Toshkent farmatsevtika instituti ekologiya va mikrobiologiya

O‗zgaruvchanlik turlari. Genetik rekombinatsiya. 
Mikroorganizmlar 
genetikasi; 
bakteriyalar 
rekombinatsiyasi, 
transformatsiyasi, 
transduksiyasi, kon‘yugatsiyasi haqida tushuncha, plazmidlar va mutatsiya jarayonining asoslari 
o‗rgatiladi. 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:  diologik  yondashuv,  muammoli  ta‘lim,  klaster,  aqliy 
xujum,  o‘z-o‘zini nazorat. 
Adabiyotlar:  (1. 1, 1. 2, 1. 3., 2. 2). 
Mikroorganizmlarning xayoti faoliyatida ishlab chiqaradigan moddalari (pigmentlar, 
toksinlar, aramatik moddalar, yorug‗lik energiyasi). 
Mikroorganizmlar  hayot  faoliyatida  pigmentlar,  toksinlar,  aromatik  moddalar,  fermentlar, 
yorug‗lik  va  issiqlik  energiyalar  ishlab  chiqarish  to‗g‗risida  tushuncha  beriladi.  Ular  sanoatda 
qo‗llanilishi to‗g‗risida qisqacha ma‘lumot beriladi 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:  diologik  yondashuv,  muammoli  ta‘lim,  klaster,  aqliy 
xujum,  o‘z-o‘zini nazorat. 
Adabiyotlar:  (1. 1, 1. 2, 1. 3., 2. 1). 
Dorivor o‗simliklar xom ashyosining mikroflorasi. O‗simliklarda kasallik qo‗zg‗atuvchi 
mikroorganizmlar. 
Dorivor  o‗simliklar  normal  mikroflorasi,  dori  xom  ashyosining  mikroorganizmlar  bilan 
ifloslanish manbalari to‗g‗risida  ma‘lumot berilib, dori  preparatlari tayyorlashda sanitar rejimga 
rioya  kilish,  sanitar  mikrobiologik  tekshirish  usullarini  qo‗llash  asoslari,  steril  dori  turlari,  dori 
preparatlarining  sterilligini  aniqlash  usullari  tushuntiriladi.  Mavzuda  steril  bo‗lmagan  dori 
preparatlarini mikrobiologik tozaligini o‗rganishga alohida ahamiyat beriladi 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:  diologik  yondashuv,  muammoli  ta‘lim,  klaster,  aqliy 
xujum,  o‘z-o‘zini nazorat. 
Adabiyotlar:  1. 1., 1. . 5, 2. 3., 2. 5., 
Mikroorganizmlar ishlab chiqaradigan fermentlar. Fermentlarni biotexnologiyada 
foydalanilishi va biotexnologik xususiyatlari 
Mavzuda talabalarga ferment preparatlarni olish yo‗llari, fermentlar tasnifi, ularning aktivligi 
tekshirish  usullari  haqida  tushuntiriladi.  Fermentativ  reaksiyalarning  tezligiga  haroratni,  rNni, 
aktivator va ingibitorlarni ta‘siri o‗rganiladi 
Fermentlar  mikroorganizmlarni  ishlab  chiqaradigan  mahsuloti  bo‗lib,  bakteriyalar 
oziqlanishida  katalizatorlik  vazifasini  bajaradi.  Natijada  ishlab  chiqarishiga  qarab  enzimlar  bir 
necha  turlarga  bo‗linadi,  oqsilni  parchalovchi,  lipidlarga  nisbatan  va  suvni  parchalovchi 
fermentlar 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:  diologik  yondashuv,  muammoli  ta‘lim,  klaster,  aqliy 
xujum,  o‘z-o‘zini nazorat. 
Adabiyotlar:  (1. 1, 1. 2, 1. 3., 2. 2). 
Tabiatda uglerod va azot aylanishida mikroorganizmlarning roli. Aerob va anaerob 
sharoitda kletchatkani parchalovchi mikroblar. 
Tabiatda  uglerodni  va  azotni  aylanib  yurishida  o‗simliklarning  roli.  Aerob  (kislorodli  )  va 
anaerob  sharoitda  nafas  oluvchi  mikroorganizmlarni  xujayra  kletchakasini  emirishi,  patogenlik, 
o‗sish, ko‗payishidagi roli. 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:  diologik  yondashuv,  muammoli  ta‘lim,  klaster,  aqliy 
xujum,  o‘z-o‘zini nazorat. 
Adabiyotlar:  (1. 1, 1. 2, 1. 3., 2. 2). 
Inson organizmi normal mikroflorasi. Tashqi muxit mikroflorasi. 
Odam  organizmining  normal  mikroflorasining  axamiyati.  Teri.  og‗iz  bo‗shlig‗i,  oshqozon 
ichak yo‗li  mikroflorasi,  nafas  yo‗llari mikroflorasi axamiyati yoritiladi.  Suv, tuproq va  xavoda 
uzoq  saqlanuvchi,  kasallik  tarqatuvchi,  sanitar  ko‗rsatgich  mikroorganizmlar  xaqida  tushincha 
beriladi 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:  diologik  yondashuv,  muammoli  ta‘lim,  klaster,  aqliy 
xujum,  o‘z-o‘zini nazorat. 

