Toshkent arxitektura qurilish instituti Arxitektura fakulteti ijtimoiy va gumanitar fanlar kafedrasi

- «avlodlar estafetasi»;

- madaniyat, musiqaga bo’lgan didning o’zgarishi;

- eski qon hujayralarining kundalik o’limi, yangilarining paydo bo’lishi.

Eski shakllarning yangilari tomonidan inkor etilishi progressiv rivojlanishning sababi va mexanizmidir. Biroq, falsafada rivojlanish yo’nalishi masalasi bahsli. Quyidagi asosiy qarashlar ajralib turadi:

- rivojlanish faqat progressiv jarayon, quyi shakllardan yuqori shakllarga o’tish, ya’ni yuqoriga qarab rivojlanish;

- rivojlanish ham ko‘tarilish, ham pasayish yo‘nalishida bo‘lishi mumkin..

Dialektikaning asosiy toifalari:

Dialektikaning asosiy toifalari:

- mohiyat va hodisa;

- shakli va mazmuni;

- sabab va tergov;

- yagona, maxsus, universal;

- imkoniyat va haqiqat;

- zarurat va imkoniyat.

 Real voqyelikda har bir muayyan ob’ekt ko‘p sonli sababiy zanjirlarning murakkab «tuguni» hisoblanadi. U boshqa ob’ektlardan ta’sirlanish bilan bir vaqtda o‘zi ham ularga aks (reaktiv) ta’sir ko‘rsatadi. «Tashqi» va «ichki» sababiy zanjirlar unda uyg‘unlashadi, kesishadi va tarmoqlanadi. Ular bir-biri bilan o‘zaro aloqaga kirishadi va bu o‘zaro aloqa ob’ektda yuz beruvchi barcha jarayonlarning negiziga aylanadi.Ob’ektni bilish uchun pirovard natijada unda vujudga kelgan sababiy aloqalar «tuguni»ni yechish talab etiladi.

 Real voqyelikda har bir muayyan ob’ekt ko‘p sonli sababiy zanjirlarning murakkab «tuguni» hisoblanadi. U boshqa ob’ektlardan ta’sirlanish bilan bir vaqtda o‘zi ham ularga aks (reaktiv) ta’sir ko‘rsatadi. «Tashqi» va «ichki» sababiy zanjirlar unda uyg‘unlashadi, kesishadi va tarmoqlanadi. Ular bir-biri bilan o‘zaro aloqaga kirishadi va bu o‘zaro aloqa ob’ektda yuz beruvchi barcha jarayonlarning negiziga aylanadi.Ob’ektni bilish uchun pirovard natijada unda vujudga kelgan sababiy aloqalar «tuguni»ni yechish talab etiladi.

Barcha hodisalar mohiyatiga izohni o‘zaro aloqadan izlash kerak. U hodisalarning barcha xossalari va xususiyatlarini belgilaydi, amalda mavjud bo‘lgan barcha imkoniyatlar, tasodiflar va zaruriyatlarning manbalarini o‘zida mujassamlashtiradi. O‘zaro aloqani tushunish – umuman ob’ektni tushunish demakdir.XulosaXulosa qilib shuni aytish joizki dastlab dialektika bahslashish, munozara qilish san’ati sifatida tushunilgan, bunda fikrlar, qarashlar qarama-qarshiligi vositasida haqiqatning tagiga yetish maqsadida muammoni o‘zaro manfaatdor muhokama qilishga qaratilgan munozara nazarda tutilgan.