Toshkent Davlat Iqtsodiyot Universiteti’ Xalqaro Turizm Fakulteti

Toshkent Davlat Iqtsodiyot Universiteti’ Xalqaro Turizm Fakulteti

• Toshkent Davlat Iqtsodiyot Universiteti’ Xalqaro Turizm Fakulteti

Mtl-91 gurux talabasi_Ismoilov Alisher Menejmentga kirish fanidan tag’dimoti Mavzu:Menejment tamoyillari

Topshirdi:Ismoilov.A

Tekshirdi:Bekmurodov.N

Reja
Menejment tizimining shakillanishi
Frederik Uinslou Teylor tamoyili
Rejalastirish va Demokratik tamoyili

Kirish

• Kirish
• Ishlab chiqarishda g’oya va nazariyalarning shakllanishida ishlatiladigan printsip so’zi asos, talab, negiz ma’nolarini anglatgani uchun davlat tilida tamoyil deb tarjima qilingan. Menejmentning tamoyillari ham boshqaruv yo’nalishini rivojlantirishga asoslangan. Ya’ni menejment tamoyillari menejmentning mohiyatini, mazmunini, maqsadi va vazifala- rini o’zida aks ettirganligi uchun menejmentning nazariyalari yaratildi…

Menejment tizimining shakllanishi, ishlashi va rivoj- lanishi uchun quyidagi tamoyillarga amal qilishi zarur: • boshqaruvda universallashish va ixtisoslashuvni biriktirish(boshqaruv ishlarini bajarishda ixtisoslashuv va universallashuv o’rtasida optimal nisbatlar ta’minlanishi kerak); • tashqi muhitga barqarorlik (korxonaning ayrim mikro va makro elementlari o’zgarganida ham boshqaruv tizimi faoliyatini davom ettirishi va qo’yilgan maqsadni bajarishi kerak
• tejamli boshqaruv (boshqaruvni amalga oshirish uchun vositalar va usullarni tanlashda va maqsadga erishishda xarajatlarni: (mehnat; moddiy; vaqt; moliya; axloqiy) chegaralamoq zarur • boshqaruv samaradorligi: boshqaruvdagi markazlashgan va markazlashmaganlikni biriktirish (boshqaruvning har qanday aniq tizimida markazlashgan va markazlashmaganlik darajalari o’ziga tegishli funktsiyalarni bajarishi uchun optimal bo’lishi kerak
Menejment maktablari faoliyatlari bilan tanishuvdan ma’lum bo’ldiki, menej- mentning shakllanishidagi maktablarning asoschilari va bu maktablarning taniqli vakillarining barchasi o’z tadqiqotlari natijalari asosida menejmentni tashkil qilish va rivojlantirishning tamoyillariniyaratganlar. Bu tamoyillar keyinchalik Teylor ilmiy boshqaruvda dastlab to’rtta tamoyilni ilgari surdi:
1. ishning iqtisodiy usullarini joriy qilish;
2. professional tanlov va kadrlarni o’qitish;
3. kadrlarni joy-joyiga ratsional qo’yish;
4. ma’muriyat bilan ishchilarning hamkorligi.
Frederik V. Teylor , toʻliq maʼnoda Frederik Uinslou Teylor (1856-yil 20-martda tugʻilgan, Filadelfiya, Pensilvaniya, AQSh — 1915-yil 21-martda vafot etgan, Filadelfiya), amerikalik ixtirochi va muhandis, otasi sifatida tanilgan.ilmiy boshqaruvchi hisoblanadi
Adabiyotlarda menejment tadqiqotchilari Teylorning meh- natni ilmiy boshqruvi bo’yicha ko’plab tamoyillarini keltiradi. Ba’zi adabiyotlarda uning tamoyillari tadqiqotlarning mavzulari bo’yicha qisqartirilgan holatlarda ham talqin qilinadi. Teylorning ilmiy boshqaruv bo’yicha yaratgan to’rtta tamoyilidan boshqa tamoyillari ham bor albatta…
Menejment rivojidagi eng mukammal tamoyillarni yaratgan olimlar ichida menejmentning birinchi maktabi-ilmiy boshqaruv maktabining asoschisi F.Teylor tamoyillarini o’rganish muhim ahamiyat kasb etadi. Uning boshqaruvdagi ilmiy menejment tamoyillari boshqaruvda hozir ham muvaffaqiyat bilan qo’llanilmoqda

• Boshqaruvning egalik tamoyillaridagi yana bir yo’nalish rejalashtirish tamoyili hisoblanadi. Bu tamoyilda boshqaruvning barcha faoliyati rejalarga asoslanadi va rejalarning tugashi muddatigacha boshqa rejalarga o’tilmaydi. Reja – bu yerda firmaning ijtimoiy – iqtisodiy rivojlanishi majmuasi deb qaraladi;

• • Boshqaruvning egalik tamoyillaridagi yana bir yo’nalish rejalashtirish tamoyili hisoblanadi. Bu tamoyilda boshqaruvning barcha faoliyati rejalarga asoslanadi va rejalarning tugashi muddatigacha boshqa rejalarga o’tilmaydi. Reja – bu yerda firmaning ijtimoiy – iqtisodiy rivojlanishi majmuasi deb qaraladi;

Rejalastirish va Demokratik tamoyili
• Menejmentning eng zamonaviy tamoyillaridan biri – demokratik tamoyil hisoblanadi. Bu tamoyilda tashkilotning barcha xodimlari boshqaruv faoliyatida ishtirok etadilar. Bunday ishtirok etishning sababi, asosiy mehnatga qo’shimcha haq to’lash, moliyaviy operatsiyalar, aktsiyalarni qo’yish, yagona ma’muriy boshqarish, boshqaruvda qarorlarni jamoaviy asosda qabul qilish hisoblanadi.

G.Emerson va F.Teylorlarning menejmentdagi tamoyil- larini o’rganganimizda shunday xulosa hosil bo’ladiki, bir yo’nalishdagi tadqiqotchilar qachonki, biri-birini yaxshi tushunsagina o’zaro hamkorlik kelib chiqadi.

• G.Emerson va F.Teylorlarning menejmentdagi tamoyil- larini o’rganganimizda shunday xulosa hosil bo’ladiki, bir yo’nalishdagi tadqiqotchilar qachonki, biri-birini yaxshi tushunsagina o’zaro hamkorlik kelib chiqadi.