Тошкент давлат педагогика университети электрон ўҚув-методик мажмуалар

2.4.2. Жорий, оралиқ ва якуний назорат бўйича саволлар 
Талабаларнинг 
билим, 
кўникма 
ва 
малакаларини 
баҳолашга 
мўлжалланган савол ва топшириқлар тизими - ЭЎММнинг етакчи ва жадал 
ривожланаѐтган кўрсаткичидир. Тест, савол ва топшириқларнинг электрон 
шаклда берилиши талабага ўз-ўзини бахолаш уларнинг фаоллашувини ва 
билимларни мустаҳкам эгаллашларини таъминлайди, уларнинг касбий 
қизиқишларини ривожлантиради, ишлаб чиқариш шароитларида мустақил 
ишлаш кўникмаларини шакллантиради. Талаба тест вазифаларини, саволлар 
ва топширикларни компьютер имкониятларидан фойдаланиб бажаради. 

---

38 
Талабалар томонидан ўқув материаллари ўзлаштирилганлигини, 
кўникма ва малакалар ҳосил бўлганлигини текшириш ҳамда баҳолаш таълим 
жараѐнининг зарурий таркибий қисми ҳисобланади. Бу фақат ўқитиш
натижаларини баҳолаш эмас, балки ўқитиш жараѐни даврида талабалар 
билим олиш ва мустақил иш фаолиятига раҳбарлик қилиш ҳамдир. Ўқитувчи 
томонидан жорий ва оралиқ бахолаш методлари ва мезонлари ишлаб 
чиқилади.
Жорий баҳолаш мунтазам равишда ўтказиб борилади. У таълим 
жараѐнидаги ютуқ ва камчиликларни, самарасини тез-кор аниқлаб бориш, 
ўқув жараѐнини мувофиқлаштириш ҳамда таълим берувчи ва таълим олувчи 
ўртасидаги қайтар алоқани таъминлаш имконини беради. Оралиқ баҳолаш 
фан асосий бўлимлари бўйича машғулотлар ўтиб бўлингандан кейин 
талабаларнинг билим ва кўникмаларни ўзлаштирганликлари баҳоланади. 
Якуний баҳолаш талабанинг фан бўйича ўзлаштириш натижаларини 
белгиланган мезон ва стандартларга жавоб беришини аниқлайди. Якуний
баҳолаш фанни ўқитиш жараѐнининг якунида ўтказилади.
Назорат 
саволлари 
ва 
тестлар 
талабаларни 
билим 
олишга 
қизиқишларини, мустақил фикрлаш фаолиятини ривожлантиришга, 
таққослаш, умумлаштириш, таҳлил қилиш усулларидан фойдалана олиш 
маҳоратларини шакллантиришга йўналтирилган бўлиши керак. Ёзма 
саволлар ва топшириқлар ўқитувчи томонидан таълим олувчига ѐзма тарзда 
жавоб олишга мўлжаллаб ишлаб чиқилган баҳолаш воситалари ҳисобланади. 
Тестларнинг бир қатор турлари мавжуд бўлиб таълим олувчининг 
назарий билими ва ақлий лаѐқатларини баҳолашда фойдаланилади. Амалий 
куникмаларни баҳолашда асосан амалий топшириқлардан фойдаланилади. 
Амалий топшириқлар таълим олувчига маълум бир меҳнат фаолиятини 
бажариш бўйича вазифа берилади. Ўқитувчи таълим олувчининг фаолиятини 
кузатиб олдиндан ишлаб чиққан мезонлар асосида баҳолаши керак.

---

39