Toshkent shahar Sergeli tumani 322-o’rta umumiy ta’lim maktabi Informatika fani o’qituvchisi Abdullayeva Muyassarning

Yangi mavzuni tushuntirish:


Mavzu: Kompyuter texnikasi vositalari. Disklar.
Reja:

1. 
   Egiluvchan disk.
   
2. 
   Qattiq disk
   
3. 
   Compakt disk
   

Har birimiz kundalik turmushimizda Floppy disk yoki disketa, CD-ROM, CD-R, CD-RW, Hard disk kabi so’zlarni ko’p eshitganmiz va bu iboralarga o’rganib qolganmiz. Avval bu iboralar zamiridagi ob’ektlarni ajratib olsak. Shunday qilib, ular:

Egiluvchan disklar: HDD, Floppy, disketa.
Qattiq disk: Vinchester, Hard disk.
Kompakt disklar: CD-ROM, CD-R, CD-RW;
Fizik qurilmalar: CD-ROM, CD-RW.


Egiluvchan va qattiq disklarga axborotlar sektorlarga bo’lingan halqasimon yo’lchalar bo’ylab yoziladi, disklar temir moddasini saqlovchi qotishmadan tayyorlanib, ularning magnitlangan qismi bir, qolgani esa nollarni ifoda qiladi. Sektor va yo’lcalar tartib raqamiga ega. Har bir sector sig’imi 0,5 Kbaytni tashkil qiladi. 3,5 duymli – 89 mm, axborot sig’imi1,44 Mbayt; 5,25 duymli _ 133 mm, axborot sig’imi 1,2 Mbayt.
Qattiq disk (vinchester)lar sistema blokining ichida joylashgan bo’lib, uning hajmi bir necha yuz Gbaytgacha boradi. Kompyuer ichida birdaniga bir necha vinchesterlar joylashishi mumkin.
Kompakt disklar: CD-ROM, CD-R, CD-RW. Fizik qurilmalar: CD-ROM, CD-RW. Birinchisiga, ya’ni disklarga ma’lumotlar yoziladi ikkinchisi, esa bu yozilgan ma’lumotlarni o’quvchi qurilmadir. Lekin, har ikkisini ham og’zaki talaffusimizda, yuqorida qayd qilib o’tganimizdek, CD-ROM, CD-RW deb gapiramiz.

80-chi yillar boshida deyarli barcha nufuzli, maishiy radiotexnika yangiliklarini namoyish etuvchi, xalqaro ko’rgazmalarda g’ayrioddiy eksponat-unchalik katta bo’lmagan, kamalak nurlari bilan tovlanuvchi disk paydo bo’ldi. Tez orada u lazer yoki kompakt disk deb nomlanib, uning yaratuvchilari-Philips firmasi bu “mo’jiza”ning ma’lumotni yozish va o’qish sohasidagi ustunligi haqida e’lon qilindi. Yangi texnalogiyaning asosiy yutuqlaridan biri, igna o’rniga lazer nuri qo’llanishi hisobiga, disk bilan o’quvchiqurilma orasidagi mexanik kontaktning yo’qligi edi. Ishlab chiqaruvchilarni bir ustunlik, kompakt disklarni kompyuterlarda qo’llash haqida o’ylashiga turtki bo’ldi. Shundan beri optik disklar kompyuter ma’lumotlarni saqlovchi tashqi universal xotiraga aylandi.

Endi ular qanday tuzilgan va qanday fizik qonunlarga asosan ishlashi bilan tanishaylik.