Тошкент молия институти

Ер солиғининг ҳуқуқий 
асослари, иқтисодий 
моҳияти 

---

167 
Ер солиғи Ўзбекистон солиқ тизимида маҳаллий солиқлар ва йиғимлар 
таркибига киради ҳамда маҳаллий бюджетларнинг барқарор даромад манбаи 
ҳисобланади. 
Ер солиғи бошқа солиқ турларидан фарқли ўлароқ, ўзига ҳос 
хусусиятларга эга. Жумладан, ўзининг иқтисодий моҳиятига кўра у рента 
тўловидир ёки бошқача қилиб айтганда ушбу солиқ ер эгалари ва ердан 
фойдаланувчи хўжалик юритувчи субъектлар молиявий фаолиятининг 
натижалари билан боғлиқ эмас. Демак, ушбу солиқни жорий этилишидан 
мақсад – ердан оқилона фойдаланишни рағбатлантириш, тупроқ 
унумдорлигини ошириш, сифати турлича бўлган ерларда хўжалик 
юритишнинг ижтимоий-иқтисодий шарт-шароитларини тенглаштириш, 
аҳоли яшайдиган жойларда инфраструктура ривожланишини таъминлаш 
ҳамда ерни талон-тарож қилинишига йўл қўймаслик ҳисобланади.
Ўзбекистон Республикасида жами ер фонди 2004 йилда 44410,3 минг 
гектарни ташкил этиб, шундан 57,8 фоизи қишлоқ хўжалиги товар ишлаб 
чиқарувчилари ихтиёридаги ер майдонларига тўғри келган. 2005 йилда эса 
57,9 фоизи, 2006 йилда 58,2 фоизини ташкил қилган (3.7.1-диаграмма).
2
5
6
8
1
,3
8
6
1
4
,6
7
2
3
9
,5
2
8
7
4
,9
2
5
6
8
7
,4
8
3
0
4
,7
6
7
3
7
,7
3
6
8
0
,5
2
5
8
4
9
,9
8
2
1
6
,9
6
3
0
7
,1
4
0
4
1
,8
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
2004 й.
2005 й.
2006 й.
Қишлоқ хўжалиги товар ишлаб чиқарувчилари ихтиёридаги ер майдонлари
Ўрмон хўжаликлари ихтиёридаги ер майдонлари
Заҳирадаги ерлар
Бошқа ерлар