Toshkent Davlat Iqtisodiyot Universiteti Moliya va buxgalteriya hisobi fakulteti Buxgalteriya hisobi va Audit yo’nalishi 2-kurs talabasi Eshmonov Samandarning “Moliyaviy hisob” fanidan tayyorlagan mustaqil ishi

21-BHMS schyotlar rеjasida 2010, 2310, 2510-schyotlarida hisobga olinadigan xarajatlar quyidagi turkumlardan tarkib topadi.

• 21-BHMS schyotlar rеjasida 2010, 2310, 2510-schyotlarida hisobga olinadigan xarajatlar quyidagi turkumlardan tarkib topadi.

1. Mat
3. Ijtimoiy sug‘urta xarajatlari.
5. Pul xarajatlari.
4. Asosiy vositalar va nomoddiy aktivlarning amartizatsiya ajratmalari.
2. M

Korxonalarda mahsulot tannarxiga qo‘shilishiga qarab xarajatlar to‘g‘ri va egri xarajatlarga bo‘linadi.To'g'ridan-to'g'ri xarajatlar. To'g'ridan-to'g'ri xarajatlar - bu mahsulotning ma'lum bir turiga yoki ma'lum bir mahsulot partiyasiga (bajarilgan ishlar yoki ko'rsatilgan xizmatlar) bevosita, to'g'ridan-to'g'ri va iqtisodiy jihatdan bog'lanishi mumkin bo'lgan xarajatlar. Amalda bu toifaga quyidagilar kiradi:

• Korxonalarda mahsulot tannarxiga qo‘shilishiga qarab xarajatlar to‘g‘ri va egri xarajatlarga bo‘linadi.To'g'ridan-to'g'ri xarajatlar. To'g'ridan-to'g'ri xarajatlar - bu mahsulotning ma'lum bir turiga yoki ma'lum bir mahsulot partiyasiga (bajarilgan ishlar yoki ko'rsatilgan xizmatlar) bevosita, to'g'ridan-to'g'ri va iqtisodiy jihatdan bog'lanishi mumkin bo'lgan xarajatlar. Amalda bu toifaga quyidagilar kiradi:
• 1.materiallarning to'g'ridan-to'g'ri xarajatlari (ya'ni, mahsulot ishlab chiqarishda ishlatiladigan xom ashyo va asosiy materiallar);
• 2.to'g'ridan-to'g'ri mehnat xarajatlari (mahsulotning muayyan turlarini ishlab chiqarishda ishlaydigan xodimlarning ish haqi). 

Misollar:

Misollar:

1.Ish haqi tizimiga ega ishchilarning ish haqi.

2.Xom ashyo materiallar xarajatlari.

3.Transport xarajatlari

4.Elektr xarajatlari va boshqalar

Ishlab chiqarish xarajatlarining yana bir turi. Xarajatlar ishlab chiqarish hajmining ko'payishi yoki kamayishiga bog'liq. O'zgaruvchan xarajatlar ishlab chiqarish hajmining o'zgarishi bilan birga ortadi yoki kamayadi, ya'ni ularga korxonaning tadbirkorlik faoliyati ta'sir qiladi. Bu ishlab chiqarish hajmiga nisbatan xarajatlarning turlari.