Тошкент давлат и=тисодиёт университети маънавий-маърифий фаолияти та=димоти

120 - 129
Yo‘qori
6,7
110 - 119
Yaxshi
16,1
90 - 109
O‘rta
50,0
80 - 89
Past
16,1
70 - 79
Chegara ko‘rsatgichi
6,7
69 va past
Aqliy zaiflik
2,2
Ko‘rinib turibdiki yuqori intellektga egalar va aqliy zaiflar 2% ni tashkil qilar ekan.
Aqliy rivojlanish darajasini o‘lchash ko‘proq aqliy zaiflikni, ijtimoiy qarovsizlikni
yoki kasbga tanlash maqsadida qo‘llaniladi. Hozirgi vaqtda psixologik tadqiqotlar
intellektning o‘zgarmasligini inkor qiluvchi, uning juda ko‘plab omillarga bog`liq
(ijtimoiy muhit, oila, irsiyat, motivatsiya) ekanligini ko‘rsatmoqda. Shu sababli
intellekt koeffitsienti kishining taqdirini belgilovchi birdan-bir ko‘rsatgich sifatida
qo‘llanilishi mumkin emas.

---

IQ (intellekt koeffitsienti) asosida kishini ishga qabul qilish,
uning imkoniyatlarini baholash noto‘g`ri bular edi. Shu sababli
50 yillardan boshlab aqliy rivojlanishni o‘rganish bilan bir qatorda
kishining ijodiy qobiliyatlarini ham o‘rganish va o‘lchashga katta
e`tibor berib boshlandi. Bu borada maxsus testlar yaratildi.
“Intellekt” tushunchasi ko‘proq psixologiyadagi konvergent
tafakkur (Konvergent fikrlash — bu
Joy Pol Guilford
tomonidan
birinchi marta 1956-yilda konvergent fikrlash va divergent fikrlash
atamalarini kiritgan. Divergent fikrlashning aksi sifatida ishlab
chiqilgan atama. Bu, odatda, katta ijodkorlikni talab qilmaydigan
standart savollarga, masalan, maktabda fanalri topshiriqlarida
va
intellekt
uchun standartlashtirilgan koʻp tanlovli testlarda
“toʻgʻri“ javob berish qobiliyatini anglatadi.) tushunchasiga mos
keladi - birdan-bir to‘g`ri javobni izlash va unga keltirishga
yo‘nalgan.
KREATIVLIK (ijodiy qobiliyatlar)

---

“Kreativlik” tushunchasi esa ko‘proq divergent
tafakkur tushunchasiga mos keladi. Divergent tafakkur
(Divergent fikrlash — bu koʻplab mumkin boʻlgan
yechimlarni oʻrganish orqali
ijodiy
gʻoyalarni yaratish
uchun ishlatiladigan fikrlash jarayoni yoki usuli.), bu turli
tomonlarga tarmoqlanuvchi, bir vaqtning o‘zida turli
yo‘nalishlarga tarqaluvchi, ko‘plab echim variantlarni
yaratishga yo‘nalgan tafakkur. Shu sababli divergent
tafakkur kutilmagan natija va yechimlarga olib keladi.