Toshkent moliya instituti. Mavzu: Nomoddiy aktivlarga safarbar etiladigan investitsiyalarni moliyalashtirish

Toshkent moliya instituti. Mavzu: Nomoddiy aktivlarga safarbar etiladigan investitsiyalarni moliyalashtirish

Tadjibayeva sayyora

Reja:

• Nomoddiy aktivlar, ularning tarkibi va roli.
• Nomoddiy aktiv deb e’tirof etish uchun mulk ob’ektiga qo’yilgan shartlar.
• Erkin bozor va kuchli raqobat muhitida nomoddiy aktivlarni kengaytirish zaruriyati.

Nomoddiy aktivlar, ularning tarkibi va roli.

• Nomoddiy aktivlarga 1 yo'naltirilgan investitsiyalar korxonaiarning ilmiy-texnik kengaytirishga mo'ljallangan bo'jib, mulkchilik huquqiga ega bo'lmasdan turib, foyda nomoddiy aktivlar moddiy ko'rinishga ega bo'lmagan, xo'jalik yurituvchi subyekti faoliyatida uzoq vaqt (bir yildan ortiq) davomida foydalaniladigan mulk bo'lib, bir qancha turlarga bo'linadi. Iqtisodiy adabiyotlarda va me 'yoriy -huquqiy hujjatlarda nomoddiy aktivlarga berilgan ta'riflar deyarli bir ifodalaydi.

Nomoddiy aktivlar boshqa aktivlardan quyidagilar bilan farqlanadi:

– asosiy vositalardan – moddiy-mulkiy qiymatlikka ega bo’lmasligi bilan;
– tovarlardan – sotish uchun mo’ljallanmaganligi bilan;
– ishlab chiqarish zaxiralaridan – ishlab chiqarish jarayonida uzoq muddat (bir yildan ortiq) foydalanilishi bilan.

Ko’p hollarda, nomoddiy aktivlar deganda ma’lum qiymatlikka ega bo’lgan intellektual mulk ob’ektlari, mulk huquqlari tushuniladi. Bozor munosabatlarining tobora rivojlanib borishi va erkinlashishi hamda raqobat muhitini keskinlashib borishi xo’jalik yurituvchi sub’ektlarining aktivlari tarkibida nomodiy aktivlar hissasini orttirib borishni taqozo etadi. Nomoddiy aktilar bo’lib, korxonaga mulkchilik xuquqlarida tegishli bo’lgan aniq, moddiy asosga ega bo’lmagan, pul shaklida bo’lmagan aktivlar hisoblanadi, ishlab chiqarishda, xizmat ko’rsatishda, ijara uchun yoki ma’muriy maqsadlarda bir yildan ortiq ishlatiladi va daromad keltiradi. Nomoddiy aktivlar xo’jalik yuritish faoliyatida uzoq vaqt (bir yo’ldan ko’p vaqt) mobaynida foydalanilgan moddiy ashyoviy mazmunga ega bo’lmagan mulk ob’ektlaridir.

• Ko’p hollarda, nomoddiy aktivlar deganda ma’lum qiymatlikka ega bo’lgan intellektual mulk ob’ektlari, mulk huquqlari tushuniladi. Bozor munosabatlarining tobora rivojlanib borishi va erkinlashishi hamda raqobat muhitini keskinlashib borishi xo’jalik yurituvchi sub’ektlarining aktivlari tarkibida nomodiy aktivlar hissasini orttirib borishni taqozo etadi. Nomoddiy aktilar bo’lib, korxonaga mulkchilik xuquqlarida tegishli bo’lgan aniq, moddiy asosga ega bo’lmagan, pul shaklida bo’lmagan aktivlar hisoblanadi, ishlab chiqarishda, xizmat ko’rsatishda, ijara uchun yoki ma’muriy maqsadlarda bir yildan ortiq ishlatiladi va daromad keltiradi. Nomoddiy aktivlar xo’jalik yuritish faoliyatida uzoq vaqt (bir yo’ldan ko’p vaqt) mobaynida foydalanilgan moddiy ashyoviy mazmunga ega bo’lmagan mulk ob’ektlaridir.