10 
 
Adabiyotlar:   1. 1., 1. 2., 1. 5. 
Biotexnologiya ob`ektlari. E coli, zamburug`larning umumiy xususiyatlari. 
Biotexnologiyaning asosiy  ob`ektlari bo`lgan E coli, zamburug`lar to`g`risida yani ularning 
xususiyatlari  morfologiyasi,  fermentativ  xossalari,  fiziologiyasi,  laborator  diagnostikalari  va 
boshqa xususiyatlari yuzasidan batafsil malumot beriladi. 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:  diologik  yondashuv,  muammoli  ta‘lim,  klaster,  aqliy 
xujum,  o‘z-o‘zini nazorat. 
Adabiyotlar:   1. 1., 1. 2., 1. 3, 2.1. 
Infeksiya haqidagi ta‘limot. Patogenlik va virulentlik. O‗rganish usullari. 
Infeksiya  jarayonining  tasnifi  bilan  boshlanib,  infeksion  kasallik,  parazitizm,  patogenlik, 
virulentlik,  kontaminatsiya  to‗g‗risida  ma‘lumot,  yuqumli  kasalliklarning  rivojlanish  davrlari, 
ularga  ta‘sir  etuvchi  faktorlar,  makro-mikroorganizmlar  o‗rtasidagi  o‗zaro  ta‘sir  jarayonlari 
bayon  etiladi.  Mavzu  bakterial  toksinlar,  ularning  turlari,  toksinlar,  sepsis,  epidemiologik 
tushunchalar to‗g‗risidagi ta‘limot bilan yakunlanadi. 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:  diologik  yondashuv,  muammoli  ta‘lim,  klaster,  aqliy 
xujum,  o‘z-o‘zini nazorat. 
Adabiyotlar:  (1. 1, 1. 2, 1. 3., 2. 2). 
Yuqumli kasalliklarda kimyo terapiyasining ishlatilishi. Infeksiya va uning turlari. 
Yuqumli kasalliklarni davrlari, mikrobiologik tekshirish usul va bosqichlari. 
Kimyo  terapiyaning  ishlatilishi  mikroorganizmlarni  sonini  kamaytirish  va  davolash  uchun 
ishlatildai. Kimyo terapiyada bakteriya hujayra devorining qalinligi, o‗tkazuvchanligi ahamiyatli 
hisoblanadi.  Antibiotiklarni  ishlatish  prinsiplari,  kamchilik  va  asoratlari  ko‗rsatib  beriladi. 
Infeksiya  jarayonining  tasnifi  bilan  boshlanib,  infeksion  kasallik,  parazitizm,  patogenlik, 
virulentlik,  kontaminatsiya  to‗g‗risida  ma‘lumot,  yuqumli  kasalliklarning  rivojlanish  davrlari, 
ularga  ta‘sir  etuvchi  faktorlar,  makro-mikroorganizmlar  o‗rtasidagi  o‗zaro  ta‘sir  jarayonlari 
bayon  etiladi.  Mavzu  bakterial  toksinlar,  ularning  turlari,  toksinlar,  sepsis,  epidemiologik 
tushunchalar to‗g‗risidagi ta‘limot bilan yakunlanadi. Mikroorganizmlar genetikasi; bakteriyalar 
rekombinatsiyasi,  transformatsiyasi,  transduksiyasi,  kon‘yugatsiyasi  haqida  tushuncha, 
plazmidlar va mutatsiya jarayonining asoslari o‗rgatiladi 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:  diologik  yondashuv,  muammoli  ta‘lim,  klaster,  aqliy 
xujum,  o‘z-o‘zini nazorat. 
Adabiyotlar:  (1. 1, 1. 2, 1. 3., 2. 5, 2. 6). 
Immunitet va immun sistema. Immun kimyoningi infeksion kasalliklarni oldini olishdagi 
axamiyati 
Immunitet  tug‗ma  va  ortirilgan  turlarga  bo‗linib,  filogenez  holati  kasalliklarga  berilmaslik, 
hayvon  kasalliklari  bilan  kasallanmaslik  tushuntiriladi.  Ortirilgan  imunitet  tarmoqlanishi,  tabiiy 
va  suniy  turlari  keltirilgan.  Immun  sistema  kasllikka  beriluvchanlikda  gumaral  omillarni 
axamiyati, fagotsitoz va nospetsifik himoya tushuntiriladi 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:  diologik  yondashuv,  muammoli  ta‘lim,  klaster,  aqliy 
xujum,  o‘z-o‘zini nazorat. 
Adabiyotlar:  (1. 1, 1. 2, 1. 3., 2. 5). 
Vaksinalar, immunoglobulinlar, anatoksinlar olinishi va ishlatilishi. 
Immunobiologik  preparatlarning  tasnifi,  ularning  tabiati,  kelib  chiqishi,  olinishi  va 
ishlatilishiga  qarab  rejalari  atroflicha  yoritiladi.  Vaksinalar,  ularning  rejasi,  olinish  usullari, 
ommaviy  vaksinatsiya  qilish,  vaksinatsiyaning  samaradorligini  aniqlash  usullari,  zardoblar, 
immunomodulyatorlar va diagnostik preparatlar to‗g‗risida ma‘lumot 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:  diologik  yondashuv,  muammoli  ta‘lim,  klaster,  aqliy 
xujum,  o‘z-o‘zini nazorat. 
Adabiyotlar:  (1. 1, 1. 2, 1. 3., 2. 5). 
 

11 
 
Ximoterapevtik preparatlar, ularning immun sistemaga ta‘siri. 
Antibiotiklar olinishi va biotexnologiyada ishlatilishi. 
Kimyoterapevtik  preparatlar,  antibiotiklar,  ularning  xossalari,  kimyoterapiya  asoschilari 
Nobel  mukofoti  laureatlari  M.  Erlix,  G.  Domark,  R.  Vuds,  A.  Fleming,  G.  Flora  va  E.  CHeyn 
kashfiyotlari  to‗g‗risida  ma‘lumot.  Antibiotiklarning  rejasi,  olinish  usullari,  ta‘sir  spektri 
ratsional 
antibiotikoterapiyada 
preparatlarning 
farmakologiya, 
klinik, 
epidemiologik, 
farmatsevtik prinsiplarini o‗z ichiga oladi. Biotexnologiyada antibiotiklarni sanoat usulida ajratib 
olish  alohida  o‗rinda  turadi.  Hozirda  100  dan  ortiq  antibiotiklar  ishlab  chiqarilmoqda. 
Antibiotiklarni ta‘sir doirasi, olinishi va tarkibiy qismi farqlanadi. 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:  diologik  yondashuv,  muammoli  ta‘lim,  klaster,  aqliy 
xujum,  o‘z-o‘zini nazorat. 
Adabiyotlar:  (1. 1, 1. 2, 1. 3., 2. 3). 
 
―Kimyoviy mikrobiologiya‖ fani boyicha ma‘ruza mashg‘ulotining kalendar tematik rejasi 
 
