Toshkent toqimachilik va engil sanoati instituti “falsafa” kafedrasi

Diqqatingizni totalitar tuzum davrida bo'lib o'tgan kulgili bir voqeaga 
qaratmoqchimiz. 
Voqaning tafsiloti qo'yidagicha; viloyat teatrlaridan birida yosh iste'dodli 
rejissyor ishlay boshlaydi. Dastlab hamma ish yaxshi boradi. Lekin nima bo'ladi-
yu, viloyat ichki ishlar boshqarmasining boshlig'i ishdan bo'shatiladi. Sho'rolar 
tuzumi odatiga ko'ra, nomenklatura odami ishsiz qolishi mumkin emas, kichik 
bo'lsa ham rahbarlik lavozimiga o'tkazilishi kerak. Oqibatda uni teatrga direktor 
qilib yuborishadi. Yangi rahbarga teatrda o'rnatilgan ish tartibi yoqmaydi-
bunday xolat unga intizomsizlik bo'lib tuyuladi: qarasa, aktyorlar peshinga 
yaqin goh peshindan keyin repititsiyaga kelishar ekan. U rejissyordan hamma yo 
soat to'qqizdan oltigacha, yoki o'ndan ettigacha ishlashini, sho'rolar davlatida 
hamma uchun ish soatlari bir xil ekanini uqtirmoqchi bo'ladi. Rejissyor esa, 
aktyorlar ertalabdan uyda, oyna qarshisida o'z rollarida mashq qilishlarini, bu 
erga faqat repititsiya va spektakl uchun kelishlarini tushuntirishga harakat 
qiladi. Lekin yangi direktor bu hatti-harakat va gaplarni o'ziga qarshi atayin 
uyushtirilgan isyon deb tushunadi: teatrda, san'at dargohida o'ziga hos qonun-
qoidalar borligini hayoliga ham keltirmaydi. Natijada ikki oydan ortiq vaqt 
mobaynida aktyorlar "intizomsizligi" uchun maosh olmaydilir, ish orqaga qarab 

---

122 
ketadi. Nihoyat, yuqoridagilarga bu gap etib borgach direktor almashtiriladi. 
Agar sobiq militsiya rahbari ozgina nafosatshunoslikdan habardor bo'lganida, 
teatrda buncha asab buzarliklar ro'y bermagan, o'zi ham hammaga kulgi