Toshkent Davlat Transport Universiteti Mavzu : Kiber makon, kiber terrorizm, kiber zoʼravonlik (cyberbullying) tushunchalarining mohiyati

Jumladan, bugungi kunda kiberterrorchilik tuzilmalari o’z g’arazli maqsadlari yo’lida axbotorot-kommunikatsiya texnilogiyalaridan keng foydalanishga urinmoqda.”Kibermakonda” DIN niqobidagi “kiberhujum”lar tahdidi: DIN niqobi ostidagi ekstremestik saytlar asosan Davlat to’ntarilishi va ISHID guruhining internet kibermakondagi axborot hujumi va tahdidini keltirib o’tish mumkin.

Kiberterrorchilik Bu tahdid yoki qo’rqitish orqali, internet foydalangan holda, siyosiy yoki mafkuraviy muvaffaqiyatga erishish maqsadida uyushtriluvchi “Kiberhujum”lardir,Kompyuter viruslari, kompyuter qurtlari, fishing, zararli dasturlar, apparat usullari, dasturlash skriptlari kabi vostilar yordamida kompyuter tarmoqlarini,xususan, internetga ulangan shaxsiy kompyuterlar qasddan, keng miqyosda buzish harakatlari internet terrorizmining ko’rinishi bo’lishi mumkin. Kiberterrorizm munozarali atamadir.Ba’zi mualliflar ma’lum terroristik tashkilotlar tomonidan signalizatsiya, vahima yoki jismoniy buzilishlarni yaratish maqsadida axborot tizimlariga qarshi hujumlarni buzish bog’liq juda tor ta’rifni tanlaydilar.Boshqa mualliflar esa kiberjinoyatni o’z ichiga olgan kengroq ta’rifni afzal ko’rishadi.Kiberhujumda ishtirok etish, hatto zo’ravonlik bilan amalga oshirilmagan bo’lsa ham, terror tahdidi idrokiga ta’sir qladi.

Kiberterrorizmni shaxsiy maqsadlar yo’lida vayron qilish va zarar yetkazish

uchun kompyuterlar, tarmoqlar va ommaviy internetdan qasddan foydalanish sifatida ham e’tirof etish mumkin.Tajribali kiberterrorchilar, buzg’inchilar bo’yicha juda malakali bo’lganlar hukumat tizimlariga katta zarar yetkazishi va keyingi hujumlardan qo’rqib, mamlakatni tark etishi mumkin.Bunday terrorchilarni maqsadlari siyosiy yoki mafkuraviy bo’lishi, bu esa terrorning bir ko’rinishi dep hisoblanishi mumkin

Hukumat va ommaviy axborot vositalarida kiberterrozim yetkazilishi mumkin bo’lgan ziyon haqida xavotirlar talaygina.Bu esa Federal Qidiruv Byurosi (FQB) va Markaziy Razyedka Boshqarmasi (CIA) kabi Davlat idoralarini kiberhujumlar va kiberterrorizmga chek qo’yishga unday boshlaydi, Misol uchun: 1996-yilda “White supermacist” harakati bilan aloqador bo’lgan kompyuter xakeri Massachusetts provayderini vaqtincha o’chirib qo’yadi va internet provoyderining ma’lumotlarni saqlash tiziminig bir qismini buzib kiradi.Xaker bu orqali o’zini internet-provayderini nomi ostida butun dunyo bo’ylab irqchi xabarlarni yuborishni to’xtatishga uringan.Xaker tahdid bilan provayderda shunday xabar qoldiradi: “Siz hali haqiqiy kiberterrorini ko’rmadingiz.Menga ishonavering..”.