t/r 
MAVZUNING NOMI 
soat 
1 
Мikrobiologiyasi  хaqida  tushuncha  va  rivojlanish  tarixi.  Umumiy 
bakteriologiya: bakteriyalar klassifikasiya morfologiyasi va tuzilishi.  
2 
2 
Prokariotlar va eukariotlar. Bakteriyalarning struktura tuzilishi.  Xujayralarning 
katta kichik molekulalari 
2 
3 
Xujayra devori va bakteriyalarning tuzilishi farqlari 
2 
4 
Bakteriyaning  doimiy  bo‗lmagan  kiritmalari  va  ularning  bakteriyalardagi 
xususiyatlari. Bakteriyalarning nafas olishi. 
2 
5 
Mikroorganizmlarning o‗sishi va ko‗payishi 
2 
6 
Umumiy virusologiya: tuzilishi, klassifikasiyasi, reproduksiyasi. Bakterofaglar.  2 
7 
Mikroorganizmlarning  xayot  faoliyatida  ishlab  chiqaradigan    moddalari. 
(pigmentlar, toksinlar, aramatikmoddalar, yorug‗lik energiyasi). 
2 
8 
Dorivor  o‗simliklar  xom  ashyosining  mikroflorasi.  O‗simliklarda  kasallik 
qo‗zg‗atuvchi mikroorganizmlar.   
2 
9 
Mikroorganizmlar 
ishlab 
chiqaradigan 
fermentlar. 
Fermentlarni 
biotexnologiyada foydalanilishi va biotexnologik xususiyatlari. 
2 
10 
Tabiatda  uglerod  va  azot  aylanishida  mikroorganizmlarning  roli.  Aerob  va 
anaerob sharoitda kletchatkani parchalovchi mikroblar. 
2 
11 
Mikroorganizmlar ekologiyasi.  Inson tana  normal mikroflorasi. 
2 
12 
Biotexnologiya ob`ektlari.E coli,zamburug`larning umumiy xususiyatlari. 
2 
13 
Infeksiya haqida ta‘limot. Patogenlik va virulentlik. O‗rganish usullari. 
2 
14 
Yuqumli  kasalliklarda    kimyo  terapiyasining  ishlatilishi.  Infeksiya  va  uning 
turlari.  Yuqumli  kasalliklarni  davrlari,  mikrobioloigik  tekshirish    usul  va 
bosqichlari. 
2 
15 
Immunitet,  immunitet  turlar.Organizmning  infeksiyaga  qarshi  ximoya 
mexanizmi 
2 
16 
Mikroorganizmlar genetikasi.  
Mikroorganizmdagi uzgaruvchanlik va ulardan tibbiyotda foydalanish 
2 
17 
 Vaksinalar  va zardoblar. 
2 
18 
Ximoterapevtik  preparatlar,  ularning  immun  sistemaga  ta‘siri.  Antibiotiklar 
olinishi va turlari. biotexnologiyada ishlatilishi. 
2 
 
Ja‘mi 
36 
 
 

12 
 
Laboratoriya mashg‗ulotlarining tavsiya etiladigan mavzulari 
Mikrobiologiya laboratoriyasining tuzilishi va uning jixozlari. Surtma tayyorlash. 
Laboratoriya  turlari  va  ularning  jihozlari:  mikroskop  va  uning  turlari,  termostat  ishlash 
prinsipi, avtokalav va distilyator aparatlari. 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:diologik  yondashuv,  klaster,  » Qopdagi  mushuk», 
» Galereya bo‘ylab tur», o‘z-o‘zini nazorat.  
Adabiyotlar: I. 3. 5-20 b. II. 3. 4-8 b 
 
Mikroorganizmlarning morfologiyasi. Mikroorganizmlarni tirik va o‗ldirilgan holda 
tekshirish. Bo‗yash usullari. 
Mikroorganizmlar  o‘z  shaklini  turlicha  bo‘lishi  bilan  farqlanib,  bularga  sharsiman, 
tayoqchasimon va ipsimonlarni kiritish mumkin. Bo‘yash usullari oddiy va murakkab. 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:diologik  yondashuv,  klaster,  » Qopdagi  mushuk», 
» Galereya bo‘ylab tur», o‘z-o‘zini nazorat.  
Adabiyotlar: I. 3. 23-28 b. I. 4. 16-42 b. I. 6. 33-56 b 
 
Prokariot va eukariot mikroorganizmlar. Katta kichik molekulalar. Bakteriya 
struktura tuzilish va gram (-) va gram (+) musbat bakteriyalarni farqlash. 
Mikroorganizmlar tarkibiy qismi va hujayra devorining komponentlari bilan farqlanadi. 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:diologik  yondashuv,  klaster,  » Qopdagi  mushuk», 
» Galereya bo‘ylab tur», o‘z-o‘zini nazorat.  
Adabiyotlar:I . 3. 39-52 b. I. 6. 39-52 b. I. 3. 65-68 b. I. 6. 63-69 b. I. 1. 109-133 b 
 
