Toshkent shahrining tabiati ko‘p jihatdan uning geografik o‘rni, yon-atrofi yer yuzasining tuzilishi bilan bog‘liq

Toshkent shahrining tabiati ko‘p jihatdan uning geografik o‘rni, yon-atrofi yer yuzasining tuzilishi bilan bog‘liq. Shahar Farbiy Tyanshanning Qorjontov, Ugom, Piskom, Ko‘ksuv va Chatqol tizmalari orasidan oqib chiqadigan Chirchiq daryosi vodiysining o‘rta qismida, daryoning o‘ng tomonidagi past-baland tog‘ oldi tekisligida joylashgan. Bu hudud o‘zining tabiiy geografik sharoitiga ko‘ra shimoliy yarimshardagi subtropik cho‘llar zonasining Turon tabiiy geografik provinsiyasi tarkibiga kiradi.
Relefi. Toshkent relefi, asosan, o‘rta pleystotsen (Toshkent sikli)da shakllangan past-baland to‘lqinsimon allyuvial-prolyuvial lyossli tekislikdan iborat bo‘lgan dastlabki yuzada hosil bo‘lgan. Bu yuza shimoli-sharqdan janubi-g‘arb tomonga nishab. Shahar relefi ana shu dastlabki yuzaning Chirchiq daryosi o‘yib hosil qilgan vodiy va undan yuqori pleystotsen (Mirzacho‘l sikli)da hamda golotsen (Sirdaryo sikli)da hosil bo‘lgan terrasalar bilan tavsiflanadi.
Shaharning shimoli-g‘arbiy kattaroq qismida dastlabki yuza, ya’ni Chirchiq daryosining Toshkent siklida shakllangan yuzasi yaxshi saqlangan. Uning relefida Qoraqamish, Bo‘zsuv, Salor kabi qad. kanallar hosil qilgan vodiylar va ularning tik jarliklardan iborat yonbag‘irlari ajralib turadi.
Shaharning janubi-sharqiy, ya’ni Shota Rustaveli ko‘chasidan janubi-sharqqa tomon, to Chirchiq daryosigacha bo‘lgan qismi esa, asosan, daryoning ikkinchi qayir usti va qisman uchinchi qayir usti terrasalarida joylashgan. Ushbu terrasalarning yuzasi nisbatan tekis bo‘lib, lyoss va lyossimon yotqiziqlardan tuzilgan. Uchinchi qayir usti terrasa ham Chirchiq o‘zaniga yaqinlashgan joylarda 15–20 m tik jarlik hosil qilib tushgan. Chirchiqning ikkinchi qayir usti terrasasi yuzasi tekis, maydoni keng bo‘lib, Salor kanalidan Chirchiq daryosi bo‘ylarigacha cho‘zilgan. Sergeli tumanining jan. qismi ham shu terrasada joylashgan. Shaharning eng baland joyi (515 m) uning shim.-sharqiy chekkasida, Mirzo Ulug‘bek tumanidagi «TTZ» avtobus bekati yaqinida, eng past joyi esa (380 m) Sergeli tumanida, Chirchiq daryosi sohilidadir. Shahar hududining o‘rtacha mutlaq bal. 447,5 m ga teng.