Тошкент фармацевтика институти

Panaritsiy-barmoqlarni o‘tkir yiringli yallig‘lanishi. U teri orasidan, teri ostida, tirnoq ostida, payda, suyakda, bo‘g‘imda bo‘lishi mumkin. Keyingi 3 turi og‘ir kechadi.

Kasallikning asosiy belgilari: og‘riq, shish, qizarish, haroratni ko‘tarilishi va barmoqlarning faoliyati buzilishi. Bu belgilar panaritsiyning turiga qarab har xil darajada ifodalangan bo‘ladi. Panaritsiyning asosiy va doimiy belgisi kuchayib boradigan og‘riqdir. Uni oldini olish uchun mikrotravmalardan saqlanish, shaxsiy gigenaga e’tibor berish, tirnoq olish va manikyurda extiyot bo‘lish va xak. Panaritsiyni boshlang‘ich davrida barmoqni gipertonik eritmaga (10-20 % osh tuzi) solib turish, piyoz boylash, bog‘lam quyish (Vishnevskiy malxami bilan) mumkin.

Og‘riq kuchayganda jarroxlik yo‘li bilan davo qilinadi. Panaritsiy 1-2 % novokainli anetseziyadan so‘ng kesiladi va yiringdan tozalanib, antiseptiklar bilan davo qilinadi. Agar vaqtida jarroxlik muolajasi qilinmasa og‘ir turlariga o‘tib ketishi va asoratlar berishi mumkin.

Furunkul-soch qopchasi, yog‘ bezlari va ularning atrofidagi to‘qimalarning o‘tkir yiringli yallig‘lanishi. Ushbu teri kasalligi ko‘proq bo‘yinda, orqada, dumbada va yuzda bo‘lib turadi. Uni safilakokklar keltirib chiqaradi. Ayniqsa terining mayda jarohatlanishi, teri ifloslanishi, sovuq eyish, avitaminoz, qandli diabet natijasida rivojlanadi. CHipqon boshlanishida infiltrat (to‘qimaning shishishi), og‘riq seziladi va atsa-sekin rivojlanib boradi.Infiltrat ham, og‘riq ham kuchaya boradi. YAllig‘lanishning hamma belgilari namoyon bo‘ladi. 5-7 kunga borib chipqonning o‘rtasida yiringli serjen hosil bo‘ladi va ishtahaning pasayishi, uyquning buzilishi, umumiy haroratning ko‘tarilishi kabi o‘zgarishlar kuzatiladi. CHipqonni yuqori labda joylashishi xavfli hisoblanadi, chunki infeksiya venalar orqali bosh miyaga o‘tishi va meningit asoratini berishi mumkin.

Birinchi tibbiy yordamda issiq qilish, UVCH, piyoz boylash, Vishnevskiy surtmasini qo‘yish, antibiotiklar ishlatish o‘rinlidir. Agar bu tadbirlar samara bermasa jarrohlik usuli qo‘llanadi. YAra kesib yiringni serjeni olib tashlanadi va yiringdan tozalanib, vodorod peroksid, gipertonik eritma bilan turunda qo‘yiladi. Antibiotiklar (ampitsillin) in’eksiya qilinadi. Faol va passiv emlash mumkin. CHipqonni oldini olishda shaxsiy gigienaga rioya qilish va jarohatlanganda antiseptiklarni ishlatish katta ahamiyatga ega.

Karbunkul-soch qopchalari, yog‘ bezlari va boshqa yon va osti to‘qimalarini ko‘plab yiringli yallig‘lanishi natijasida to‘qimani nekrozga uchrab, o‘rta qismida qoramtir rangli tusni oladi. Og‘ir hollarda teri osti kletchatkasi ham yallig‘lanadi. Karbunkul orqa va bo‘yinda ko‘proq joylashib, qo‘zg‘atuvchisi safilakokklar. Karbunkul chipqonga qaraganda og‘irroq o‘tadi.

YAllig‘langan joyda kuchli og‘riq bo‘lib, uyqu buziladi, tana harorati 39⁰ S gacha ko‘tariladi, ko‘pincha lifadenit, tromboflebit, sepsis kabi asoratlar beradi.

Kasallikni boshlanishida mahalliy muolajalar (quruq issiq, UVCH, antibiotiklar) qilinadi. Karbunkul shakkllanib bo‘lgach, jarrohlik usuli bilan kesilib, yara tozalanadi-nekrozga uchragan to‘qimalar, yiringlar olib tashlanadi va antibiotiklar, antibakterial dorilar (furatsillin, kaliy permanganat, vodorod peroksid) bilan yuviladi va gipertonik eritma (10 % osh tuzi) bilan turunda quyilib, u har kuni yangilanadi.