Тошкент давлат шарқшунослик институти, Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети, Ўзбекистон миллий университети

Тадқиқот натижаларининг ишончлилиги. Тадқиқот натижаларининг 
ишончлилиги республика ва халқаро миқѐсдаги илмий-услубий ва илмий-
амалий конференция материаллари тўпламлари, ОАК руйхатидаги махсус 
журналлар ҳамда хорижий илмий журналларда чоп этилган мақолалар, 
хулосалар, таклиф ҳамда тавсияларнинг амалиѐтда жорий этилгани, олинган 
натижаларнинг ваколатли ташкилотлар томонидан тасдиқланганлиги билан 
изоҳланади. 
Тадқиқот натижаларининг илмий ва амалий аҳамияти. Генетик 
боғланмаган лексик омонимларнинг самарадорлигини ва уларнинг 
лексикографик талқинини турли тизимли тилларда қиѐсий аспектда ўрганиш, 
илмий-назарий жиҳатдан комплекс тарзда уларнинг қуйидаги жиҳатларини 
назарий асосланишида кўринади: қиѐсланаѐтган тиллардаги гомоген (ўхшаш, 
муштарак) ва гетероген (фарқли) хусусиятларининг изчил фарқланиши учун 
мезонларни белгилаб беради; генетик боғланмаган лексик омонимларнинг 
юзага келиш омиллари ва самарадорлик даражасининг аниқ белгиланиши 
турли тизимдаги тилларнинг лексик тараққиѐтини илмий тавсифлашда 
муҳим назарий омил бўлиб хизмат қилади. 
Тадқиқот натижаларининг амалий аҳамияти лингводидактика (тил 
ўқитиш, 
айниқса, 
хорижий 
тилларни 
ўқитиш), 
“Лексикология”, 
“Стилистика”, “Фразеология” курслари бўйича маърузалар ўқишда, 
шунингдек, тўпланган фактик материаллар келгусида яратиладиган 
омонимлар луғати, матннинг автоматик таҳрири, автоматик таржима 
тизимларида дуч келаѐтган муаммоларни ҳал этишда хизмат қилади.
Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек 
тилларида генетик боғланмаган лексик омонимларнинг шаклланиши, 
ривожланиши, деривацион ва лексикографик хусусиятларини очиб бериш 
бўйича олинган илмий натижалар ва амалий таклифлар асосида: 
тадқиқот 
давомида 
ишлаб 
чиқилган, 
илмий 
асосланган, 
такомиллаштирилган 
усуллар 
ва 
лексикография 
тараққиѐтида 
омонимларнинг ўрни, хусусан, изоҳли, таржима ҳамда электрон луғатлар 
тузишга оид назарий хулосалар (2009–2012) ИТД-1-4-148 рақамли «Хорижий 
филология магистрлари учун назарий ва амалий асосий чет (инглиз) тили 
бўйича ўқув-услубий мажмуа ва унинг электрон ифодасини яратиш» 
инновацион амалий лойиҳасида «Semantics аnd Wordstructure», «Text 
Linguistics», «Modern problems of the Theoretical Grammar of English», «Actual 
Problems of Comparative Typology а Manual for Master’s Department», 
«Structural Linguistics» каби адабиѐтларни яратишга татбиқ этилган (Олий ва 
ўрта махсус таълим вазирлигининг 2017 йил 6 июлдаги 89/03/1284-сон 
маълумотномаси). Натижада хорижий тилларни ўрганишда ҳамда таржима 
адекватлигига эришишда юзага келадиган муаммоларни бартараф этишга 
асос бўлган; 
таълим 
муассасаларида 
чет 
тилларини 
ўрганиш 
жараѐнида 
лексикография соҳаси бўйича олинган илмий натижалар (2015–2017) ИТД-1, 
А-1-219 рақамли «Таълим тизимида хорижий тил (инглиз) йўналишидаги 

---

10 
олий таълим муассасаларида умумевропа компетенциялари (СEFR) бўйича 
С1 даражасини эгаллашни таъминлайдиган ўқув-услубий мажмуа яратиш» 
мавзусидаги амалий лойиҳа доирасида 1-босқич талабалари учун 
«Vocabulary» адабиѐтини яратишда фойдаланилган (Фан ва технологиялар 
агентлигининг 2017 йил 12 сентябрдаги ФТА-02-11/638-сон маълумотнома). 
Натижада омоним ва полисемантик сўзларнинг фарқини англаб тушуниш, 
луғатлар билан ишлаш жараѐнини осонлаштиришга асос бўлган.