Toshkent Kimyo-Texnologiya Instituti Mavzu: Mikroorganizmlarni o’stirish uchun ozuqa muhitlarini tayyorlash

Toshkent Kimyo-Texnologiya Instituti

Mavzu: Mikroorganizmlarni o’stirish uchun ozuqa muhitlarini tayyorlash

Bajardi: Eshmatov Quvonchbek

Reja: 1. Ozuqa muhitlari va ularni tayyorlash 2. Suyuq va qattiq ozuqa muhitlarini farqi

O'sish muhitlari mikroorganizmlarning o'sish talablariga va muhitda mikroblarni etishtirish maqsadiga muvofiq yaratilgan. Madaniy muhit mikroorganizmlar uchun zarur bo'lgan boshqa oziq moddalarni o'z ichiga oladi. Mikroorganizmlarni o‘stirishda—kultivatsiyalashda, ya’ni sun’iy sharoitda o‘stirish (alohida substraktlar, oziqa muhitlar) zarur. Organizmlar muhitida mikroorganizmlar hayotdagi barcha jarayonlarni (oziqlanadi, nafas oladi, bo‘linib ko‘payadi va b.) bajaradi, shuning uchun ularni kultivatsiyalovchi muhitlar deb ham ataladi

Dastlabki tarkibiy qismlarga ko'ra: tabiiy muhit - hayvon va o'simlik mahsulotlaridan tayyorlangan. Sintetik muhitlar - ma'lum kimyoviy toza organik va noorganik birikmalardan tayyorlangan.

Tarkibi bo'yicha: go'sht-peptonli bulon (GPB), go'sht-peptonli agar (GPA), to'yimli jelatin, aminokislotalar, vitaminlar, mikroelementlar va boshqa moddalarni o'z ichiga olishi mumkin bo'lgan murakkab - ko'p komponentli muhitlarga bo’linadi.

Peptonli go‘sht sho‘rvasi (PGSH). Bu sho‘rvani tayyorlash uchun avval 500 ggo‘sht suyak, chandir va yog‘idan tozalanib maydalanadi. Maydalangan go‘shtga 1 lsuv qo‘shib 15°Charoratda 24 soat tinch qoldiriladi. Shundan so‘ng go‘sht aralashtirilgan suv doka orqali kolbaga filtrlanadi. Bu filtrat 30 minut qaynatiladi, so‘ngra issiqligida burmali filtrdan qayta o‘tkaziladi. Sho‘rvani qaynatish vaqtida kamaygan suv miqdori tiklanadi, ya’ni kolbadagi suvni 1 litrgaetkazish uchun sho‘rvaga toza suv qo‘shiladi

Go‘sht-pepton agar-agarli oziq muhiti (GPA). Bu oziq muhitini tayyorlash uchun kolbadagi 1 lpeptonli go‘sht sho‘rvasiga 15-20 gmaydalangan agar-agar aralashtiriladi. Aralashmadagi agar-agarni eritish uchun kolba avtoklavga joylanib, 120°C haroratda 20 minut qizdiriladi. Agar-agar erigandan so‘ng bir dona tuxum oqi suvda suyultirilib, avtoklav ichidagi eritmaga qo‘shiladi. Avtoklavning qopqog‘ini mahkam bekitib, kolba ichidagi eritma 120°C haroratda yana 15-20 minut qizdiriladi. Eritma ichidagi oqsil va boshqa moddalar tuxum oqi ta’sirida cho‘kadi, tiniq eritma esa cho‘kma ustiga yig‘iladi.

Go‘sht-pepton-jelatina (GPJ). Bu oziq muhitini tayyorlash uchun 1 lpeptonli go‘sht sho‘rvasiga 100-120 gmaydalangan jelatina qo‘shiladi. Sho‘rvaga qo‘shilgan jelatinani eritish uchun kolba Kox qaynatgichida yoki avtoklavda qizdiriladi. Avtoklavning harorati 100°C dan ortib ketmasligi uchun uning jumragi ochiq bo‘lishi kerak, chunki jelatina yuqori haroratda o‘z xususiyatini yo‘qotadi. Go‘sht-pepton-jelatina aralashmasi Kox qaynatgichidan yoki avtoklavdan olinib filtrlanadi. Buning uchun burmali filtr qo‘yilgan shisha voronka, tunukadan yasalgan ikki qavatli maxsus voronkaga (14-rasm) joylashtiriladi va shu voronka ichiga quyilgan suv isitib turiladi.

Zeyts filtrlari:

Zeyts filtrlari:

a– shisha tutqichli; b– metall tutqichli

`

Paxta tiqinlarni tayyorlash:

a– toʻgʻri; b– notoʻgʻri

Qattiq muhit - agar va boshqa oziq moddalar aralashmasidan iborat. Agar agar qo'shilsa, muhit xona haroratida qattiq bo'ladi. Agar plastinkalarni tayyorlash uchun odatda qattiq muhit petri idishlariga quyiladi. Agar -plastinka aerob mikroorganizmlarga, ayniqsa bakteriyalar va zamburug'larga yaxshi o'sishi uchun yaxshi sirt va bo'sh joy beradi. Mikroorganizmlarga ega bo'lgan bu agar -plitalardan ularning xususiyatlarini o'rganish mumkin. Bo'yash texnikasi uchun ishlatilishi kerak bo'lgan mikroblar plastinkalarda qattiq muhitda o'stiriladi.

Suyuq muhit - bu mikroorganizmlarni etishtirish va parvarish qilish uchun ishlatiladigan madaniyat vositalarining bir turi. Ularni madaniyat bulonlari deb ham atashadi. Suyuq muhit mustahkamlovchi vosita bilan to'ldirilmaydi. Shunday qilib, bu muhitlar xona haroratida ham suyuqlik bo'lib qoladi. Suyuq muhitlar odatda probirka yoki kultur shishalariga quyiladi.

Qattiq va suyuq muhit - bu keng tarqalgan ishlatiladigan madaniyat muhitining ikki turi. Qattiq muhit qattiqlashtiruvchi modda qo'shib tayyorlanadi. Qattiqlashtiruvchi moddalar odatda jelatin yoki agardir. Suyuq muhit mustahkamlovchi vosita bilan ta'minlanmagan. Qattiq va suyuq muhitda mikroorganizmlarning o'sishini qo'llab -quvvatlaydigan ozuqa moddalari va boshqa zarur moddalar mavjud. Qattiq va suyuq muhit o'rtasidagi asosiy farq - agar yoki qotib turuvchi vositaning mavjudligi yoki yo'qligi.