Toshkent kimyo texnalogiyalar instituti shaxrisabz filiali 13-22 guruh talabasi
III bosqich - birinchi zamonaviy odamlar (neoantroplar)
Download 172.4 Kb.
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Uygʻonish davri (Renessans
III bosqich - birinchi zamonaviy odamlar (neoantroplar) Inson evolyutsiyasining III bosqichi - birinchi zamonaviy odamlar yoki neoantroplar. Ular 40 mingga yaqin paydo bo'ldi. yillar oldin va allaqachon Homo sapiens - Homo sapiens turiga mansub edi. Ularning miyasining hajmi bizning zamondoshlarimiznikiga o'xshash edi - 1500-1800 sm3, bo'yi - 170-180 sm. Neoantroplar topilmalari dunyoning turli joylarida topilgan. Kron-Magnon shahri yaqinida Frantsiyada ishlab chiqarilgan eng mashhurlari kromagnonlardir. Insoniyat evolyutsiyasining uchinchi bosqichida tosh san'ati paydo bo'ladi. Ushbu bosqich uchta asosiy xususiyat bilan tavsiflanadi: biologik to'xtatish va ijtimoiy evolyutsiyaning boshlanishi; asosiy irqlarning shakllanishi; madaniy rivojlanishning yuqori darajasi, bu nafaqat tosh qurollarni, balki zargarlik buyumlarini, toshdan yasalgan haykalchalarni, rasmlarni qayta ishlash bilan tavsiflanadi. Bularning barchasi ushbu bosqichda mavhum fikrlash paydo bo'lganligidan dalolat beradi. Inson evolyutsiyasida butunlay yo'q bo'lib ketish bilan tugagan ko'plab lateral filiallar mavjud edi. Bir vaqtning o'zida arxantropistlarning turli guruhlari yashashi mumkin edi va kuchliroq va rivojlangan shakllar o'zlarining rivojlanishidagi orqada qoluvchilarni yo'q qilishi mumkin edi.Uygʻonish davri (Renessans) — Markaziy Osiyo, Eron, Xitoy (9-12 va 15-asrlar) va Gʻarbiy Yevropada yuz bergan alohida madaniy va tafakkuriy taraqqiyot davri. „Renessans“ atamasi dastlab Italiyadagi madaniy-maʼnaviy yuksalish (14—16-asrlar)ga nisbatan qoʻllanilgan, uni oʻrta asrchilik turgʻunligidan yangi davrga oʻtish bosqichi deb baholaganlar. Renessansning asosiy alomatlari: tafakkurda va ilmu ijodda dogmatizm, jaholat va mutaassiblikni yorib oʻtib, insonni ulugʻlash (qarang Gumanizm), uning isteʼdodi, aqliyfikriy imkoniyatlarini yuzaga chiqarish; antik davr (yunonrum) madaniyatiga qaytib, uni tiklash, boyitish; cherkov sxolastikasidan qutulib, adabiyot va sanʼatda dunyoviy goʻzallik, hayot taronalarini qizgʻin kuylash; inson erki, hurfikrlilik uchun kurashish. Buning natijasi oʻlaroq, ijodiy qudrat va tafakkur kuchini namoyish etadigan ulugʻvor badiiy asarlar, salobatli binolar yaratildi, ilmfan rivojlandi. Italiyada shoir Petrarka va Dante, rassom Jotto, adib va mutafakkirlar Bokkachcho, Ariosto, Tasso, Byome Renessans gʻoyalarining jarchilari boʻlib maydonga chiqsilar. Keyinchalik Michelangelo, Rafael, Shakespeare, Miguel de Cervantes Yevropaning turli mamlakatlarida buni davom ettirdilar. Ammo Renessans, yaʼni Uygʻonish faqat Yevropa hodisasi emas. Dunyo madaniyatini yaxlit olib oʻrgangan olimlarning ishlari shuni koʻrsatdiki, Osiyo markazida joylashgan Movarounnaxr, Xuroson va Eronda Italiyaga qaraganda bir necha asr oldin (9—12-asrlar) ulkan madaniy koʻtarilish yuz bergan, ilm-fan, falsafa, adabiyot kuchli rivojlanib, ilgʻor insonparvarlik gʻoyalari jamiyat fikrini band etgan, aqliy va ijodiy faollik gurkiragan. Bu davr dunyo ilmida „Musulmon Renessansi“ (A. Mets) yoki „Sharq Uygʻonishi“ (N. I. Konrad) nomi bilan atalib kelinmoqda. Sharq Uygʻonish davrida YevropaDownload 172.4 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling