Toshkent davlat Iqtisodiyot Universiteti Moliya va buxgalteriya hisobi fakulteti Buxgalteriya hisobi va Audit yo’nalishi 2-kurs talabalarining “buxgaleriya hisobiga kirish ” fanidan Oraliq Nazorat uchun tayyorlagan ishi

Toshkent davlat Iqtisodiyot Universiteti Moliya va buxgalteriya hisobi fakulteti Buxgalteriya hisobi va Audit yo’nalishi 3-kurs talabalarining “Moliyaviy hisobot” fanidan oraliq nazorat uchun tayyorlagan ishi .

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI.
Spiker talabalar:

• O’rozboyev Diyorbek
• Mo’minov Elshodjon
• Eshmonov Samandar
• Xo’jaqulov Daler
• Majidov Shahriyor

Tekshirdi : Ergasheva Muqaddas
Mavzu :TOVAR MODDIY ZAXIRALAR HISOBI IAS (2)
Reja:
1.IAS 2 tarixi va mazmuni.
2. IAS 2 «Zaxiralar»ning fundamental tamoyili.
3. TMZ larning xarajat sifatida tan olish va axborotni oshkor etish.
4. TMZ larning baholanishi.
5. TMZ larning inventarizatsiya qilish.
TMZ larning baholanishi.
Zaxiralarni baholash uchun standart odatda faqat quyidagilardan foydalanishga ruxsat beradi:
TMZ lar dastlab tannarxi bo’yicha baholanadi. Keyinchalik TMZning sof sotish qiymati va uning tannarxi orasida qay biri pastroq qiymatga ega bo’lsa, o’sha qiymat bo’yicha baholanadi.
IAS2 “Zahiralar” ga muvofiq TMZ lar eng kam bahoda hisobga olinadi:
Haqiqiy tannarx(sotib olish bahosi yoki i/sh tannarxi bo’yicha)
Bozor bahosi(sotishning sof qiymati)bo’yicha
Barcha sotib olish harajatlarini va
materiallarni manziliga yetkazib
berish hamda tegishli holatga
keltirish bilan bog’lik bo’lgan
transport-tayorlov harajatlaridir.
Materiallarning maqsadiga ko’ra
moddiy holatga keltirish
va sotish bo’yicha baholangan
xarajatlar chegirilgan
holda joriy qiymatidir.

Kun	Tavsifi	Miqdori	CUR/qnt	Umumiy xarajat	Bir- birlik uchun o’rtacha xarajatlar
01.01	Balans	10	10.000	100.000	10.000
31.03	Xarid	5	12.000	60.000
	Balans	15		160.000	10.667
15.05	Sotish	8	10.677	85.33
	Balans	7		74.67	10.667
02.06	Xarid	7	15.000	105.00
	Balans	14		179.67	12.833
25.06	Sotish	6	12.833	77.000
	Balans	8		102.67	12.833

Misol. Kompaniya o'z inventarizatsiyasining qiymatini WAUC usuli bo’yicha hisoblash.

Kun	Tavsifi	Miqdori	CUR/qnt	Umumiy xarajat	Bir- birlik uchun o’rtacha xarajatlar
01.01	Balans	10	10.000	100.000	10.000
31.03	Xarid	5	12.000	60.000
	Balans	15		160.000	10.667
15.05	Sotish	8	10.000	80.000
	Balans	7		80.000	11.428
02.06	Xarid	7	15.000	105.000
	Balans	14		185.000	13.214
25.06	Sotish	2	10.000	20.000
25.06	Sotish	6	12.000	48.000
	Balans	8		117.000	14.625

Kompaniya o'z inventarizatsiyasining qiymatini WAUC usuli bo’yicha hisoblash.
25 iyun holatiga ko'ra o'rtacha vaznli xarajat usuli bo’yicha baholash 102,67 (ya'ni, har bir birlik uchun 12,833) to’gri keldi.
FIFO usuli bilan esa117,00 (ya'ni, birlik uchun 14,625) ga teng bo’ldi Natijada ruxsat etilgan ikkita usul o'rtasida 14,33 bo'shliq paydo bo'ladi.
NEGA LIFO USULIDAN FOYDALANILMAYDI?
Lifo usuli inflatsiya sharoitida muayyan qoidabuzarlikni keltirib chiqaradi. Chunki narxlar har doim o’sib boradigan joyda sizning sotish tannarxingiz oshib boraveradi va lekin zahirangizdagi qoldiq arzon tannarxli TMZni keyingi yil sotsangiz, juda kata foydaga erishgan bo’lasiz. Bu juda o’zgaruvchan yalpi foydani keltirib chiqaradi( 1-yilda juda past foyda va 2-yilda juda yuqori foyda) va haqiqiy holatni ko’rsatmaydi.Shuning uchun LIFO MHXS bo’yicha ta’qqiqlangan.
Majburiy tushuntirishlar: [IAS 2.36]

• tovar-moddiy zaxiralarni hisobga olish siyosati
•  balans qiymati, odatda, tovarlar, materiallar, materiallar, tugallanmagan ishlab chiqarish va tayyor mahsulotlar sifatida tasniflanadi. Tasniflashlar korxona uchun mos bo'lgan narsaga bog'liq
•  sotish xarajatlarini chegirib tashlagan holda adolatli qiymat bo'yicha aks ettirilgan har qanday tovar-moddiy zaxiralarning balans qiymati
•  davr xarajati sifatida tan olingan tovar-moddiy zaxiralarni hisobdan chiqarish summasi
•  NRVga hisobdan chiqarishni bekor qilish summasi va bunday bekor qilishga olib kelgan holatlar
•  majburiyatlarni ta'minlash sifatida garovga qo'yilgan tovar-moddiy zaxiralarning balans qiymati
•  xarajat sifatida tan olingan tovar-moddiy zaxiralarning tannarxi (sotilgan mahsulot tannarxi).

2-IAS ba'zi korxonalar daromadlar to'g'risidagi hisobot xarajatlarini funktsiyalari (sotilgan mahsulot tannarxi, sotish xarajatlari va boshqalar) bo'yicha emas, balki tabiati (materiallar, mehnat va boshqalar) bo'yicha tasniflashini tan oladi. Shunga ko'ra, sotilgan mahsulot tannarxini oshkor qilishning muqobili sifatida, 2-IAS korxonaga tannarxning tabiati (xom ashyo va materiallar, mehnat xarajatlari, boshqa operatsion xarajatlar) va sof xarajatlar miqdori bo'yicha davr davomida tan olingan operatsion xarajatlarni oshkor qilish imkonini beradi. davr uchun tovar-moddiy zaxiralarning o'zgarishi). [IAS 2.39] Bu Xarajatlarni funksiya yoki tabiati bo'yicha taqdim etishga imkon beruvchi 1- Moliyaviy hisobotlarni taqdim etish IASga mos keladi .