Toshkent kimyo-texnologiya instituti

Rostlanuvchi obyektning cbastotali tavsifi deb, obyekt kirish katta­ligining o'zgarishi, uning turg'unlashgan garmonik tebranish ehastotasiga bog'liqligiga aytiiatIL Chiziqli turg'unlashgan obyekt kirishiga doimiy ehastoianing garmunik tebranishlari ta'sir qilib tursa, o'tish jarayonining tugashiga qadar obyektning rostlanuvchi qiymati garmonik o'zgarib boradi. Lekin chiqish kattaligining tebranish amplitudasi va fazasi kirish katta­ligining tebranish chastotasi hamda obyektning dinamik xususiyatlariga bog'liq.

Obyekt kirishiga beriladigan davriy g'alayon sinusoidal qonun bo'vicha o'zgaradi deb faraz qilaylik:

х = sintor,

bu ycrda: a, - kirish ta'sirining tebranish amplitudasi, to — tebranishlarning burchak chastotasi, l/s.

O'tish Jarayoni tugagandan so'ng, obyekt chiqishida majburiy teb-ranishlar o'rnatiladi, ya'ni:

у =A, sin (of + q>),

bu yerda: А_г - chiqish kattaliginmg tebranish amplitudasi; ip - faza bo'yicha kechikish burchagi.

AJA_X nisbat bilan q> faza bo'yicha kechikish burchagi w tebranish burchak chastotasi o'zgarishi bilan o'zgarib boradi. Kirish kattaligining tebranish chastotasi qancha ko'p bo'Isa, rostlanuvchi kattalikning teb­ranish amplitudasi shuncha kichik bo'ladi. Amplimdalar nisbati va faza bo'yicha kechikish qiymatlari obyektning dinamik xususiyatlariga bog'liq. Bushqacha qilib aytganda, bu paramctrlar obyekt dinamikasini ifodalavdi.

Har bir obyekt uchun kesish chastotasi mavjud bo'lib, bu с has-totadan yuqorida obyekt „filtr"ga aylanib, yuqori cbastotali tebranish I ami o'lkazmaydi. Shuning uchun, chastotali tavsif rostlanuvchi obyekt tebranish xususiyatiga ega bo'lgandagi chastota diapazonida eksperimental aniqlanadi. Chastotali tavsiflarni eksperimental aniqlash usuli yuqorida keltirilgan hollarga o'xshash bo'lib, unga faqat qo'shimcha ravishda tcbranishlar gencratori ulanadi. Bu generator kirishning sinov ta'sirlariga sinusoidal xarakter beradi. Ru usul orqali rostlanuvchi obyektlarning dinamik xususiyatlari ishonchliroq aniqlanadi.