Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti fan: “Iqtisodiy ta’limotlar tarixi” Mavzu: “Abu Rayhon Beruniy hayoti va ijodi”

TOSHKENT DAVLAT IQTISODIYOT UNIVERSITETI

Fan: “Iqtisodiy ta’limotlar tarixi”

Mavzu: “Abu Rayhon Beruniy hayoti va ijodi”

Tayyorladi:

BR 82 T.M.Zokirov

Mavzu: “Abu Rayhon Beruniy hayoti va ijodi”

Reja:

• Abu Rayhon Beruniy hayoti
• Abu Rayhon Beruniy ijodi
• Beruniy jahon astronomiya va geografiya fani olimi
• Fanga qo’shgan hissasi

Abu Rayhon Beruniy hayoti

Abu Rayhon Beruniy 973 yil 4 sentabrda Xorazmning Qiyot (Kat) shahrida dunyoga kelgan. Dastlabki ta’limni ona shahrida mashhur olim Abu Nasr ibn Ali Iroqdan oladi. U 17 yoshida ilk astronomik kuzatishlarini

o’tkazadi. Umri davomida 150 dan

ortiq ilmiy asrlar yozadi. Buyuk

bobokalonimiz 1048 yil 11 dekabrda

G’aznada vafot etgan.

Abu Rayhon Beruniy ijodi

Ma’lumotlarda yozilishicha uning 152 ta kitobining nomi ma’lum. Bizgacha ulardan 27 tasigina yetib kelgan. Bu kitoblarda, tabiat hodisalarini o’rganish usullari, harakat tovushlari, issiqlik, yorug’lik, elektr, magnetizm, atmosferadagi hodisalar, modda tuzilishi haqidagi ijodiy ishlari katta

ahamiyatga ega bo’ladi.

Beruniy jahon astronomiya va geografiya fani olimi

U amaliy astronomiya masalalari bilan ham juda ko’p shug’ullangan. O’zining aniq va puxta astronamik kuzatishlariga asoslanib, Beruniy osmon ekvatoriga Quyosh ekliptikasi og’ishining kattaligi (23° 34°) va ekliptika og’ishi uzunligining asriy o’zgarishlarini belgilashda, Quyosh apogeyasi (avji) uzoqligini aniqlashda qadimgi va o’ziga zamondosh bo’lgan astronomlarga qaraganda ancha aniq natijalarga erishgan.

Fanga qo’shgan hissasi

Beruniy matematika, biologiya, dorishunoslik, meteorologiya, fizika kabi fanlarga ham hissa qo’shgan. Beruniy 1029 ta yulduzning koordenatalari va yulduz kattaliklari qayd etilgan jadvalini tuzgan.

Amerikalik fan tarixchisi Sarton Abu Rayhon faoliyatiga baho berar ekan, XI asr “Beruniy asri” deb ta’riflaydi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT