Toshkent davlat transport universiteti “Transportda axborot tizimlari

Maxsus dasturiy ta‘minot yordamida yuklanuvchi СD yaratish. Yuklanuvchi СD yaratish uchun maxsus dasturiy ta’minotdan foydalaniladi. Hozirgi vaqtda ko‘pincha СD-ROM/RW/DWD bilan ishlaydigan Nero dasturidan foydalaniladi. Nero dasturi foydalanuvchiga disklarga yozish, formatlsh, obrazlar hosil qilish, faylarni har xil formatda yozish va boshqa ko‘pgina imkoniyatlarni bajarish uchun qulayliklarga ega.

Yuklanuvchi disketa va disk bilan ishlash

Yuklanuvchi disketa yoki disk bilan ishlash uchun BIOSni disketadan yoki diskdan boshlang‘ich yuklanishini sozlash zarur.

Yuklanish jarayoni qanday o‘tadi – uning davomida BIOSda belgilangan tartibda (qattiq disk, kompakt disk yoki Floppy-disk yurituvchi) asosiy yuklanish uskunalar so‘roq qilinadi. Operatsion tizimda uskunani topamiz va uni o‘sha yerdan yuklaymiz. Tartibni o‘zimizga qulay qilib almashtirishimiz lozim. Buning uchun BIOSning Boot sequence bo‘limidan foydalanamiz.
Boot Seguence
Tizimning boshlang‘ich yuklash ketma-ketligi. Operatsion tizimni yuklash uchun to‘plovchilarni so‘roqlashning tartibi (ketma-ketligi) belgilanadi. Bu uskunalar tabiiy qattiq disk va odatdagi disk yurituvchilar uchun harflar bilan, yoki uskunalarning nomi bilan ataladi. Masalan, CD-ROM rusumli to‘plovchilar uchun “CD-ROM” deyiladi. LS-120, Iomega ZIP, ATAPI CD-ROM, IDE uskunalari va SCSI disklari qo‘llab-quvvatlanadi.
Quyidagi belgilar qabul qilinishi mumkin:
 “A, C” – bunday tanlov faqat disketadan yuklanganda o‘zini oqlashi mumkin va bu eski ShK (shaxsiy kompyuter)lar modellarida uchraydi.
 “A, C, SCSI”.
 “C only”.
 “C, A”.
 “C, A, SCSI”.
 “C, CD-ROM, A”.
 “CD-ROM, C, A”.
 “D, A, SCSI” (kamida ikkita IDE qattiq diskdan foydalanish uchun mo‘ljallangan).
 “E, A, SCSI” (uchta disk uchun bir xil).
 “F, A, SCSI” (to‘rtta disk uchun bir xil).
 “LS 1 ZIP, C”.
 “SCSI, A, C”
 “SCSI, C, A”
BIOSning ayrim talqinlarida Boot sequence opsiyasi ko‘proq tanlash va ko‘proq moslashish imkoniyatiga ega bo‘lgan bir nechta opsiyaga aylangan. Bular:
 “First Boot Device”
 “Second Boot Devic”
 “Third Boot Device”
 “Boot Other Device”
Parametrlar quyidagi mazmunlarga ega bo‘lishi mumkin:
 “Floppy”
 “HDD-3”
 “CD-ROM”
 “HDD-0”
 “LAN”
 “Enable”
 “HDD-1”
 “SCSI”
 “Disable”
 “HDD-2”
 “LS/ZIP”
“AMI BIOS”ning variantlaridan biri xuddi shu opsiyalarni o‘z ichiga oladi, uning qiymatlari quyidagicha:
 “Floppy”
 “Network”
 “Floptical (RS-120)”
 “IDEO”
 “CD-ROM”
 “IDEI”
 “SCSI Device”
 “IDE2”
Agar mavjud variantlar foydalanuvchini qoniqtirmasa, “Yes” belgisi orqali “Try Other Boot Devices” opsiyasi yuklashni qo‘shimcha tanlash imkonini beradi.

2.4-rasm.
Disketadan yuklanganda “First Boot Devict-Floppy disk A” parametrini, kompakt diskdan yuklanganda esa “Second Boot Device CD-ROM” parametrini belgilash kerak.
Disketadan yuklangan paytda DOS rejimi ishga tushadi. A:\_ bu esa bizning tizimga kirganimizni va “disketada ekanligimizni” bildiradi (2.4-rasm).