Toshkent Tibbiyot Akademiyasi Termiz filiali Davolash fakulteti 204-guruh talabasi Qo’ziboyeva Azizaning Gigiyena fanidan tayyorlagan Mustaqil ishi

1000 – Qutb yogʻdusining Quyosh yoritadigan chegarasi.

• 1000 – Qutb yogʻdusining Quyosh yoritadigan chegarasi.
• 700 – Ionlar maksimal konsentratsiyamning balandligi (Gʻ2 qatlam).
• 320 – Ionlar maksimal konsentratsiyasining sathi (Gʻ qatlam).
• 10 – Meteorlarning yona boshlash sathi.
• 90 – Kislorod molekulasining atomlarga parchalana boshlash sathi.
• 82 – Kumushsimon bulutlar balandligi.
• 75 – Ionlar maksimal konsentratsiyasining balandligi (Dqatlam).
• 65 – Koʻpchilik meteorlarning soʻnish sathi.
• 55 – Qutb yogʻdusining pastki chegarasi.
• 45 – Tovushning eng kuchli qaytish sathi.
• 27 – Sadafsimon bulutlar balandligi.
• 11 – 100 km dan pastdagi havo tarkibi.

Atmosferaning tuzilish sxemasi

Atmosfera qatlamlari

• Qatlam (sfera)
• Pastki va yuqori
• chegaraning balandligi (km)
• Oʻtish yoki oraliq qatlamlar

1.Troposfera – 0-11

2.Stratosfera – 11-50

3.Mezosfera – 50-90

4.Termosfera Ekzosfera – 90-800

Troposfera (yun. tropos — burilish va sfera) — atmosferaning Yer yuzasi taʼsiri yaqqol seziladigan quyi, asosiy kismi. Bunda temperatura yuqoriga koʻtarilgan sari balandlik boʻyicha har 100 m da 0,65° ga pasayadi. Troposferaning balandligi qutbiy kengliklarda 8–10 km, oʻrtacha kengliklarda 10–12 km, ekvatorda 16– 18 km gacha yetadi. Unda atmosfera havo massasining beshdan toʻrt qismidan koʻprogʻi joylashgan. Suv bugʻining asosiy qismi Troposferaga toʻgʻri keladi. Shu sababli, bulutlar ham, asosan, shu yerda xreil boʻladi.
Troposfera qatlamida turbulent va konveksiya jarayonlari ancha rivojlangan. Bu qatlamda troposfera vertikal gradiyenti quruq va nam adiabatik gradiyentlari orasida oʻzgaradi. Shunga qaramay, troposferaning yerga yaqin qismida, shuningdek, erkin atmosferada temperatura inversiyasi ham uchrab turadi. Troposferada bulutlarning asosiy turlari vujudga keladi. Xalq xoʻjaligi faoliyatiga taʼsir etuvchi yogʻin, tuman, momaqaldiroq, yer ustidagi qor boʻroni — izgʻirin va boshqalar troposferada sodir boʻladi. Troposferaning quyi qatlamlari uchun havoning kuchli changlanishi xosdir. Troposferada havo massalari uyushadi, frontlar tashkil topadi. Siklon va antitsiklonlar rivojlanadi. Troposfera strotosferadan troposfera qatlami bilan ajraladi.