Toshkent davlat texnika universiteti

ALTda  loyihalash  rejimlari.  Q a n d a y d i r   m a r s h r u t n i   b a j a r i s h d a   i n s o n  

i s h t i r o k i   v a   E H M d a n   f o y d a l a n i s h n i n g   t a v s i f i   v a   i s h t i r o k   e t i s h   d a r a j a s i  

bo„yicha loyihalashning bir qancha rejimlarini farqlashadi. 

Avtomatik  rejim  yechimga  inson  aralashmasidan  EHMda  formal  algoritmlar  bo„yicha 

loyihalash bajarilganda qo„llanadi. 

Qo‘l (avtomatlashtirilmagan) rejim marshrut EHM yordamisiz bajarilishi bilan tavsiflanadi. 

Avtomatlashtirilgan  loyihalash  agar  marshrutdagi  loyihaviy  protseduralarning  bir  qismini 

inson  qo„lda,  qolgan  qismini  esa  EHMdan  foydalanib  bajarsa,  bunday  loyihalash  qisman 

avtomatlashtirilgan bo„ladi. Bunday rejim loyihalash past darajada avtomatlashtirilganini aks ettiradi. 

Dialogli  (interaktiv)  rejim  ancha  takomillashgan  rejim  bo„lib,  unda  marshrutdagi  hamma 

protseduralar  EHM  yordamida  bajariladi,  inson  ishtiroki  esa  loyihaviy  protseduralar  yoki 

operatsiyalar  natijalarini  operativ  baholashda,  davom  ettirish  yo„llarini  tanlashda  va  loyihalash 

borishini  korrektirovka  qilishda  namoyon  bo„ladi.  Agar  dialog  initsiatori  inson  bo‟lsa,  unga 

EHMdagi  avtomatik  hisoblarni  istalgan  paytda  uzish  imkoni  berilgan  bo„lsa,  bunday  dialog  aktiv 

deyiladi.  Agar  hisoblashni  uzish  EHMda  bajarilayotgan,  oldindan  nazarda  tutilgan  ma‟lum 

momentlarda dastur buyruqlari bo„yicha amalga oshirilsa, ya‟ni loyihalovchi dialog initsiatori bo„la 

olmasa, u holda dialog passiv deyiladi. 

ALT  rivoji,  xususan,  loyihalashning  avtomatlashtirilishi  darajasining  ortishi  yo„nalishida 

bormoqda. Lekin ALT bilan dialog rejimida ishlashda zarurat solmoqda, chunki murakkab tizimlarni 

---

 

28 

loyihalash  jarayonini  to„lig„icha  formallashtirib  bo„lmayapti  va  ba‟zi  hollarda  inson  ishtiroki  qaror 

qabul qilishni tezlashtirish imkonini bermoqda. 

 

Savollar 

 

1.  Loyihalashning darajalari, aspektlari va bosqichlarini aytib bering. 

2.  Loyihalash jarayoniga blokli-ierarxik yondoshuvni bayon qiling. 

3.  Pasayuvchi va ko„tariluvchi loyihalashlarning mohiyatini izohlang. 

4.  Tashqi va ichki loyihalashlar mohiyatini izohlang. 

5.  Loyihalanayotgan 

ob‟yektlar 

bayonlarining 

turlari 

va 

ular 

parametrlarining 

klassifikatsiyasini bayon qiling. 

6.  ALTda loyihalash rejimlarini aytib bering. 

---

 

29