Sterilitsaziya va uning usullari. Aseptika, antiseptika, Dezinfeksiya va uning turlari. 
Ozuqa muhitlari klassifikatsiyasi, ularni tayyorlash usullari. 
Sterilizatsiya  turlari  –  tindalizatsiya  va  pasterilizatsiya.  Ozuqa  muhitlari  –  universal, 
defferensial va elektiv. 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:diologik  yondashuv,  klaster,  » Qopdagi  mushuk», 
» Galereya bo‘ylab tur», o‘z-o‘zini nazorat.  
Adabiyotlar:I. 3. 65-70 b. I. 6. 83-97 b. I. 3. 58-62 b. I. 4. 58-65 b. I. 1. 39-41 b 
 
Mikroorganizmlarni sof kulturasi, ularni ajratib olish usullari va bosqichlari. 
Sof kultura bakterialarning sun‘iy ozuqa muhitlarida o‘stirib olinadi. Bularga Drigalskiy 
usuli kiritiladi. 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:diologik  yondashuv,  klaster,  » Qopdagi  mushuk», 
» Galereya bo‘ylab tur», o‘z-o‘zini nazorat.  
Adabiyotlar: I. 3. 80-83 b. I. 1. 78-93 b 
 
Mikroorganizmlarning o‗sishi va ko‗payishi. 
O‘sish  ko‘rsatkichlari  suyuq  va  qattiq  ozuqa  muhitida.  Ko‘payish  turlari  –  vegetativ,  spora 
hosil qilib, kurtaklanib va kanyugatsiya usuli bilan. 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:diologik  yondashuv,  klaster,  » Qopdagi  mushuk», 
» Galereya bo‘ylab tur», o‘z-o‘zini nazorat.  
Adabiyotlar:I. 3. 80-83 b. I. 1. 78-93 b 
 
Viruslar umumiy xususiyati. Bakteriofaglar. 
Viruslarning  o‗ziga  xos  xossalari,  ularning  rejasi,  reproduksiyasi  jarayonlari  haqida 
ma‘lumot berilib morfologik, biologik xossalari bayon etiladi.  
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:diologik  yondashuv,  klaster,  » Qopdagi  mushuk», 
» Galereya bo‘ylab tur», o‘z-o‘zini nazorat.  
Adabiyotlar: 1.1., 1.4., 1.5., 
 

13 
 
Genetik rekombinatsiya. O‗zgaruvchanlik turlari 
Mikroorganizmlar 
genetikasi; 
bakteriyalar 
rekombinatsiyasi, 
transformatsiyasi, 
transduksiyasi, kon‘yugatsiyasi haqida tushuncha, plazmidlar va mutatsiya jarayonining asoslari 
o‗rgatiladi.  
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:diologik  yondashuv,  klaster,  ― Qopdagi  mushuk‖, 
 ―Galereya bo‘ylab tur‖, o‘z-o‘zini nazorat.  
Adabiyotlar: I. 3. 80-82 b. I. 1. 76-90 b 
 
Mikroorganizmlarning xayot faoliyatida ishlab chiqaradigan moddalari. (pigment, 
toksin, aromatik modda, yorug‗lik energiyasi). 
Mikroorganizmlar  hayot  faoliyatida  pigmentlar,  toksinlar,  aromatik  moddalar,  fermentlar, 
yorug‗lik va issiqlik energiyalar ishlab chiqarish to‗g‗risida tushuncha beriladi. 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:diologik  yondashuv,  klaster,  » Qopdagi  mushuk», 
» Galereya bo‘ylab tur», o‘z-o‘zini nazorat.  
Adabiyotlar: I. 1. 106-124 b. I. 3. 113-129 b. I. 2. 135-162 b 
 
Dorivor o‗simliklar xomashyosining mikroflorasi. Tayyor dori mikroflorasini 
tekshirish usullari 
Dorivor  o‗simliklar  normal  mikroflorasi,  dori  xom  ashyosining  mikroorganizmlar  bilan 
ifloslanish manbalari to‗g‗risida  ma‘lumot berilib, dori  preparatlari tayyorlashda sanitar rejimga 
rioya  kilish,  sanitar  mikrobiologik  tekshirish  usullarini  qo‗llash  asoslari,  steril  dori  turlari,  dori 
preparatlarining sterilligini aniqlash usullari tushuntiriladi. 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:diologik  yondashuv,  klaster,  » Qopdagi  mushuk», 
» Galereya bo‘ylab tur», o‘z-o‘zini nazorat.  
Adabiyotlar:  1. 1., 1. . 5, 2. 3., 2. 5.,  
 
