Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti «tasdiqlayman»

7.  XX asrning birinchi yarmidagi xalqaro munosabatlar.

Xalqaro  munosabatlarda urushgacha bo‘lgan  bir qator  inqirozlar.  Bosniya  inqirozi  va 

"diplomatik Susima". Ikkinchi Marokash inqirozi. Italiya -Turkiya urushi. Birinchi va ikkinchi 

Bolqon  urushlari.  Buyuk  derjavalaming  urushga  tayyorgarligi.  1914  yil  iyul  inqirozi  va 

Birinchi Jahon urushining boshlanishi.  1914 yildagi  harbiy harakatlar.  1915-1916 yillardagi 

harbiy harakatlar va xalqaro munosabatlar.  Birinchi jahon urushining yakuniy bosqichidagi 

xalqaro munosabatlar.  Kuchlar muvozanati.  Rossiyada fevral  inqilobi.  AQSh ning urushga 

kirishi.  Rossiyada  oktyabr  to‘ntarishi.  Brest  tinchlik  shartnomasi.  Germaniya  va 

ittifoqchilarining mag'lubiyati.  Kompen sulhi.  Birinchi jahon urushi natijalari va oqibatlari. 

Xalqaro maydondagi kuchlaming yangi joylashuvi: g‘oliblar va mag‘lublar. Vilsonning “14 

punkti”.

Portsmut (1905) shartnomalari va 1901 yilgi yakuniy protokoli. Koreyaning XIX asr oxiri- 

XX  asr  boshlarida  Sharqiy  Osiyo  xalqaro  munosabatlaridagi  roli...  Yaponiyaning  Xitoyga

---

nisbatan "21  ta talabi" va uning oqibatlari.  Sharqiy Osiyodagi kuchlar muvozanati. Birinchi 

Jahon urushi davrida arab mamlakatlarida xalqaro vaziyat.

20-asming  20-yillarida  Uzoq  Sharqdagi  kuchlaming  birlashishi  1925-1927  yillardagi 

Xitoy inqilobi. Chan Kayshining shimolga sayohati.. "Nanking o‘n yilligi” Xitoyning Sharqiy 

temir  yo‘li  atrofidagi  to‘qnashuv.  G‘arb  davlatlari  va  Yaponiyaning  Xitoydagi  voqealarga 

munosabati. Yaponiyada militarizmning kuchayishi. Manchjou-go  hodisasi va Yaponiyaning 

Xitoyga agressiyasining boshlanishi. Buyuk davlatlar munosabati. Millatlar Ligasi pozitsiyasi. 

Sovet-yapon  munosabatlarining  rivojlanishi.  Xitoy  Sharqiy  temir  yoMining  sotilishi.  Uzoq 

Sharqdagi urushning boshlanishi. Yaponiyaning Xitoyga tajovuzi. F.D. Ruzveltning "Karantin 

nutqi". Arita-Kreygi shartnomasi. SSSRning pozitsiyasi. Flasan oroli yonidagi mojaro.

Arab mamlakatlari Versal-Vashington va Yalta-Potsdam xalqaro munosabatlar tizimlari 

davrida.  Umumiy  xususiyatlar.  Yaqin  Sharq  va  Shimoliy  Afrikadagi  xalqaro  vaziyatning 

o‘zgarishi. bosqichlar va tendensiyalar. Mustamlakachi davlatlaming qulashi va mustaqil arab 

davlatlarining  tashkil  topishi.  Arab  Sharqi  mamlakatlari  tashqi  siyosati:  yo‘nalishlari, 

xususiyatlari va natijalari.

SSSR ning Yaponiya, Xitoy va Osiyo-Tinch okeani mintaqasining boshqa mamlakatlari 

bilan munosabatlari muammosi. 20-yillaming oxiri - 30-yillaming boshlarida jahon moliyaviy 

inqirozi  va  uning  xalqaro  munosabatlarga  ta’siri.  Uzoq  Sharq  va  Yevropada  ikkita  urush 

o‘chog‘ining  shakllanishi.  Versal-Vashington  xalqaro  munosabatlar tizimidagi  ziddiyatlar. 

Totalitarizmning  o‘sishi  va  uning  Versal-Vashington  tizimidagi  destruktiv  yo‘nalishlar 

kuchayishiga ta’siri. Fashistik Germaniyani “tartibga solish siyosati "va uning natijalari. SSSR 

va Germaniya o‘rtasidagi munosabatlar nuqtai nazaridan Sharqiy Yevropa muammosi. Jahonda 

yangi tartib o‘matish uchun urushga tayyorgarlik. Keskin vaziyatning avj olishi va  “Berlin- 

Tokio-Rim” o‘qining shakllanishi.  Gitler koalitsiyasining kengayishi.  Ikkinchi jahon urushi 

davridagi  xalqaro  munosabatlar.  Gitlerga  qarshi  koalitsiyadagi  qarama-qarshiliklaming 

sabablari va "ikkinchi" front muammosi. Urushdagi tub burilish nuqtasi. Tehran (1943), Yalta 

(1944) konferensiyalari, qarorlari va natijalari. Fashistik Germaniyaning qulashi (1945 yil may) 

va Potsdam konferensiyasi.

Hududiy nizolar muammosi  va chegaralami  aniqlashtirish va ularni hal  qilish.  Osiyo 

Tinch  okeani  mintaqasida  Ikkinchi  Jahon  urushining  tugashi.  Yadro  qurollari  va  ulaming 

Yaponiya tinch  aholisiga qarshi  ishlatilishi xalqaro munosabatlarda  tahdidning yangi  omil 

sifatida,  yadroviy  qurollanish  poygasining  jadallashishi,  SSSR  va  AQSh,  Sharq-G‘arb 

o‘rtasidagi ziddiyatning kuchayishi. Osiyo Tinch Okenai mintaqasidagi hududiy muammolar.

Arab davlatlari  1941-1945 yillarda Harbiy va siyosiy jarayonlar. Arab Sharqida xalqaro 

aloqalami rivojlantirish va milliy davlatchilikni shakllantirishning asosiy tendensiyalari (XX- 

asming birinchi yarmi).