Тошкент тиббиёт akademiyasi фарgъона филиали


Энтодермадан такомил этувчилар


Download 477 Kb.
bet31/44
Sana08.04.2023
Hajmi477 Kb.
#1342650
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   44
Bog'liq
ALot-2

Энтодермадан такомил этувчилар. Булар бош ичак ва жабра равоклари сохасидан такомил этганлиги учун бронхиал гурух дейилади. бу гурухга калконсимон без, калкон орка бези киради.

  • Энтодерманинг ичак кисмидан такомил этувчилар. Буларга меъда ости безининг Лангерганс оролчалари киради.

  • Мезодермадан такомил этувчи ички сереция безларига буйрак усти безининг пустлок кисми, интерренал система ва жинсий безлар киради.

  • Эктодерма яъни, оралик миядан такомил этувчилар невроген группа дейилади, бунга гипофиз ва эпифиз киради.

  • Эктодермадан симпатик элементлардан такомил этувчиларга буйрак усти безининг магиз кисми, хромаффин доначалари киради ва улар адренал система деб юритилади.

    Калконсимон без- Glandula thuroidea.
    Калконсимон без-ички секреция безлари ичида деярли энг йириги хисобланади, у буйин сохасидаги хикилдокнинг шу номли тогай олди томонида жойлашган. Паст узуксимон тогайни ва кекирдакнинг 3-4 тогай халкаларини кисман олдиндан ва ён томондан калкон каби ураб ётади. без ён булакларининг вертикал улчови 50 мм, калинлиги 10-20 ммга тенг.
    Без одамларда такасимон шаклда булиб, барча умурткали хайвонларда, хатто маймунларда хам алохида унг ва чап булакларни ташкил килади.
    Калкосимон безнинг огирлиги катта ёшдаги одамларда нормада 30-50 грамм келади. Одатда безнинг огирлиги ва шакли букок учун эндемик учок хисобланган зоналарда бир мунча юкори булади. калконсимон без юмшок консистенцияга эга, унинг унг ва чап булакчалари - lobus dexter et lobus sinister ва оралик кисми - istmus glondulae thyroidea деб аталади. 65-70% одамларда калконсимон без буйни (istmus) дан юкорига караб кушимча узун усик чикка, бунга пирамидал кисм - lobus puramiolaris дейилади. калконсимон без буйнининг regio thyroidea сохасида тери остида жойлашган, у буйин фасцияси хисобига хосил булган калин капсула - capsula externa билан уралган. Калконсимон безни остидан жуда нафис хисобланган хусусий фасция - capsula interna ураб туради. Бу иккала фасция оралигида факат кичик кон томирлар ва нервлар утадиган тор йулакча мавжуд. ички фасция - fascia interna без ичкарисида дарпарда шаклида бир катор усимталар бериб, безнинг ички сатхини (лимон каби) катор булакчаларга булади. Безнинг ташки юзаси ички томондан кон-томир нерв тутами (a, carotis communis v jugularis, n vagus) билан ураб турувчи фасцияал кинга ёндошиб турса, орка томондан у нафис ёг парда оркали кизилунгач ва юткин билан чегараланади.
    Безнинг ички тузилишига келсак, у алохида без пуфакчаларидан (50-100 мм) иборат. Бу пуфакчалар фолликула деб аталади. Улар аксари шарсимон булиб, ташки томондан кубсимон эпителий билан копланган. Фолликулалар ички суюк коллоид модда билан тулган, унинг таркибида тиреоглобулин деб аталувчи йодга бой оксил модда бор.
    Калконсимон безнинг юкорида баён килинган типик топографияси катта ёшдаги одамларга хосдир. Без эркакларга караганда хотин-кизларда бир мунча каттарок булади. бу факат морфологик холат хисобланмай, балки, мухим физиологик ахамиятга хам эга, чунки бу безнинг касалланиши хотин-кизларда эркакларга нисбатан 3-4 марта куп учрайди. Без болаларга катталарга нисбатан бир оз юкорирокда жойлашган.
    Такомили. Калконсимон без энтодермадан тараккий этувчи бироноген гурухга киради. Эмбрион такомилининг дастлабики хафталарида келгусида тилга айланадиган бошлангич ичак найчаси олдинги кисмининг шиллик кавати буртиб чикиши натижасида ривожланади. Калконсимон без гармон чикарадиган йули булмаганлиги учун такомил этган еридан ажралиб, алокасини узади. Безнинг такомил этган ери тилнинг илдиз кисмидаги кур тешикка айланиб колади. Тилдаги кур тешки - foramen caecum эмбрионал даврда калконсимон без билан хазм йуллари уртасида багланиш борлигидан далолат беради, ductus thyroglossus деб шунга айтилади. Ductus thyroglossus эмбиронлик даврининг биринчи ярмиданок беркилиб, урнида кур тешик колади. Пирамида усимтасига эса мазкур каналнинг колдик усимтаси деб караш керак. Камдан-кам холларда пирамида усимтасининг булиниб кетиши натижасида, безнинг юкори юзасида кушимча таначалар - glandulae thyroidea acce ssoria учрайди.

    Download 477 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
  • 1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   44




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
    ma'muriyatiga murojaat qiling