Toshkent moliya instituti bank hisobi va audit kafedrasi bank hisobi va audit fanidan
Download 362.1 Kb. Pdf ko'rish
|
Yaponiya davlatining bank tizimi
|
9 2. Yaponiyada banklarning paydo bo’lishi tarixi Yaponiyada birinchi banklarning paydo bo’lashi 17 asrga borib taqaladi. Zamonaviy tipdagi xususiy banklar 1970 yildan keyin paydo bo’lgan. Bunday banklar mamlakat xududida konvertirlanmaydigan banknotalar emissiya qilinishiga olib keldi. Bunday sharoit Yaponiya Markaziy bankning paydo bo’lish zaruriyatini keltirib chiqardi. 1885 yildan boshlab Yaponiya Markaziy banki kumush tangalarni emas, balki almashtiriladigan pullarni chiqarishni boshladi. 1889 yilda qonun kuchga kirdi, unga ko’ra barcha qog’oz pullar kumush bilan qoplangan bo’lishi kerak edi (faqat kichik ochilmagan chegara 70 million iena edi). 1897 yildan boshlab oltin-valyuta tizimiga o’tishga qaror qilindi. Shu bilan birga, banknotlarning chiqarilishi bilan faqat Yaponiya banki shug’ullangan. 1921 yildan boshlab yapon iyenasini oltinga almashtirish toʻxtatildi. 1942 yilda qonun paydo bo’ldi, unga ko’ra mamlakat Markaziy banki to’liq hukumat tomonidan nazorat qilindi. 1949 yil – Siyosiy Kengash tuzilgan yil. Ikkinchisining vazifasi davlatning pul-kredit siyosatini shakllantirishdan iborat. 1971 yildan boshlab mamlakat Markaziy banki veksel bozorida operatsiyalarni amalga oshirib, davlat obligatsiyalari bilan operatsiyalarni amalga oshirdi. Qimmatli qog’ozlar bozori bosqichma-bosqich shakllantirilmoqda. 1979 yil – qonunchilikdagi o’zgarishlar va Yaponiya bankiga noma’lum maqom berilishi (ilgari Markaziy bankning amal qilish muddati doimiy ravishda uzaytirilgan. 1998 yil – mamlakat Markaziy bankiga tegishli yangi qonun hujjatlari ishlab chiqildi. Joriy yilning 1 aprelida Yaponiya banki Moliya vazirligidan mustaqil bo‘ldi. Yangi qonunga ko‘ra, mamlakat Markaziy banki yuz million yapon iyenasi miqdoridagi o‘z kapitaliga ega. Shu bilan birga, kapitalning 55 foizi davlat tuzilmalari qo’lida, 45 foizi esa xususiy aksiyadorlar o’rtasida taqsimlanadi. 10 Markaziy bankning barcha aktsiyalari egalari yiliga 4% kafolatlangan foyda olishadi, bu moliyaviy institutning normal rentabelligi bilan 5% ga etadi. Shu bilan birga, xususiy aksiyadorlar bankni boshqarish jarayonida ishtirok etmaydi. Xozirgi kunda davlat Markaziy bank aksiyalarining 55 % ga egalik qiladi. Yaponida Markaziy bank banknotalar emissiyasi bo’yicha monopol xuquqqa ega. Yaponiyada Markaziy bankni siyosiy qo’mita boshqaradi. Siyosiy qo’mita raisi Maqkaziy bankni boshqaruvchisi xisoblanadi. Tijorat banklari quyidagicha klassifikatsiya qilinadi: Download 362.1 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|