini chuqur o’rganishda taqqoslashining ahamiyati kattadir. 
Masalan: o’qituvchi qadimgi dunyo tarixining oxirlarida «Qadimgi Hindiston» yoki «Qadimgi 
Xitoy» mavzularini o’tayotganda, o’quvchilarga Qadimgi Xindiston yoki Qadimgi Xitoy 
davlatining paydo bo’lishining xuddi shu xaqidagi bilimlar bilan taqqoslab o’rganishni tavsiya 
qiladi. Shunday qilib ijtimoiy rivojlanish qonunlarini o’rganish uzoq muddatli jarayon bo’lib, u 
o’quvchilarda umumiy va zaruriy bilimlar va ilmiy dunyoqarashni shakllantirish ishlarini muhim 
tarkibiy qismidir.