Toshkent Davlat texnika universiteti Konchilik ishi va metallurgiya fakulteti

Metrologiyaning asosiy postulatlari

Metrologik nuqtai nazardan o‘lchash vositasining muayyan metrologik tavsiflari mavjud bo‘lib, bu tavsiflarga ega bo‘lgandan so‘nggina biz olingan natijani baholashimiz mumkin. Biz aytayotgan o‘lchash vositasini metrologik tavsiflash uchun undan ham aniq o‘lchaydigan boshqa asbob kerak bo‘ladi. Bu хuddi analginning tarkibida kofein bor, kofeinning tarkibida kodein, kodeinning tarkibida esa analgin bor degandek gap. Хullas, kattalikning chinakam qiymatini o‘lchab bo‘lmaydi. Modomiki, chinakam qiymatni o‘lchash imkoni yo‘q ekan, o‘lchash amalida qiymati unga yaqin bo‘lgan va uni o‘rniga ishlatilishi mumkin bo‘lgan boshqa qiymat, ya’ni haqiqiy qiymat qo‘llaniladi. Bu хususda metrologiyaning uchta asosiy postulatlari mavjud: 12

1-postulat - o‘lchanayotgan kattalikning chinakam qiymati mavjuddir.

2-postulat - kattalikning chinakam qiymatini aniqlash mumkin emas.

3-postulat - o‘lchash amalida kattalikning chinakam qiymati doimiydir.

Endi aytishimiz mumkinki, o‘lchanayotgan kattalikning uchta qiymati bo‘lar ekan:

1. Chinakam qiymat (uni aniqlash imkoni mavjud emas);

2. Haqiqiy qiymat (chinakam qiymatga yaqin);

3. Olingan qiymat (tajribadan olingan qiymat).

Foydalanilgan adabiyotlar:

Qodirova SH.A., Axmedov M.Y. Maхmudjonov M.M. “Metrologiya va standartlashtirish” fanidan amaliy mashg‘ulotlarni o‘tkazish uchun uslubiy qo‘llanma. – Toshkent: ToshDTU, 2019 y

Ismatullayev P.R., Matyakubova P.M.,Turayev Sh.A. (prof. Ismatullayev P R. tahririda)

Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish./ P Rjsmatullavev va b – Toshkent

Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish

yo‘nalishiga kirish: 0 ‘quv qo‘llanma.

Ismatullayev P.R., A’zamov A.A., Abdullayev A.X.

-Toshkent, ToshDTU, 2007.