Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

Huawei va BeCloud birgalikda Belarusda milliy ma’lumotlarni «o‘zida 
zaxiralisaqlovchi» davlat platformasi - G-Cloud ni ishlab chiqdilar. Bu loyiha 
5 000 dan ortiq davlat korxonalariga «o‘zida zaxirali saqlovchi» xizmatlarni 
ulashga yo‘l ochib berdi, bu esa hukumat va davlat xizmatlari samaradorligini 
sezilarli darajada oshirdi. Raqamli AKT infratuzilmasini rivojlantirishga 
qo‘shimcha ravishda Markaziy Osiyo mamlakatlari hukumatlari jismoniy va biznes 
shaxslar orasida raqamli xabardorlik darajasini oshirishlari lozim. Hukumatlar 
yanada ko‘proq sohaviy tuzulmalarni tashkil etib, raqamli texnologiyalar yordamida 
tijoriy va biznes g‘oyalarning yangi yechimlarni izlashda an’anaviy sanoat 
salohiyatini kuchaytirishlari lozim. Masalan, Huawei tomonidan ishlab chiqilgan 
Intelligent Pipeline yechimi Qozog‘iston gaz quvurlaridagi asosiy transmission 
uskunalar orqali ovoz, ma’lumot va video tasvirlarni yetkazishni ta’minlaydi. 
Joylarda faoliyat yurituvchi mutaxassislar real vaqt davomida bir necha ming 
kilometr masofadan turib, gaz quvurlari holatini kuzatish va ularning parametrlarini 
o’lchashlari mumkin. Bu esa, qandaydir favqulodda ma’lumotlar, buzilish va tizim 
xatoliklari kabi holatlar yuzaga kelishi bilanoq, favqulodda yuz beruvchi hodisalar 
signallariyordamida holatni tezda bartaraf etishda yordam beradi. Gaz quvurlarini 
bu tarzda boshqarish operatsion xavflarni ancha kamaytiradi. Ish joyidagi raqamli 
texnologiyalarga yana bir misol Dushanbedagi intellektual transport tizimi (ITT) 
bo‘lgan «Intellektual transport fazasi №1» loyihasini misol sifatida keltirish 
mumkin. ITTni tatbiq etish natijasida bir yil davomida tezlik oshirilishi bilan 
bog‘liq jiddiy yo‘l transport hodisalari soni 50%ga kamaydi. Shuningdek, tizim 
aholi ta’minoti sohasidagi ko‘pgina muammolarni hal etishda ko‘makdoshga 
aylandi. Bu esa, insonlarning o‘zlariga bo‘lgan ishonchini orttirdi va hukumatga 

---

Toshkent Moliya instituti 
R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 
bo‘lgan fikrlarini ijobiy tomon o‘zgartirishga sabab bo‘ldi.Intellektual idrok katta 
hajmlarga erishayotgan olamda mamlakatimiz olimlariko’pdan beri raqamli 
iqtisodiyot infratuzilmasi rivoji uchun maqbul muhit yaratishga harakat qilib 
keladilar. Bunday muhit biz band bo’lgan jarayonlar va bizga daxldor bo‘lgan 
hamkorlar tomonidan taqdim etiluvchi ishonchli kontent o‘sishini ta’minlashning 
yanada «raqamlashtirilgan», avtomatlashtirilgan va aniqroq bo‘lishiga yordam 
berishi mumkin. Bu bizlarning ko‘proq suhbatlashishimiz va ertangi kunimizning 
aqlli hayotini tezroq qurish uchun kelajakdagi texnologiyalar izlab topishdek buyuk 
ishlar g’oyasiga asoslanib hamkorlik qilishimiz kerakligini anglatadi. Bu holda 
oldimizdagi barcha hurmatga sazovor kompaniyalar, universitetlar va ilmiy tadqiqot 
institutlari bizning hamkorlarimizga aylanadilar. Yaqinda, Huawei asoschisi janob