Mikroorganizm fermentlari. Mikroorganizmlari fermentativ faolligini o‗rganish 
usullari (saxaralitik va proteolitik fermentlar). 
Mavzuda talabalarga ferment preparatlarni olish yo‗llari, fermentlar tasnifi, ularning aktivligi 
tekshirish usullari haqida tushuntiriladi.  
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:diologik  yondashuv,  klaster,  » Qopdagi  mushuk», 
» Galereya bo‘ylab tur», o‘z-o‘zini nazorat.  
Adabiyotlar: I. 1. 125-194 b. I. 3. 113-129 b. I. 2. 163-191 b 
 
Tabiatda uglerod va azot aylanishida mikroorganizmlarning roli. Aerob va anaerob 
sharoitda kletchatkani parchalovchi mikroblar. 
Tabiatda  uglerodni  va  azotni  aylanib  yurishida  o‗simliklarning  roli.  Aerob  (kislorodli  )  va 
anaerob  sharoitda  nafas  oluvchi  mikroorganizmlarni  xujayra  kletchakasini  emirishi,  patogenlik, 
o‗sish, ko‗payishidagi roli.  
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:diologik  yondashuv,  klaster,  » Qopdagi  mushuk», 
» Galereya bo‘ylab tur», o‘z-o‘zini nazorat.  
Adabiyotlar: I. 1. 181-194 b. I. 3. 113-120 b. I. 2. 194-204 b 
 
Inson organizmi normal mikroflorasi. Tashqi muxit mikrofrolasi. Tashqi muxit 
mikroflorasi. 
Odam  organizmining  normal  mikroflorasining  axamiyati.  Teri.  og‗iz  bo‗shlig‗i,  oshqozon 
ichak yo‗li mikroflorasi, nafas yo‗llari mikroflorasi axamiyati yoritiladi 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:diologik  yondashuv,  klaster,  Qopdagi  mushuk», 
«Galereya bo‘ylab tur», o‘z-o‘zini nazorat.  
Adabiyotlar: I. 1. 221-253 b. I. 3. 160-173 b. I. 2. 255-278 b 
 
 

14 
 
Infeksiya haqida ta‘limot. Patogenlik va virulentlik. O‗rganish usullari. 
Patogenlik bakteriyaning simbioz holati, agressiv fermentni ishlab chiqara olishi bilan, 
toksinlarning turlari bilan tariflanadi. Biologik usul patogenlikni aniqlashga yordam beradi 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:diologik  yondashuv,  klaster,  » Qopdagi  mushuk», 
» Galereya bo‘ylab tur», o‘z-o‘zini nazorat.  
Adabiyotlar: I. 1. 284-299 b. I. 3. 193-200 b. I. 2. 335-352 b 
 
Yuqumli kasallikda kimyoterapiyasining ishlatilishi. Infeksiya va uning turlari, 
Yuqumli kasallik davrlari, mikrobiologik tekshirish usullari va bosqichlari. 
Kimyo terapiyaning ishlatilishi mikroorganizmlarni sonini kamaytirish va davolash uchun 
ishlatildai. Kimyo terapiyada bakteriya hujayra devorining qalinligi, o‗tkazuvchanligi ahamiyatli 
hisoblanadi.  
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:diologik  yondashuv,  klaster,  » Qopdagi  mushuk», 
» Galereya bo‘ylab tur», o‘z-o‘zini nazorat.  
Adabiyotlar: I. 1. 311-318 b. I. 3. 183-191 b. I. 2. 316-329 b 
 
Immunitet va immun sistema. Immun kimyoning infeksion kasalliklarni oldini 
olishdagi ahamiyati. 
Immunitet tug‗ma va ortirilgan turlarga bo‗linib, filogenez holati kasalliklarga berilmaslik, 
hayvon kasalliklari bilan kasallanmaslik tushuntiriladi.  
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:diologik  yondashuv,  klaster,  » Qopdagi  mushuk», 
» Galereya bo‘ylab tur», o‘z-o‘zini nazorat.  
Adabiyotlar: I. 1. 272-284 b. I. 3. 173-183 b. I. 2. 194-301 b 
 
Vaksinalar, immunoglobulinlar, anatoksinlar olinishi va ishlatilishi. 
Immunobiologik preparatlarning tasnifi, ularning tabiati, kelib chiqishi, olinishi va 
ishlatilishiga qarab rejalari atroflicha yoritiladi.  
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:diologik  yondashuv,  klaster,  » Qopdagi  mushuk», 
» Galereya bo‘ylab tur», o‘z-o‘zini nazorat.  
Adabiyotlar:I. 1. 333-349 b. I. 3. 374-385 b 
 
Ximiyaterapevtik preparatlar, ularning immun sistemaga ta‘siri. Antibiotiklar olinishi 
va  turlari. Biotexnologiyada ishlatilishi. 
Kimyoterapevtik preparatlar, antibiotiklar, ularning xossalari, kimyoterapiya asoschilari 
Nobel mukofoti laureatlari M. Erlix, G. Domark, R. Vuds, A. Fleming, G. Flora va E. CHeyn 
kashfiyotlari to‗g‗risida ma‘lumot. 
Qo‘llaniladigan  ta‘lim  texnologiyalari:diologik  yondashuv,  klaster,  «Qopdagi  mushuk», 
«Galereya bo‘ylab tur», o‘z-o‘zini nazorat.  
Adabiyotlar: I. 1. 321-329 b. I. 3. 200-204 b. I. 1. 361-377 b. I. 3. 210-215 b. I. 2. 354-358 b 
 
 
 

15 
 
―Kimyoviy mikrobiologiya‖ fani boyicha laboratoriya mashg‘ulotining kalendar tematik  
rejasi 
№ 
MAVZUNING NOMI 
Soat 
1 
Mikrobiologiya  laboratoriyasining  tuzilishi  va  uning  jixozlari.  Surtma 
tayyorlash. 
2 
2 
Mikroorganizmlarning morfologiyasi. Mikroorganizmlarni tirik va o‗ldirilgan 
holda tekshirish. Bo‗yash usullari. 
2 
3 
Prokariot    va  eukariot  mikroorganizmlar.  Katta  kichik    molekulalar. 
Bakteriyalar struktura tuzilish va gram  manfiy va gram musbat bakteriyalarni 
farqlash. 
2 
4 
Sterilitsaziya  va  uning  usullari.  Aseptika,  antiseptika,  Dezinfeksiya  va  uning 
turlari. Ozuqa muhitlari klassifikatsiyasi, ularni tayyorlash usullari. 
2 
5 
Mikroorganizmlarni sof kulturasi, ularni ajratib olish usullari va bosqichlari. 
2 
6 
Mikroorganizmlarning o‗sishi va ko‗payishi 
2 
7 
Viruslar umumiy xususiyati. Bakteriofaglar 
2 
8 
Genetik rekombinatsiya.O‗zgaruvchanlik turlari. 
2 
9 
Mikroorganizmlarning  xayot  faoliyatida  ishlab  chiqaradigan    moddalari. 
(pigmentlar, toksinlar, aramatikmoddalar, yorug‗lik energiyasi). 
2 
10 
Dorivor  o‗simliklar  xom  ashyosining  mikroflorasi.  O‗simliklarda  kasallik 
qo‗zg‗atuvchi mikroorganizmlar. 
2 
11 
Mikroorganizm  fermentlari.  Mikroorganizmlarni  fermentativ  faolligini 
o‗rganish usullari (saxaralitik va proteolitik fermentlar). 
2 
12 
Tabiatda  uglerod  va  azot  aylanishida  mikroorganizmlarning  roli.  Aerob  va 
anaerob sharoitda kletchatkani parchalovchi mikroblar. 
2 
13  Inson organizim normal mikroflorasi. Tashqi muxit mikroflorasi. 
2 
14  Infeksiya haqida ta‘limot. Patogenlik va virulentlik. O‗rganish usullari. 
2 
15 
Yuqumli  kasalliklarda    kimyo  terapiyasining  ishlatilishi.  Infeksiya  va  uning 
turlari.  Yuqumli  kasalliklarni  davrlari,  mikrobioloigik  tekshirish    usul  va 
bosqichlari. 
2 
16 
Immunitet  va  immun  sistema.  Immun  kimyoningi    infeksion  kasalliklarni 
oldini olishdagi axamiyati 
2 
17  Vaksinalar, immunoglobulinlar, anatoksinlar olinishi va ishlatilishi. 
2 
18 
Ximiyaterapevtik preparatlar, ularning immun  sistemaga ta‘siri.  Antibiotiklar 
olinishi va biotexnologiyada ishlatilishi. 
2